Abstrakt
Szybko zmieniający się świat wymusza konieczne zmiany w edukacji polegające na opracowaniu strategii nauczania, które przygotowują ucznia do sytuacji nieprzewidywalnych, niestandardowych, płynnych. Autorka podejmuje problem wspomagania kompetencji istotnych dla rozwoju dzieci w wieku szkolnym i ich funkcjonowania w takim świecie. Artykuł może zainteresować nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, ale nie tylko. Strategia edukacji z wyobraźnią, a w jej ramach metoda projektowania okazji edukacyjnych odnosi się w przeprowadzonych badaniach do triady kompetencji, tj. samodzielności-innowacyjności-kooperacyjności. W celu wspomagania tych kompetencji autorka skonstruowała technikę twórczej wizualizacji i opracowała program edukacyjny dla dwóch grup równoległych bazując na metodzie projektowania okazji edukacyjnych, w jednej z grup wprowadziła czynnik innowacyjny w postaci techniki twórczej wizualizacji. W niniejszym badaniu został wykorzystany styl jakościowo-ilościowy przy wykorzystaniu metody obserwacji uczestniczącej, interpretacji humanistycznej (prac plastycznych i wypowiedzi) i testów myślenia twórczego (rysunkowego i werbalnego). Analiza jakościowa polegała na opisie i interpretacji ze względu na badany zestaw kompetencji przy wykorzystaniu ich oznak. Analiza ilościowa mająca odpowiedzieć na pytanie o istotnym wzroście kompetencji wymagała zastosowania metody opartej na teście t- Studenta. Rezultaty analizy jakościowej i ilościowej wskazały na korzystne oddziaływanie twórczej wizualizacji w zakresie badanych kompetencji.
Bibliografia
Bachelard, G. (1975). Wyobraźnia poetycka. Wybór pism (fr. Ed. La poétique de l’espace. 1958), transl. H. Chudak, A. Tatarkiewicz, Warszawa: Wydawnictwo PIW.
Bachelard, G. (1998). Poetyka marzenia (fr. Ed. La poétique de la rêverie,1968), transl.. L. Brogowski, Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
Bronowski, J. (1988). Potęga wyobraźni (ang. Ed. The Ascent of Man, 1973, transl. S. Amsterdamski, Warszawa: Wydawnictwo PIW.
Bauman, Z. (2006). Płynna nowoczesność. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Durand, G. (1986). Wyobraźnia symboliczna (fr. Ed. L'Imagination symbolique, 1984), transl. C. Rowiński, Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Eliade, E. (2022). Obrazy i symbole. Szkice o tematyce magiczno-religijnej (fr. Ed. Images et symboles. Essais sur le symbolisme magico-religieux 1952, transl. M. Rodak, P. Rodak, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Janion, M. (1991). Projekt krytyki fantazmatycznej. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Jung, C.G. (1976). Archetypy i symbole, transl. J. Prokopiuk, Warszawa: Czytelnik.
Jung, C.G. (1995). Podstawy psychologii analitycznej. Wykłady tavistockie, transl. R. Reszke, Warszawa: Wydawnictwo Wrota.
Jungk, R. (1981). Człowiek tysiąclecia, transl. Anna Danuta Tauszyńska, Warszawa: Wydawnictwo PIW.
Kmita, J. (1977). Wykłady z logiki i metodologii nauk. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Kmita, J., Banaszak, G. (1991). Społeczno-regulacyjna koncepcja kultury. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Kultury.
Kubinowski, D. (2013). Idiomatyczność, synergia, emergencja. Rozwój badań jakościowych w pedagogice polskiej na przełomie XX i XXI wieku. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie‐Skłodowskiej.
Kubinowski, D. (2016)., Istota jakościowych badań pedagogicznych- wprowadzenie. „Jakościowe Badania Pedagogiczne” 2016, t. 1, nr 1, s. 5–14.
