Abstrakt
Celem artykułu jest poznanie opinii studentów kierunków pedagogicznych, w zakresie ich samooceny na temat wybranych kompetencji, które mogą tworzyć profile grup przedsiębiorczych. Wywód składa się z dwóch części. W pierwszym dokonano przeglądu literatury przedmiotu w zakresie ujęcia terminologicznego kompetencji. Druga część przedstawia wyniki (wstępnych) badań własnych, w grupach studentów studiów stacjonarnych, przeprowadzonych metodą sondażu, z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety. Badania przeprowadzono wśród studentów z Czech, ze Słowacji i z Polski. Kompetencje w zakresie przedsiębiorczości podzielono na trzy grupy: „Pomysły (idee) i możliwości”, „Zasoby” i „Działanie”, zgodnie z dokumentem The Entrepreneurship Competence Framework (2020). Badania pokazały, że studenci Polscy posiadają najwięcej cech przedsiębiorczych, szczególnie w zakresie cech z grupy „Zasoby” i „Działanie”. Studenci z Czech głównie przypisywali sobie cechy z obszaru „Działanie”. Studenci ze Słowacji w małym zakresie są świadomi posiadania cech przedsiębiorczych.
Bibliografia
Adamska-Staroń, M. (2009a). Edukacyjna przestrzeń. Pedagogiczne idee – Ku czemu powrót? Podstawy Edukacji. Ciągłość i zmiana, 2, 89–103.
Adamska-Staroń, M. (2009b). Edukacja – Inspiracja – Tworzenie. In: K.J. Szmidt, W. Ligęza (ed.), Twórczość dzieci i młodzieży. Stymulowanie, badanie, wsparcie (pp. 167–193). Kraków: Ośrodek Twórczej Edukacji "Kangur".
Adamska-Staroń, M. (2018). Edukacyjne konteksty rockowych narracji. Perspektywa teoretyczno-badawcza. Warszawa: Difin SA.
Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179-211.
Aparicio G., Iturralde T., Maseda A. (2019). Conceptual structure and perspectives on entrepreneurship educationresearch: A bibliometric review. European Research on Management and Business Economics 25, 105–113. https://doi.org/10.1016/j.iedeen.2019.04.003.
Bałachowicz, J. (2022). Edukacja do naprawy. Na marginesie raportu: Poza horyzont. Kurs na edukację. Przyszłość systemu rozwoju kompetencji w Polsce. Wychowanie w rodzinie, 1, 107–122.
Błażejewski, Z. (2021). Kompetencje nauczycieli w perspektywie zmian pokoleniowych. Edukacja Terapia Opieka, 3, 227–237. https://doi.org/10.52934/eto.146.
Borgiasz, M. (2017). Kompetencje przedsiębiorcze – ich rola i znaczenie w pracy współczesnego nauczyciela. Szkoła – Zawód – Praca, 14, 185–201.
Borowiec-Gabryś, M., Kilar, W., Rachwał, T. (2018). Przedsiębiorczość jako kompetencja przyszłości. In: Kwiatkowski S.M. (ed.), Kompetencje przyszłości. Seria naukowa, vol. 3, (pp. 68–89) Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemy Edukacji.
Czerepaniak-Walczak, M. (1999). Kompetencja: słowo kluczowe czy „wytrych” w edukacji? Neodidagmata, 24, 97–88.
Czerepaniak-Walczak, M. (1999). Między dostosowaniem a zmianą Elementy emancypacyjnej teorii edukacji. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytet Szczecińskiego.
Dudzikowa, M. (1994). Kompetencje autokreacyjne – czy i jak są możliwe do nabycia w toku studiów pedagogicznych. In: H. Kwiatkowska (ed.), Ewolucja tożsamości pedagogiki, (pp. 199–213). Warszawa: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne.
Galar, R. (2023). Literatura, głupcze. Forum Akademickie. https://forumakademickie.pl/wokol-nauki/literatura-glupcze/ [access: 28.08.2023].
Grabarek, K. (2022). Przedsiębiorczość – zaniedbany obszar edukacji. Pytanie o szanse kształtowania kompetencji przedsiębiorczych. Studia z Teorii Wychowania XIII (4 (41)), 389–408.
Kopaliński, W. (1994). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
Kožuh, A. (2021). Kreatywność w pracy nauczyciela i jego uczniów. Kraków: Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana.
Kraśnicka, T., Głód, G., Ludvik, L., Perekova, J. ( 2014). Uwarunkowania intencji przedsiębiorczych studentów uczelni ekonomicznych Polski i Czech. Przedsiębiorczość – Edukacja, 10, 214–330.
Kwiatkowski, S.M. (2018). Kompetencje przyszłości. In: Kwiatkowski S.M. (ed.), Seria naukowa, vol. 3, Kompetencje przyszłości. Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemy Edukacji.
Kwiatkowski S.T. (2018). Uwarunkowania skuteczności zawodowej kandydatów na nauczycieli wczesnej edukacji. Studium teoretyczno-empiryczne. Warszawa: Wydawnictwo ChAT.
