Emotional Intelligence and Reflectiveness versus Passivity in the Context of Transactional Analysis. Research Report
DOI:
https://doi.org/10.16926/eat.2024.13.11Słowa kluczowe:
analiza transakcyjna, pasywność, inteligencja emocjonalna, refleksyjnośćAbstrakt
Inteligencja emocjonalna i refleksyjność a pasywność w ujęciu analizy transakcyjnej. Raport z badań
Artykuł stanowi raport z badań poszukujących związków pomiędzy inteligencją emocjonalną w rozumieniu P. Salovey’a i J.D. Mayera i refleksyjnością rozumianą jako styl poznawczy a pasywnością zgodną z założeniami analizy transakcyjnej. Wyniki wskazują, że inteligencja emocjonalna w obszarze rozumienia, akceptacji i kontroli emocjonalnej sprzyja redukowaniu zachowań pasywnych we wszystkich ich przejawach. Empatia z kolei może intensyfikować działania pasywne w obszarze niezdolności rozumianej jako uniezdalnianie siebie do działania poprzez objawy psychosomatyczne. Z kolei w przypadku refleksyjności ujawniono ujemną korelację z pasywnością w zakresie rozwagi oraz dodatnią w przypadku niepewności siebie. Badania przeprowadzono techniką ankietową CAWI na grupie 423 osób dorosłych. Wnioski wskazują na możliwości wykorzystywania założeń analizy transakcyjnej do budowania zasobów opartych o inteligencję emocjonalną i pewność siebie. Te z kolei mają szansę zredukować obszar działania pasywnego, sprzyjając efektywności w obliczu sytuacji problemowej.
Downloads
Bibliografia
Barrow, G. (2015). Transactional analysis in the classroom, staffroom and beyond. Pastoral Care in Education, 33(3), 169 – 179. https://doi.org/10.1080/02643944.2015.1070895
Belanger, E. & Laube, J. (1979). Discounting The Disabled. Transactional Analysis Journal, 9(1), 47-50 https://doi.org/10.1177/036215377900900111
Cook, R. (2022). Connection, hungers, and time structuring: A relational, inclusive, and transpersonal development of autonomy. Transactional Analysis Journal, 52(4), 279-294. https://doi.org/10.1080/03621537.2022.2115641
Downey, L.A., Johnston, P.J., Hansen, et al. (2008). The relationship between emotional intelligence and depression in a clinical sample. European Journal of Psychiatry, 22(2), 93-98. https://doi.org/10.4321/S0213-61632008000200005
Goleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Poznań: Media Rodzina.
Heath, J. (2022). The impact of a model of nonmaterial consciousness on the concept of mind in action. Transactional Analysis Journal, 52(4), 295-310. https://doi.org/10.1080/03621537.2022.2115647
Jaworowska, A. & Matczak, A. (2005). Popularny Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej: Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Kagan, J. (1965). Individual differences in the resolution of response uncertainty. Journal of Personality and Social Psychology, 2, 154-160. https://doi.org/10.1037/h0022199
Kagan, J. (1966). Reflection-impulsivity: The generality and dynamics of conceptual tempo. Journal of Abnormal Psychology, 71, 17-24. https://doi.org/10.1037/h0022886
King, P. & Temple, S. (2018). Transactional Analysis and the Ludic Third (TALT): A Model of Functionally Fluent Reflective Play Practice. Transactional Analysis Journal, 48(3), 258 – 271. https://doi.org/10.1080/03621537.2018.1471292
Knopp, K. (2020). Inteligencja emocjonalna dzieci i młodzieży a ich funkcjonowanie w relacjach z rówieśnikami. Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio, 44(4), 149-163. https://doi.org/10.34766/fetr.v44i4.442
Laborde, S., Lautenbach, F., Allen, M.S., et al. (2014). The role of trait emotional intelligence in emotion regulation and performance under pressure.
Personality and Individual Differences, 57, 43-47. https://doi.org/10.1016/j.paid.2013.09.013
Macefield, R. & Mellor, K. (2006). Awareness and Discounting: New Tools for Task/Option-Oriented Settings. Transactional Analysis Journal, 36(1), 44-58. https://doi.org/10.1177/036215370603600107
Matczak, A. & Jaworowska, A. (2020). Kwestionariusz Refleksyjności: Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Matczak, A. (2001). Style poznawcze. W J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, Tom 2. (s. 761–782). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
Matkowski, M. (1993). Nierozpoznania. W: J. Santorski (red.), ABC pomocy psychologicznej, (s. 62-63). Warszawa: Wydawnictwo J. Santorski & Co
Mayer, J.D. & Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence? W: P. Salovey, D.J. Sluyter (red.), Emotional development and emotional intelligence. Educational implications (s. 3-31). New York: Basic Books.
