Abstrakt
W artykule zaprezentowane zostały sposoby teoretyzowania na temat edukacji seniorów. Mówiąc o teoretyzowaniu, mamy na myśli „[...] proces rozwijania koncepcji pozwalających zrozumieć i wyjaśnić obserwacje empiryczne” (V.L. Bengtson i in., 2009, s. 5). Omówiono definicje i funkcje teorii naukowej w naukach społecznych oraz rodzaje teorii naukowych w badaniach nad edukacją seniorów. Przeanalizowano perspektywy ujmowania problematyki starości w dyskursach socjologów i psychologów będące podstawą do teoretyzowania na temat edukacji w starości.
Bibliografia
Baars, J., Dannefer, D., Phillipson, C., Walker, A. (red.) (2006). Aging, Globalization and Inequality: The New Critical Gerontology. New York.
Banasiak, J. (1997). Reagowanie wychowawcze w wielowymiarowej pedagogice działania. Warszawa.
Bengtson, V.L., Burgess, E.O., Parrott, T.M. (1997). Theory, Explanation, and a Third Generation of Theoretical Development in Social Gerontology. Journal of Gerontology, 2(528).
Bengtson, V.L., Silverstein, M., Putney, N.M., Gans, D. (red.) (2009). Handbook of Theories of Aging. New York.
Biesta, G. (2013). Od kultur uczenia się do kultur edukacyjnych. Wartości i sądy w badaniach pedagogicznych oraz w pracy nad postępami w kształceniu. Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja, 1(61).
Bohnsack, R., Schäffer, B. (2004). Koniunktywne doświadczenie i media – ku dokumentarnej rekonstrukcji kategorii pokolenia. S. Krzychała (tłum.) W: S. Krzychała (red.). Społeczne przestrzenie doświadczenia. Wrocław.
Bron, A. (2006). Rozumienie uczenia się w teoriach andragogicznych. Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja, 3(36).
Bron, A. (2009). Biografi czność w badaniach andragogicznych. Dyskursy Młodych Andragogów, 10.
Czerepaniak-Walczak, M. (2006). Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka. Gdańsk.
Crowder, M., Pupynin, K. (1993). The Motivation to Train. A Review to the Literature and the Development of a Comprehensive Theoretical Model of Training Motivation. London.
Dong, X., Chang, E., Wong, E., Wong, B., Skarupsk, K., Simon, M.A. (2010). Assessing the Health Needs of Chinese Older Adults: Findings from a Community-Based Participatory Research Study in Chicago’s Chinatown. Journal of Aging Research, www.hindawi.com/journals/ jar/2010/124246/abs.
Erikson, E.H. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań.
Feyerabend, P.K. (1979). Jak być dobrym empirystą. K. Zamiara (tłum.). Warszawa.
Field, J. (2003). Badania nad całożyciowym uczeniem się dorosłych: tendencje i perspektywy w świecie anglojęzycznym. A. Molska (tłum.). Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja, 1(21).
Fischer, B.J., Specht, D.K. (1999). Successful Aging and Creativity in Later Life. Journal of Aging Studies, 4.
Formosa, M. (2012). Critical Geragogy: Situating Theory in Practice. Journal of Contemporary Educational Studies / Sodobna Pedagogika, 63(5).
Halicki, J. (2006). Społeczne teorie starzenia się. W: M. Halicka, J. Halicki (red.). Zostawić ślad na ziemi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Pędichowi w 80 rocznicę urodzin i 55 rocznicę pracy naukowej. Białystok.
Jarvis, P. (2004). Adult Education and Lifelong Learning. Theory and Practice. London – New York.
Kempny, M., Szmatka, J. (red.) (1992). Współczesne teorie wymiany społecznej. Warszawa.
Konecki, K. (2000). Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa.
Kowaleski, J.T., Szukalski, P. (red.) (2008). Pomyślne starzenie się w perspektywie nauk społecznych i humanistycznych. Łódź.
Kubinowski, D. (2011). Jakościowe badania pedagogiczne. Filozofi a – Metodyka – Ewaluacja, Lublin.
Kuchcińska, M. (2004). Edukacja do i w starości w kontekście kamieni milowych na drodze życia seniorów. W: M. Kuchcińska (red.). Zdrowie człowieka i jego edukacja gerontologiczna. Bydgoszcz.
Malec, M. (2012). Gerotranscendencja – teoria pozytywnego starzenia się. Założenia i znaczenie. Dyskursy Młodych Andragogów, 13.
Malewski, M. (1998). Teorie andragogiczne. Metodologia teoretyczności dyscypliny naukowej. Wrocław.
Malewski, M. (2006). W poszukiwaniu teorii uczenia się ludzi dorosłych. Teraźniejszość. Człowiek. Edukacja, 2(34).
Malewski, M. (2010). Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andragogice. Wrocław.
Marshall, V.W. (1996). The State of Theory in Aging and the Social Sciences. W: H. Binstock, L.K. George (red.). Handbook of Aging and the Social Sciences, San Diego.
Misztal, B. (1998). Teoria społeczna jako sposób widzenia świata. Studia Socjologiczne, 1(148).
Okoń, W. (1984). Słownik pedagogiczny. Warszawa.
Pałubicka, A. (2009). Problem poznania w humanistyce zintegrowanej. W: R. Maciołek, W. Maik, K. Sikora. Problemy nauki i szkolnictwa wyższego. Bydgoszcz.
Rogers, A. (2003). What Is the Difference? A New Critique of Adult Learning and Teaching. Leicester.
Seredyńska, D. (2013). Dyskursy edukacyjne o starości w naukach humanistycznych i społecznych. Analiza konferencji ogólnopolskich. Bydgoszcz.
Stoller, E.P. (1993). Gender and the Organization of Lay Health Care: A Socialist-Feminist Perspective. Journal of Aging Studies, 7.
Susułkowska, M. (1989). Psychologia starzenia się i starości. Warszawa.
Sztompka, P. (1973). Teoria i wyjaśnianie. Z metodologicznych problemów socjologii. Warszawa.
Urbaniak-Zając, D. (2013). Rola teorii pedagogicznych w badaniach empirycznych. Sygnalizacja zagadnienia. W: T. Bauman (red.). Praktyka badań pedagogicznych. Kraków.
Wenger, E. (1999). Learning as a Social Participation. Knowledge Management Review, 6(1).
Wilson, J. (2000). Volunteering. Annual Review of Sociology, 26.