Postawy egzystencjalne młodzieży akademickiej w postpandemicznym społeczeństwie cyfrowym
DOI:
https://doi.org/10.16926/eat.2023.12.08Słowa kluczowe:
postawy egzystencjalne, satysfakcja z życia, studenci, InternetAbstrakt
Celem artykułu było określenie postawy egzystencjalnej młodzieży akademickiej. Podjęto badania, mające ustalić, jaki jest kierunek tej postawy oraz na ile zależy on od poczucia satysfakcji z życia, wybranych zmiennych demograficznych i dotyczących korzystania z Internetu. Podstawę teoretyczną badań oparto na założeniach psychologii i filozofii egzystencjalnej. Zastosowano narzędzia, takie jak Skala Postaw Być i Mieć (SPBiM) Grulkowskiego, Skalę Satysfakcji z Życia (SWLS) Dienera w oprac. Juczyńskiego i kwestionariusz danych osobowych. Grupę badawczą stanowiło łącznie 198 studentów. Wyniki badań wykazały, iż młodzież akademicką ogółem cechuje przeciętny stopień postawy egzystencjalnej (zarazem być i mieć). Przeprowadzone analizy statystyczne pozwoliły na wyłonienie jej głównych korelatów i uwarunkowań. Kierunek postawy być był tym silniejszy im wyższy był wiek badanych, wykształcenie ojca i lepsza relacja z nim, a także większa liczba posiadanych przyjaciół i bycie osobą wierzącą. Z kolei negatywna korelacja wystąpiła w związku z czasem spędzanym w sieci, im większa była liczba godzin spędzonych w Internecie, tym bardziej studentów cechowała postawa mieć. Uzyskane wyniki wskazują, iż zmienne dotyczące wieku, religijności, postaci ojca i relacji interpersonalnych mają znaczenie dla kształtowania postawy być, natomiast nadmierna aktywność w środowisku cyfrowym sprzyja postawie mieć.
Downloads
Bibliografia
Abbasi, I.S. (2019). Social media addiction in romantic relationships: Does user's age influence vulnerability to social media infidelity? Personality and Individual Differences, 139, 277–280; https://doi.org/10.1016/j.paid.2018.10.038.
Anderson, E.L., Steen, E., Stavropoulos, V. (2017). Internet use and prob-lematic internet use: A systematic review of longitudinal research trends in adolescence and emergent adulthood. International Journal of Adolescence and Youth, 22(4), 430–454.
Antczak, B. (2014). Poczucie dobrostanu w polskich rodzinach. Journal of Modern Science, 20(1), 31–47.
Argyle, M., Hills, P. (2000). Religious Experiences and Their Relations With Happiness and Personality. The International Journal for the Psychology of Religion, 10(3), 157–172; https://doi.org/10.1207/S15327582IJPR1003_02.
Berne, E. (1987). W co grają ludzie? Warszawa: PWN.
Berne, E. (1998). Dzień dobry…i co dalej? Poznań: REBIS.
Bhandari, P.M., Neupane, D., Rijal, S., Thapa, K., Mishra, S.R., Poudyal, A.K. (2017). Sleep quality, internet addiction and depressive symptoms among undergraduate students in Nepal. BMC Psychiatry, 17(1), 106; https://doi.org/10.1186/s12888-017-1275-5.
Borys, T. (2001). Jakość życia jako kategoria badawcza i cel nadrzędny. In: A. Wachowiak (ed.), Jak żyć, wybrane problemy jakości (pp. 17–41). Po-znań: Wyd. Fundacji “Humaniora".
Cieślińska, J. (2013). Poczucie dobrostanu i optymizmu życiowego kadry kierowniczej placówek oświatowych. Studia Edukacyjne, 27, 95–112.
Chen, H., Zeng, Z. (2021). When Do Hedonic and Eudaimonic Orientations Lead to Happiness? Moderating Effects of Orientation Priority. Interna-tional Journal of Environmental Research and Public Health, 18(18), 9798; https://doi.org/10.3390/ijerph18189798.
Christakis, D.A., Moreno, M.M., Jelenchick, L., Myaing, M.T., Zhou, C. (2011). Problematic internet usage in US college students: A pilot study. BMC Medicine, 9, 77; https://doi.org/10.1186/1741-7015-9-77.
Daulay, N., Darmayanti, N., Harahap, A.C.P., Wahyuni, S., Mirza, R., Dewi, S.S., Hardjo, S., Indrawan, Y.F., Aisyah, S., Harahap, D.P., Munisa, M. (2022). Religiosity as Moderator of Stress and Well-being among Muslim Students During the Pandemic in Indonesia. Islamic Guidance and Counseling Journal, 5(2), 88–103; https://doi.org/10.25217/igcj.v5i2.2696.