McKinley, S.K., Petrusa, E.R., Fiedeldey-Van Dijk, et al. (2014). Are there gender differences in the emotional intelligence of resident physicians? Journal of Surgical Education, 71(6), 33-40. https://doi.org/10.1016/j.jsurg.2014.05.003
Mellor, K. & Schiff, E. (1975). Discounting, Transactional Analysis Journal, 5(3), 295-302. https://doi.org/10.1177/036215377500500321
Nęcka, E. (2003). Inteligencja: Geneza, struktura, funkcje. Gdańsk: GWP.
Noma, K. (2006). How TA is applied in clinical psychiatry. International Congress Series, 1287, 168-172. https://doi.org/10.1016/j.ics.2005.11.121
Obeid, S., Haddad, C., Fares, K. et al. (2021). Correlates of emotional intelligence among Lebanese adults: the role of depression, anxiety, suicidal ideation, alcohol use disorder, alexithymia and work fatigue. BMC Psycholgy, 9(18). https://doi.org/10.1186/s40359-021-00525-6
Perkowska-Klejman, A. (2019). Poszukiwanie refleksyjności w edukacji: Studium teoretyczno-empiryczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Pierzchała A. (2018). Uniwersytet Małego Profesora, czyli analiza transakcyjna w przedszkolu i szkole podstawowej. Edukacyjna Analiza Transakcyjna, 7, 277-278. http://dx.doi.org/10.16926/eat.2018.07.17
Pierzchała, A. (2011). Źródła, rodzaje i konsekwencje dyskontowania w obliczu sytuacji problemowej w szkolnym funkcjonowaniu ucznia. W: J. Jagieła (red.), Analiza transakcyjna w edukacji, (s. 79-97). Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
Pierzchała, A. (2013). Pasywność w szkole. Diagnoza zjawiska z punktu widzenia analizy transakcyjnej. Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie.
Pierzchała, A. (2019). Rozwijanie kompetencji społecznych dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym w oparciu o założenia analizy transakcyjnej. Charakterystyka programu Uniwersytet Małego Profesora. Edukacyjna Analiza Transakcyjna, 8, 15-29. https://doi.org/10.16926/eat.2019.08.01
Pracka, J. (2021). Temperament i płeć a inteligencja emocjonalna. Warszawa: Liberi Libri
Przybylska, I. (2006). Inteligencja emocjonalna jako kluczowa kompetencja współczesnego nauczyciela. Chowanna, 1, 85-95.
Rawson D. (2006). Cathexis: Brief Therapy in a Residential Setting. W: K. Tudor (red.), Transactional Analysis Approaches to Brief Therapy (s. 99-113). London: SAGE Publications Ltd.
Rogoll, R. (1989). Aby być sobą. Wprowadzenie do analizy transakcyjnej. Warszawa: PWN.
Salovey, P., Mayer, J.D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9, 185-211. https://doi.org/10.2190/dugg-p24e-52wk-6cdg
Schiff, A.W. & Schiff, J.L. (1971). Passivity. Transactional Analysis Journal, 1(1), 71-78. https://doi.org/10.1177/036215377100100114
Schiff, J. L., at al. (1975). Cathexis reader. New York: Harper & Row, Publisher, Inc.
Sękowski, A.E. & Sitko, E.M. (2018). Inteligencja emocjonalna i motywacja osiągnięć u kobiet na stanowiskach kierowniczych. Polskie Forum Psychologiczne, 23(1), 122-138. https://doi.org/10.14656/PFP20180108
Śmieja, M., Orzechowski, J. (red.). (2008). Inteligencja emocjonalna. Fakty, mity, kontrowersje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Stewart, V. & Joines, I. (2009). TA Today: A New Introduction to Transactional Analysis. England and Chapel Hill, North Carolina, USA: Lifespace Publishing, Nottingham.
Temple, S. (1999). Functional Fluency for Educational Transactional Analysts. Transactional Analysis Journal, 29(3), 164-174. https://doi.org/10.1177/036215379902900302
Temple, S. (2004). Update On The Functional Fluency Model in Education. Transactional Analysis Journal, 34(3), 197-204. https://doi.org/10.1177/036215370403400302
Wyszogrodzka, M. & Woźniak-Prus M. (2020). Inteligencja emocjonalna i wsparcie społeczne a prężność u nastolatków w okresie wczesnej adolescencji. Polskie Forum Psychologiczne, 25(4), 431–449. https://doi.org/10.14656/PFP20200404
Żmuda, A., Sękowski, A., & Szymczak, I. (2021). Potrzeba poznania a inteligencja emocjonalna u osób z wysokimi osiągnięciami edukacyjnymi. Przegląd Psychologiczny, 64(3), 67–80. https://doi.org/10.31648/pp.7331
Żuchowicz, P., Skiba, A., Gałecki, P. & Talarowska, M. (2018). Inteligencja emocjonalna w zaburzeniach depresyjnych nawracających. Polski Merkuriusz Lekarski, 45(267), 131-133.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Anna Pierzchała
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Mam świadomość, że czasopismo jest wydawane na licencji Creative Commons - Uznanie autorstwa (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode).
Przesyłając artykuł wyrażam zgodę na jego udostępnienie na tej licencji