Personality Traits in the Context of Transactional Analysis and Emotional Intelligence in Young Adults: A Research Report

• Zbigniew Wieczorek

  Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie

  https://orcid.org/0000-0001-5239-2171

Cechy osobowości w ujęciu analizy transakcyjnej a inteligencja emocjonalna młodych dorosłych. Raport z badań

Artykuł analizuje zależność między strukturą osobowości według teorii analizy transakcyjnej (AT) a inteligencją emocjonalną. W ramach AT osobowość jest podzielona na trzy stany Ja: Rodzic, Dorosły i Dziecko, które odzwierciedlają różne sposoby myślenia, odczuwania i zachowania. Inteligencja emocjonalna odnosi się natomiast do zdolności rozpoznawania, rozumienia i zarządzania własnymi emocjami oraz emocjami innych osób.

Przyjęty model inteligencji emocjonalnej zakłada istnienie czterech głównych komponentów zdolności do spostrzegania i wyrażania emocji, zdolności do asymilowania emocji w przebiegu procesów poznawczych, zdolność do rozumienia i analizowania emocji oraz zdolności do kierowania emocjami. Przeprowadzone badania wskazują, że stan Ja Dorosły, charakteryzujący się obiektywną oceną sytuacji i logicznym myśleniem, koreluje pozytywnie z empatią, rozumianą, jako umiejętność rozpoznawania i rozumienia emocji innych. Opisany związek jest pomocny w rozumieniu procesu rozwoju i integracji stanu Ja Dorosły i podkreśla jego kluczową role w prawidłowo rozwiniętej osobowości.

1. Zbigniew Wieczorek - Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie

   Pedagog społeczny i socjolog, doktor nauk humanistycznych, pracownik Katedry Badań nad Edukacją UJD w Częstochowie. Posiada ponad dwudziestoletnie doświadczenie w prowadzeniu treningów asertywności oraz treningów umiejętności społecznych. Zainteresowania zawodowe koncentrują się wokół szeroko rozumianej komunikacji społecznej oraz wykorzystania technik rożnych szkół terapeutycznych w procesach samorozwoju i uczenia się nowych zachowań. Zainteresowania prywatne to jazda na rowerze, wspinaczka skałkowa i turystyka górska.

Berne, E. (2007). W co grają ludzie. Psychologia stosunków międzyludzkich. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Goleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Media Rodzina.

Griffin, E. (2003). Podstawy komunikacji społecznej. GWP.

James, M., & Jongeward, D. (1994). Narodzić się, by wygrać. Rebis

Jankowska, M. (2017). Sposoby rozwiązywania kryzysów w teorii psychospołecznego rozwoju EH Eriksona w aspekcie rozwoju człowieka i zdrowia psychicznego oraz zaburzeń w rozwoju. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 32(4), 45-64.

Jaworowska, A., & Matczak, A. (2001). Kwestionariusz Inteligencji emocjonalnej INTE. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Jaworowska, A., & Matczak, A. (2005). Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej: Podręcznik. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Jusik, P., & Wieczorek, Z. (2024). Ego State Trip or Ego State Trap: Unlocking Change Through Language. International Journal of Transactional Analysis Research & Practice, 15(1). https://doi.org/10.29044/v15i1p3

Martowska, K. (2012). Lista Przymiotnikowa ACL. Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Matczak, A., & Knopp, K. A. (2013). Znaczenie inteligencji emocjonalnej w funkcjonowaniu człowieka. Liberi Libri.

Mayer, J. D., & Salovey, P. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3), 185–211. https://doi.org/10.2190/DUGG-P24E-52WK-6CDG

Mayer, J.D., & Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence? In P. Salovey & D.J. Sluyter (Eds.), Emotional development and emotional intelligence. Educational implications (pp. 3-31). Basic Books.

Miś, Ł. (2000). Ery i fazy rozwoju w życiu człowieka dorosłego w ujęciu Daniela J. Levinsona. In P. Socha (Ed.), Duchowy rozwój człowieka : fazy życia, osobowość, wiara, religijność : stadialne koncepcje rozwoju w ciągu życia (pp. 45–60). https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/handle/item/56898

Pracka, J. (2021). Temperament i płeć a inteligencja emocjonalna. Liberi Libri.

Solomon, C. (2003). Transactional Analysis Theory: The Basics. Transactional Analysis Journal, 33(1), 15–22. https://doi.org/10.1177/036215370303300103

Stewart, I., & Joines, V. (2016). Analiza transakcyjna dzisiaj. Rebis.

Ware, P. (1983). Personality Adaptations. Transactional Analysis Journal, 13, 11–19. https://doi.org/10.1177/036215378301300104

White, T. (2004). Personality adaptation. TA Times, Maj 2004, 19–28. http://tony-white.com/magazines

Wieczorek, Z. (2016). Zintegrowany model diagnostyczny w analizie transakcyjnej. Edukacyjna Analiza Transakcyjna, 5, 17–27. https://doi.org/10.16926/eat.2016.05.01

Wieczorek, Z. (2017). Język zmiany w analizie transakcyjnej. Edukacyjna Analiza Transakcyjna, 6, 145–156. http://dx.doi.org/10.16926/eat.2017.06.09

Wieczorek, Z. (2023). The Ego State Timeline Model. International Journal of Transactional Analysis Research & Practice, 14(2), 17–23. https://doi.org/10.29044/v14i2p17

• PDF (Angielski)

Prawa autorskie (c) 2024 Zbigniew Wieczorek

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.