DZIECKO i DOROSŁY w relacji - o rozwoju i stanach JA

• Katarzyna Nowak

  Wydział Filologiczno-Pedagogiczny UTH Radom

  https://orcid.org/0000-0003-2031-3074

Niniejszy artykuł zawiera przegląd teorii dotyczących rozwoju JA w aspekcie wewnątrzpsychicznym i relacyjnym związanych z nurtem psychoanalizy i stanowiących jej kontynuację . Przedstawiono główne koncepcje –od klasycznej Z. Freuda po współczesną myśl ISTDP. Ukazano znaczenie wczesnodziecięcych doświadczeń dla funkcjonowania JA w okresie dorosłości. Pokazano złożoność problemu z uwagi na uwewnętrznione obiekty w strukturze JA lub obecność w nim stanów Dziecka -Rodzica-Dorosłego. Omówione teorie wskazują, jak bardzo ewaluowała wiedza dotycząca stanów, struktury i procesu rozwoju pozostającego w szeroko rozumianej relacji JA, od dzieciństwa po wynikające z tego okresu funkcjonowanie w dorosłości.

1. Katarzyna Nowak - Wydział Filologiczno-Pedagogiczny UTH Radom

   dr n.hum. w zakresie psychologii, absolwentka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (2003), psycholog, psychoterapeuta, od 2005 r. adiunkt na Uniwersytecie Technologiczno-Humanistycznym w Radomiu; autorka monografii Jakość życia w chrobie psychicznej (2010) oraz artykułów naukowych z zakresu psychologii klinicznej. Członek Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Ukończyła 4-letnie szkolenie z psychoterapii w Instytucie Analizy Grupowej Rasztów w Warszawie (2004), stale doskonali warszat psychoterapeuty, prowadzi praktykę psychoterapeutyczną pod superwizją.  

Berne, E. (1998). „Dzień dobry”... i co dalej? Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.

Berne, E. (2007). W co grają ludzie. Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Bowlby, J. (2007). Przywiązanie. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Drozdowski P., Kokoszka A. (1993). Podstawowe pojęcia psychoanalizy. W: P. Drozdowski, A. Kokoszka (red.), Wprowadzenie do psychoterapii (s. 63–72). Kraków: Akademia Medyczna im. M. Kopernika.

Gabbard, G.O. (2015). Psychiatria psychodynamiczna w praktyce klinicznej. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Erikson, E.H. (2000). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Wydawnictwo Rebis.

Erikson, E.H. (2002). Dopełniony cykl życia. Poznań: Wydawnictwo Rebis.

Erikson, E.H. (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka. Frederickson, J. (2014). Współtworzenie zmiany. Skuteczne techniki terapii dynamicznej. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis.

Freud, S. (2007). Technika terapii. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Freud, S. (2009). Wykłady ze wstępu do psychoanalizy. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Freud, S. (2012). Życie seksualne. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Freud, S. (2013a). Psychopatologia życia codziennego. Marzenia senne. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Freud, S. (2013b). Kultura jako źródło cierpień. Warszawa: Wydawnictwo KR. Hall, C.S, Campbell, J.B., Lindzey G. (2006). Teorie osobowości. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Harris, T.A. (1987). W zgodzie z sobą i z tobą. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.

Have-de Labije ten, J., Neborsky, R.J. (2017). Intensywna Krótkoterminowa Psychoterapia Dynamiczna dla praktyków. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis.

Jagieła, J. (2012). Edukacyjna Analiza Transakcyjna w kilku odsłonach. Częstochowa: Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.

Jankowska, M. (2015). Przywiązanie w okresie wczesnego dzieciństwa jako prototyp relacji człowieka dorosłego. Kwartalnik Naukowy, 3(23), 33–46.

Johnson, S.M. (1998). Style charakteru. Poznań: Wydawnictwo Zysk i Spółka.

Karpowicz, P. (2007). Terapia wewnętrznego dziecka. Leczenie zranionej duszy. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA.

Kendall, P.C. (2015). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Techniki terapeutyczne dla profesjonalistów i rodziców. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Kuligowska, A., Jarząbek, G. (2006). Miejsce seksualności dziecięcej w teorii osobowości Zygmunta Freuda. Nowiny Lekarskie, 75 (4), 399–403.

Mc Kay, M., Davis, M., Fanning P. (2001). Sztuka skutecznego porozumiewania się. Gdańsk: Wydawnictwo GWP.

Miller, A. (1995). Dramat udanego dziecka. Studia nad powrotem do prawdziwego JA. Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co. Namysłowska, I. (2000). Terapia rodzin. Warszawa: Wydawnictwo IPiN.

Nowak, M., Gawęda, A., Janas-Kozik, M. (2010). Fizjologiczny rozwój psycho- seksualny dzieci i młodzieży. Seksuologia Polska, 8 (2), 64–70.

Oleś, P. (2004). Rozwój osobowości. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Rozwój funkcji psychicznych. T. 3. (s. 131–177). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.

Pasikowski, S. (2006). Przywiązanie – łączące ogniwo w rozważaniach nad funk- cjonowaniem człowieka. Edukacja, 4, 5–16.

Piaget, J., Inhelder, B. (1993). Psychologia dziecka. Wrocław: Wydawnictwo Siedmioróg.

Pierzchała, A. (2013). Pasywność w szkole. Diagnoza zjawiska z punktu widzenia analizy transakcyjnej. Częstochowa: Wydawnictwo Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.

Plopa, M. (2008). Kwestionariusz stylów przywiązaniowych KSP. Warszawa: Wydawnictwo Vizja Press & It.

Popek, L. (2014). Zaburzenia emocjonalne we wczesnym dzieciństwie. W: T. Wolańczyk, J. Komender (red.), Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci (s. 47–58). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Schier K. (2008). Johna Bowlby’ego teoria przywiązania i psychoanaliza. W: B. Józefik, G. Iniewicz, Koncepcja przywiązania. Od teorii do praktyki kli- nicznej (s. 35–45). Kraków: Wydawnictwo UJ.

Schier, K. (2015). Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia ról w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.

Selva, P.C.D. (2013). Intensywna Krótkoterminowa Psychoterapia Dynamiczna. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis.

Sokolik, Z. (2005). Psychoanaliza. W: L. Grzesiuk (red.), Psychoterapia. Teoria. (s. 31–132). Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA.

Tryjarska, B. (2006). Psychoanalityczna terapia rodzin. W: L. Grzesiuk (red.), Psychoterapia. Praktyka (s. 77–86). Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury ENETEIA.

• pdf