„Dom - szkoła dla wszystkich”. Transkulturowa tożsamość w edukacji szansą na formowanie szkolny społeczności transkulturowych

Abstrakt

W ostatnich latach Europa i świat zmieniły swoje oblicze polityczne, ekonomiczne i społeczno-kulturowe. Ruchy migracyjne spowodowane wieloma czynnikami m.in. SARS COV-2 czy atakiem Rosji na Ukrainę, zdestabilizowały system struktur społeczeństw w przestrzeni makro i mikro, w tym grup i różnych społeczności. Jednocześnie postępująca cyfryzacja doprowadziła do łatwego i szybkiego zacierania granic pomiędzy kulturami reprezentowanymi w środowisku domowym i szkolnym dzieci oraz młodzieży.
W perspektywie tych przemian z jednej strony wzrosło zagrożenie marginalizacją uczniów identyfikujących się z różnymi kulturami, wykorzystywaniem do tej pory panujących stereotypów powodujących wykluczenie ze względu na odmienność etniczną, narodową, religijną. Z drugiej strony otworzyła się droga do formowania społeczeństw, w tym grup i społeczności transkulturowych, umożliwiających pogodzenie się z dynamicznością kultur oraz konstruowanie nowych struktur transkulturowych pozbawionych wszelkich antagonizmów.
Prezentowany artykuł jest próbą rozważań teoretycznych nad istotą kształtowania wśród dzieci i młodzieży tożsamości transkulturowej, wprowadzanej w szkole za pośrednictwem edukacji na rzecz transkulturowości, a prowadzącej do tworzenia szkolnej społeczności transkulturowej – otwartej, zapewniającej bezpieczeństwo wszelkim odmiennościom i nastawionej na tworzenie nowych powiązań. W rozważaniach tych tożsamość transkulturowa została uznana za „szansę” na nowe zadania szkoły ukierunkowane na zapewnienie funkcjonowania uczniom w różnorodnej kulturowo, otwartej, niemarginalizującej szkolnej społeczności transkulturowej.