Derbis, R. (2000). Jakość rozwoju a jakość życia. Częstochowa, WSP.
Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542–575.
Diener, E. (2000). Subjective well-being. The science of happiness and a proposal for a national index. The American Psychologist, 55(1), 34–43.
Diener, E., Heintzelman, S.J., Kushlev, K., Tay, L. (2017). Findings all psy-chologists should know from the new science on subjective well-being. Canadian Psychology / Psychologie Canadienne, 58(2), 87–104.
Diener, E., Oishi, S., Tay, L. (2018). Advances in subjective well-being re-search. Nature Human Behaviour, 2(4), 253–260; https://doi.org/10.1038/s41562-018-0307-6.
Disabato, D.J., Goodman, F.R., Kashdan, T.B., Short, J.L., Jarden, A. (2016). Different types of well-being? A cross-cultural examination of hedonic and eudaimonic well-being. Psychological Assessment, 28(5), 471–482; https://doi.org/10.1037/pas0000209.
Elphinston, R.A., Noller, P. (2011). Time to face it! Facebook intrusion and the implications for romantic jealousy and relationship satisfaction. Cy-berpsychology, Behavior, and Social Networking, 14(11), 631–635; https://doi.org/10.1089/cyber.2010.0318.
Fatehi, F., Monajemi, A., Sadeghi, A., Mojtahedzadeh, R., Mirzazadeh, A. (2016). Quality of life in medical students with Internet addiction. Acta Med Iran, 54(10), 158–162; https://doi.org/10.4103/0253-7176.92068.
Fisher, J.W. (2010). Investigating the importance of relating with God for school students’ spiritual well-being. Journal of Beliefs & Values, 31(3), 323–332; https://doi.org/10.1080/13617672.2010.515046.
Fredrickson, B.L. (2001). The role of positive emotions in positive psychol-ogy: The broaden-and-build theory of positive emotions. American Psy-chologist, 56(3), 218–226; https://doi.org/10.1037/0003-066X.56.3.218.
Fredrickson, B.L. (2004). The broaden-and-build theory of positive emo-tions. Philosophical transactions of the Royal Society of London. Series B, Biological sciences, 359(1449), 1367–1378; https://doi.org/10.1098/rstb.2004.1512.
Fromm, E. (1999). Mieć czy być? Poznań: Rebis.
Grulkowski, B. (1996). Postawy „być” i „mieć” w psychologii. Roczniki Filo-zoficzne, 44(4), 5–35.
Grulkowski, B. (2007). Skala Postaw By i Mieć. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Gurba, E. (2005). Wczesna dorosłość. In: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (Eds.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka (pp. 202–233). Warszawa: PWN.
Harris, T.A. (1987). W zgodzie z sobą i z tobą. Warszawa: PAX.
Hossin, M.Z., Islam, A., Billah, M., Haque, M., Uddin, J. (2022). Is there a gradient in the association between internet addiction and health? PLoS ONE, 17(3), E0264716; https://doi.org/10.1371/journal.pone.0264716.
Huang, P.C., Latner, J.D., O’Brien, K.S. (2023). Associations between social media addiction, psychological distress, and food addiction among Tai-wanese university students. Journal Eating Disorders, 11, 43; https://doi.org/10.1186/s40337-023-00769-0.
Jagieła, J. (2021). Psychopedagogika sensu i wartości, czyli o związkach te-rapii egzystencjalnej z analizą transakcyjną (part 6). Edukacyjna Analiza Transakcyjna, 10, 129–154; http://dx.doi.org/10.16926/eat.2021.10.07.
Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: PTP.
Klamut, R. (2010). Kwestionariusz Postaw Życiowych KPŻ. Podręcznik do polskiej adaptacji kwestionariusza Life Attitudes Profile – Revised (LAP-R) Gary’ego T. Rekera. Warszawa: PTP.
Kozera-Mikuła, P. (2014). Dojrzewanie w perspektywie egzystencjalnej – problem poszukiwania sensu życia i kształtowania hierarchii wartości u młodzieży, Journal of Modern Science, 20(1), 105–128.
Krajewska, A. (2015). Konsumpcjonizm jako zagrożenie dzieci i młodzieży. Wyzwania dla edukacji, Journal of Modern Science, 26(3), 115–127.
