Agency and community orientation and socialparticipation of young people aged 14 to 19 –research report

• Edyta Halista-Telus

  Technical University of Koszalin

  https://orcid.org/0000-0001-9457-9268

• Iwona Zychowicz

  Technical University of Koszalin

  https://orcid.org/0000-0003-3379-8461

The aim of this article is to present the results of research diagnosing the agency and community orientations of young students aged 14 to 19 in relation to the social participation of young people in activities undertaken for the benefit of their communities. The commitment and social activity of members of a given community are one of the factors determining its development (Potoczek, 2001). The presented research results are an attempt to examine the importance of the sense of agency for conscious, responsible engagement in activities and social participation among students of selected secondary schools in a medium-sized city. It was assumed that the dimension of agency (the act of exerting or not exerting) by a person's influence on events can be an important aspect of building one's self-image, one's perception of one's role in the surrounding world, motivation to undertake specific activities, but also understanding and interpreting the world and the phenomena occurring in it. Ultimately, the issue raised seems to be important due to the social consequences of forming or not forming a belief in the possibility of constructing one's own biography, but also a belief in the possibility of influencing the surrounding reality. The results can also be related to Eric Berne's transactional analysis theory, in which the Adult ego state enables conscious, rational assessment of situations and social activity, which may provide a better understanding of the mechanisms of building engagement and social responsibility among young people.

1. Edyta Halista-Telus, Technical University of Koszalin

   Assistant at the Department of Pedagogy and Educational Studies at the Koszalin University of Technology. Professional qualifications: sociologist, pedagogical training, sociotherapy and social rehabilitation, numerous courses and training programs. School mediator since 2021, professional mediator since 2022. Educator in peer and school mediation. Research interests: school, peer mediation, children's rights, children's social participation, school violence, sociotherapy for children and adolescents, soft skills. Scientific publications address issues related to family, children, peer mediation, violence, disturbed behavior, sociotherapy, cyberbullying, and prevention of undesirable behavior in children.

    

2. Iwona Zychowicz, Technical University of Koszalin

   Doctor of Social Sciences in the field of pedagogy. Graduate of postgraduate studies and qualification courses related to education. She specializes in issues related to higher education in the broad sense, socialization in its biographical dimension, prevention of social pathologies, and support for students and their families.

Abele, A. E. (2003). The dynamics of masculine-agentic and feminine-communal traits: Findings from a prospective study. Journal of Personality and Social Psychology, 85(4), 768–776. https://doi.org/10.1037/0022-3514.85.4.768

Andrzejewska, A. (2018). Ekologiczna etyka ze spektrum posthumanizmu. Zarys perspektywy i przypadek ogrodu działkowego. Etyka, 57, 121–136. https://doi.org/10.14394/40

Berne, E. (2008). Dzień dobry… i co dalej? Dom Wydawniczy REBIS.

Bińczyk, E. (2018). Epoka człowieka. Retoryka i marazm. PWN.

Cicognani, E., Zani, B., & Albanesi, C. (2012). Sense of community in adolescence. https://www.researchgate.net/publication/338253717_Sense_of_community_in_adolescence

Chałas, K., & Szewczak, I. (2021). Przygotowanie młodzieży szkolnej do budowania społeczeństwa obywatelskiego. Wydawnictwo KUL.

Donald, A. A., Koolwal, G. B., Annan, J. R., & Falb, K., & Goldstein, M. P. (2017). Measuring women's agency. World Bank. http://documents.worldbank.org/curated/en/333481500385677886

Gallagher, S. (2000). Philosophical conceptions of the self: Implications for cognitive science. Trends in Cognitive Sciences, 4(1), 14–21.

Giroux, H. A., & Witkowski, L. (2010). Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej. Impuls.

Helgeson, V. S. (1993). Implications of agency and communion for patient and spouse adjustment to a first coronary event. Journal of Personality and Social Psychology, 64, 807–816.

Helgeson, V. S. (2003). Gender related traits and health. In J. M. Suls & K. A. Walston (Eds.), Social psychological foundations of health and illness (pp. 367-394). Blackwell Publishing.

Helgeson, V. S., & Fritz, H. (2000). The implications of unmitigated agency and unmitigated communion for domains of problem behavior. Journal of Personality, 68, 1032–1057.

Humeniuk, M. (2024). Prometeusz czy kozioł ofiarny? Człowiek w dyskursie antropocenu a koncepcja mimesis i schematu prześladowczego Rene Girarda – próba refleksji pedagogicznej. Karto-Teka Gdańska, 1(14), 24–42. https://doi.org/10.26881/kg.2024.1.03

Hurault, J. Ch., Broc, G., Crône, L., Tedesco, A., & Brunel, L. (2020). Measuring the Sense of Agency: A French Adaptation and Validation of the Sense of

Agency Scale (F-SoAS). Frontiers in Psychology, 11, Article 584145. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.584145

Jagieła, J. (2011). Transakcyjny kontekst dydaktyki. Podstawy Edukacji, 4, 155.

James, M., & Jongeward, D. (1994). Narodzić się, by wygrać. Analiza transakcyjna na co dzień. Dom Wydawniczy REBIS.