Limont, W. (1996). Analiza wybranych mechanizmów wyobraźni twórczej. Toruń: Wydawnictwo naukowe UMK
Łukaszewicz, R.M. (1994). Edukacja z wyobraźnią, czyli jak podróżować bez map. Wrocław: Wydawnictwo WIE.
Łukaszewicz, R.M. (1997). Szkoła jako kawałek innego świata. Wrocław: Wydawnictwo Fundacja WIE
Łukaszewicz, R.M. (2000). Edukacja z wyobraźnią jako kreatywne przekraczanie: od końca wizji do wizji końca, Forum Oświatowe, t.12, nr 1(22), s. 27-41.
Łukaszewicz, R.M. (2002). Studia nad alternatywami w edukacji. Wrocław: Wydawnictwo Fundacja WIE 2002
Łukaszewicz, R.M. (2005). Inne drogi edukacji. Wrocław: Wydawnictwo Fundacja WIE
Łukaszewicz, R.M. (2010). Wrocławska Szkoła Przyszłości. Dla duchowości, dla wyobraźni dla praktyki. Wrocław: Wydawnictwo Fundacja WIE.
Łukaszewicz, R.M. (2019). Wrocławska Szkoła Przyszłości Plus. Wrocław: Fundacja WIE
Muszyńska, M. (1999). Metafory w edukacji prymarnej. Toruń: Wydawnictwo UMK
Muszyńska, M. (2013). Alegorie w estetycznych przestrzeniach pedagogiki. Dwoistość w ekspozycjach ironicznego alegoryka – badania jakościowe. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Grado.
Nęcka, E. (2003). Psychologia twórczości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
Pascal, E. (1998). Psychologia Jungowska, tłum. G. Skoczylas, Poznań: Zysk i S-ka
Olchanowski, T. (2013). Pedagogika a paradygmat nieświadomości. Warszawa: Eneteia. Wyd. Psychologii i Kultury.
Popper, K. (1996). Wszechświat otwarty. Argument na rzecz indeterminizmu (ang. Ed. The Open Universe: An Argument for Indeterminism, 1982), transl. A. Chmielewski, Kraków: Wydawnictwo ZNAK.
Popper, K. (1997). W poszukiwaniu lepszego świata (ang. Ed. In Search of a Better World, 1984), transl. A. Malinowski, Warszawa: Książka i Wiedza.
Popper, K. (1998). Wiedza a zagadnienie ciała i umysłu (ang. Ed. Knowledge and the Mind-Body Problem: In Defence of Interaction 1994), transl. T. Baszniak, Warszawa: Książka i Wiedza.
Prokopiuk, J. (2008). Mój Jung. Katowice: Wydawnictwo KOS.
Ricoeur, P. (1984). Proces metaforyczny jako poznanie, wyobrażanie i odczuwanie (The Metaphorical Process as Cognition, Imagination and Feeling, in On Metaphor, Sheldon Sacks, éd., The University of Chicago Press, 1978-1979, p. 141-147), transl. G. Cendrowska, „Pamiętnik Literacki” LXXV,z. 2, 1984, s. 269-286
Ricoeur, P. (1985). Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie (fr. Ed. Existence et herméneutique, 1965), transl. S. Cichowicz [et al.], Warszawa: Wydawnictwo PAX
Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Rubacha, K. (2013). Standardy badań społecznych. Problematyzowanie praktyki edukacyjnej, „Przegląd Badań Edukacyjnych”, nr 16, s. 43–51.
Sikora, K. (2006). Mandala według Carla Gustawa Junga. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellonskiego.
Śleszyński, D. (1995). Człowiek w działaniu: analiza empiryczna, fenomenologiczno-egzystencjalna. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana.
Weber, M. (2011). Racjonalność, władza, odczarowanie, transl. M. Holona, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Wojnar, I. (1966). Perspektywy wychowawcze sztuki. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Wojnar, I. (2000). Humanistyczne intencje edukacji. Warszawa: Wydawnictwo Żak.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2022 Podstawy Edukacji