Krajewska, A. (2018). Wychowanie do wartości w społeczeństwie niepew-nych wartość. Journal of Modern Science, 1(36), 27–40; http://dx.doi.org/10.13166/jms/82981.
Li, W., O’Brien, J.E., Snyder, S.M., Howard, M.O. (2015). Characteristics of internet addiction/pathological internet use in U.S. university students: a qualitative-method investigation. PLoS One, 10(2); https://doi.org/10.1371/journal.pone.0117372.
Łażewska, D. (2015). Derridiańska dekonstrukcja jako strategia odrzucania wartości prawdy w pedagogice. In: W. Furmanek, A. Długosz (eds.), War-tości w pedagogice. Urzeczywistnianie wartości (pp. 165–172). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Majchrzyk-Mikuła, J., Matusiak, M. (2015). Analiza teoretyczna i empiryczna zjawiska fonoholizmu wśród studentów kierunku pedagogika. Journal of Modern Science, 27(4), 417–436.
Majchrzyk, Z., Terelak, J. (2011). Agresja wirtualna vs realna. Poglądy i ba-dania. Białystok: Wyższa Szkoła Administracji Publicznej.
Marcel, G. (1986). Być i mieć. Warszawa: IW PAX.
Marcinkowski, Cz. (2011). Cyberprzestrzeń – nowy wymiar w zwalczaniu terroryzmu w operacjach wojskowych. In: T. Bąk (ed.), Zwalczanie terro-ryzmu w ramach operacji wojskowych (pp. 52–53). Kraków – Rzeszów – Zamość: Konsorcjum Akademickie.
Marcinkowski, Cz. (2019). Cyberkultura życia codziennego w drugiej deka-dzie XXI wieku. Journal of Modern Science, 4(43), 169–182; https://doi.org/10.13166/JMS/117982.
Maslow, A. (1990). Motywacja i osobowość. Warszawa: PAX.
Melosik, Z. (2013). Kultura popularna i tożsamość młodzieży. W niewoli władzy i wolności. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Michalski, K., Gądek-Hawlena, T. (2022). Zdalna edukacja a bezpieczeństwo studentów w sieci Internet, Journal of Modern Science, 48(1), 141–159; https://doi.org/10.13166/jms/150599.
Mamun, M., Hossain, S., Siddique, A., Sikder, T., Kuss, D., Griffiths, M. (2019). Problematic internet use in Bangladeshi students: The role of socio-demographic factors, depression, anxiety, and stress, Asian Jour-nal of Psychiatry, 44, 48–54; https://doi.org/10.1016/j.ajp.2019.07.005.
Mojaz, Z.H., Paydar, M.R., Ebrahimi, M.E. (2015). The relationship between the internet addiction and the use of Facebook with marital satisfaction and emotional divorce among married university students. Indian Jour-nal Fund Appl Life Sci, 5(3), 709–717.
Orzyłkowska, A. (2015). Konsumpcjonizm jako zagrożenie dla bezpieczeń-stwa indywidualnego człowieka. Journal of Modern Science, 2(25), 111–125.
Ryan, R.M., Deci, E.L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52(1), 141–166.
Sarzała, D. (2010). Telefon komórkowy jako nowe źródło uzależnień. In: M. Jędrzejko, D. Sarzała (eds.), Człowiek i uzależnienia (pp. 218–233). Puł-tusk: Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora.
Seligman, M.E.P., Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive Psychology: An in-troduction. American Psychologist, 55, 5–14.
Sillick, W.J., Cathcart, S. (2014). The relationship between religious orien-tation and happiness: the mediating role of purpose in life. Mental Health, Religion & Culture, 17(5), 494–507.
Younes, F., Halawi, G., Jabbour, H., El Osta, N., Karam, L., Hajj, A., et al. (2016). Internet Addiction and Relationships with Insomnia, Anxiety, Depression, Stress and Self-Esteem in University Students: A Cross-Sectional Designed Study. PLoS ONE, 11(9): E0161126; https://doi.org/10.1371/journal.pone.0161126.
Zhang, M.W.B., Lim, R.B.C., Lee, C., Ho, R.C.M. (2018). Prevalence of Inter-net Addiction in Medical Students: a Meta-analysis. Acad Psychiatry, 42, 88–93; https://doi.org/10.1007/s40596-017-0794-1.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Katarzyna Nowak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Mam świadomość, że czasopismo jest wydawane na licencji Creative Commons - Uznanie autorstwa (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode).
Przesyłając artykuł wyrażam zgodę na jego udostępnienie na tej licencji