Jones, S. R., de-Wit, L., Fernyhough, Ch., & Meins, E. (2008). A new spin on the

Wheel of Fortune: Priming of action-authorship judgements and relation to psychosis-like experiences. Consciousness and Cognition, 17(3), 576–586. https://doi.org/10.1016/j.concog.2007.08.008

Lardier, D. T., Jr., Opara, I., Cantu, I., Garcia-Reid, P., & Reid, R. J. (2022). The brief sense of community scale: Testing dimensionality and measurement invariance by gender among Hispanic/Latinx youth. Journal of Community

Psychology, 50(1), 409–425. https://doi.org/10.1002/jcop.22585

Łęski, Z. (2016). Duch w maszynie… Kim jest dla nas komputer? Wydawnictwo AJD.

Myszka-Strychalska, L. (2020). Znaczenie poczucia sprawstwa w procesie aktywności i partycypacji społecznej młodzieży. Rocznik Pedagogiczny, 43, 37–61. https://doi.org/10.2478/rp-2020-0003

Melosik, Z. (1998). Wychowanie obywatelskie: nowoczesność, ponowoczesność. (Próba konfrontacji). In Z. Melosik & K. Przyszczypkowski (Eds.), Wychowanie obywatelskie. Studium porównawcze i empiryczne (pp. 54–56). Poznań–Toruń.

Millon-Delsol, Ch. (1995). Zasada pomocniczości (Cz. Porębski, Trans.). Znak.

Nowakowski, P., & Komendziński, T. (2010). Poczucie sprawstwa: wprowadzenie do badań w perspektywie interdyscyplinarnej. In M. Pąchalska & G. E. Kwiatkowska (Eds.), Neuropsychologia a humanistyka (pp. 251–261). Wydawnictwo UMCS.

Pankowska, D. (2001). Nauczyciel w perspektywie analizy transakcyjnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Pierzchała, A. (2012). JA w relacji do TY – osobowościowe uwarunkowania pracy nauczyciela. Raport z badań. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika, 21, 97.

Potoczek, A. (2001). Programowanie rozwoju lokalnego i regionalnego jako zadanie samorządu terytorialnego. In A. Potoczek (Ed.), Stymulowanie rozwoju lokalnego – perspektywa społeczna i organizacyjna (p. 10). Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego.

Rogoll, R. (1989). Aby być sobą. Wprowadzenie do analizy transakcyjnej. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Sczesny, S., Nater, C., & Eagly, A. H. (2018). Agency and communion: Their implications for gender stereotypes and gender identities. In Agency and communion in social psychology (pp. 103–116). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203703663-9

Sobczyk, W. (2003). Edukacja ekologiczna i prozdrowotna. WNAP.

Speer, P. W., Peterson, N. A., Armstead, T. L., & Allen, C. T. (2013). The influence of participation, gender and organizational sense of community on psychological empowerment: The moderating effects of income. American Journal of Community Psychology, 51(1–2), 103–113. https://doi.org/10.1007/s10464-012-9547-1

Wereszczyńska, K. (2011). Aktywność – ujęcie teoretyczne w pedagogicznym i psychologicznym zarysie. In E. Smak, K. Wereszczyńska, & M. Ganczarska(Eds.), Wybrane aspekty procesu kształcenia w reformującej się szkole. Opole.

Wawrzyniak-Beszterda, R. (2018). Szkoła w doświadczeniach biograficznychnuczniów. In J. Modrzewski, A. Matysiak-Błaszczyk, & E. Włodarczyk (Eds.), Środowiska uczestnictwa społecznego jednostek, kategorii i grup (doświadczenia socjalizacyjne i biograficzne) (pp. 465–476). Wydawnictwo UAM.

Whitson, J. A., & Galinsky, A. D. (2008). Lacking control increases illusory pattern perception. Science, 322(5898), 115–117. https://doi.org/10.1126/science.1159845

Wieczorek, Z. (2013). Socjopedagogiczne implikacje analizy transakcyjnej w obszarze badań nad aktywnością społeczną. Edukacyjna Analiza Transakcyjna, 2, 101–114. https://orcid.org/0000-0001-5239-2171

Wojciszke, B., & Cieślak, M. (2014). Orientacja sprawcza i wspólnotowa, a wybrane aspekty funkcjonowania zdrowotnego i społecznego. Psychologia Społeczna, 9(3[30]), 285–297. https://doi.org/10.7366/1896180020143002

Valås, H. (2001). Learned helplessness and psychological adjustment: Effects of age, gender and academic achievement. Scandinavian Journal of Educational Research, 45(1), 71–90. https://doi.org/10.1080/00313830020042689

Zimmerman, L. A., Li, M., Moreau, C., Wilopo, S., & Blum, R. (2019). Measuring agency as a dimension of empowerment among young adolescents globally; findings from the Global Early Adolescent Study. SSM – Population Health, 8, 100454. https://doi.org/10.1016/j.ssmph.2019.100454

• pdf

Copyright (c) 2025 Edyta Halista-Telus, Iwona Zychowicz

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

AUTHOR'S STATEMENT

I am aware that the Educational Transactional Analysis journal is published under a Creative Commons license - Attribution (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode).

By submitting the article, I agree to make it available under this license