Lackéus, M. (2013). Developing Entrepreneurial Competencies – An Action-Based Approach and Classifi cation in Education. Gothenburg: Chalmers University of Technology.
López-Núñez, Mª I., Rubio-Valdehita, S., Armuña, C., Pérez-Urria, E. (2022). "EntreComp Questionnaire: A Self-Assessment Tool for Entrepreneurship Competencies". Sustainability 14(5), 2983. https://doi.org/10.3390/su14052983.
Łukasik, B. (2019). Szkoła – inhibitor czy kuźnia zdolności i talentów? In: E. Piotrowski i M. Porzucek-Miśkiewicz (ed.), Edukacja osób zdolnych (pp. 77–91). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Męczkowska, A. (2003). Kompetencja. In: T. Pilch (ed.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, vol. 2. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Nikitorowicz, J. (2021). Świadomość po ograniczy i kompetencje międzykulturowe w pracy nauczyciela. Propozycje metodologiczne i metodyczne. In: J.M. Łukasik, I. Nowosad, M.J. Szymański (ed.), Szkoła i nauczyciel. W obliczu zmian społecznych i edukacyjnych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Ostrowski, D. (2011). Model realizacji procedury strategicznej w placówce oświatowej. In: J. Czekaj, B. Mikuła, R. Oczkowska, J. Teczke (eds.), Nauka i gospodarka w dobie destabilizacji (pp. 111–118). Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.
Patel, J., Vannai, S., Dasani, V., Sharma, M. (2024). Does my school teach me entrepreneurship? School entrepreneurship curriculum and students’ entrepreneurial intention: a serial mediation-moderation analysis. International Journal of Social Economics, 51(12), 1629–1645. https:// doi/10.1108/ijse-05-2023-0350.
Piróg, D. (2015). Kompetencje z zakresu przedsiębiorczości: rozważania teoretyczne i ich ilustracje w obszarze szkolnictwa wyższego. Przedsiębiorczość – Edukacja, 11, 364–376. https://doi.org/10.24917/20833296.11.28.
Raport Poza horyzont: Kurs na edukację: Przyszłość systemu rozwoju kompetencji w Polsce (2020). Kraków: Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej. https://fundacjagap.pl/wp-content/uploads/2022/09/Raport_Poza-horyzont.-Kurs-na-edukacje%CC%A8.pdf [access: 20.09.2024].
Rachwał, T. (2004). Cele i treści kształcenia przedsiębiorczości w szkołach ponadgimnazjalnych, In: J. Brdulak, M. Kulikowski (ed.) Przedsiębiorczość stymulatorem rozwoju gospodarczego. Warszawa: Instytut Wiedzy.
Rachwał, T. (2019). Przedsiębiorczość jako kompetencja kluczowa w systemie edukacji. In: T. Rachwał (ed.), Kształtowanie kompetencji przedsiębiorczych. Seria naukowa, t. 5, Warszawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
Rubacha, K. (2021). Poczucie skuteczności wychowawczej kandydatów na nauczycieli. In: J.M. Łukasik, I. Nowosad, M.J. Szymański (eds.), Szkoła i nauczyciel. W obliczu zmian społecznych i edukacyjnych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Sasin, M. (2022). Fragment książki: Kompetencje wspierające przedsiębiorczość. https://pl.linkedin.com/pulse/kompetencje-wspieraj%C4%85ce-przedsi%C4%99biorczo%C5%9B%C4%87-fragm-ksi%C4%85%C5%BCki-sasin. [access: 26.09. 2022].
Sołtysiak, W. (2012). Qualia komunikatów medialnych. Podstawy Edukacji. Propozycje metodologiczne, 5, 157–165.
Sołtysiak, W. (2018). Zarządzanie czasem w okresie późnej dorosłości. Pedagogika, 27(1), 231–238. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.16926/p.2018.27.18.
Sołtysiak, W. (2021). Social media dla edukacji dzieci w opinii studentów. Edukacja, 2(157), 5–17. https://doi.org/10.24131/3724.210201.
Strykowski, W. (2005). Kompetencje współczesnego nauczyciela. Neodidagmata 27/28, 15–28.
Strykowski, W., Strykowska-Nowakowska, J. (2017). Kompetencje medialno-informatyczne przyszłych nauczycieli. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 36(4), 33–48. https://doi.org/10.17951/lrp.2017.36.4.33.
Wacięga, S., Wróbel, P. (2018). Wybrane modele dyfuzji innowacji edukacyjnych w regionach. Przedsiębiorczość – Edukacja, 14, 460–472. https://doi.org/10.24917/20833296.14.31.
Wyżga, O. (2018). Wyzwania dydaktyki szkoły wyższej w kształtowaniu postaw przedsiębiorczych u studentów kierunku pedagogika. Horyzonty polityki, 27, 175–181.
Zahra, S.A., Sapienza, H.J., Davidsson, P. (2006). Entrepreneurship and dynamic capabilities: a review, model and research agenda. Journal of Management Studies, 43(4), 917–955.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Wioletta Sołtysiak