Szczęście i nadzieja w świadomości młodego pokolenia – analiza percepcji i doświadczeń

• Bogumiła Bobik

  Uniwersytet Śląski w Katowicach, WNS, Instytut Pedagogiki

  https://orcid.org/0000-0001-7548-858X

Artykuł prezentuje opinie studentów pedagogiki na temat nadziei, symboli szczęścia i wartości osobistych. Obejmuje część teoretyczną, w której opisano cechy generacji urodzonych po roku 1995 oraz zarysowano pojęcia nadziei i szczęścia. W części empirycznej opisano wyniki badań sondażowych diagnozujących poziom nadziei podstawowej oraz symbole i wartości utożsamiane przez młodych z pełnym i trwałym zadowoleniem z życia. W badaniu posłużono się kwestionariuszem Nadziei Podstawowej BHI-12 oraz Listą Wartości Osobistych.

Wyniki pozwalają stwierdzić, że u badanych poziom nadziei podstawowej utrzymuje się na dobrym poziomie. Ułatwia im to znajdowanie sposobu reagowania na stres i traumę, kształtuje szybkość i konstruktywność adaptacji do nowego środowiska społecznego, daje większe szanse na skuteczność oddziaływań edukacyjnych i ewentualnych terapeutycznych. Badani wskazują symbole szczęścia oraz tworzą listę wartości, których osiągnięcie prognozuje satysfakcję z życia.

1. Bogumiła Bobik - Uniwersytet Śląski w Katowicach, WNS, Instytut Pedagogiki

   Przebieg kariery naukowej:
   - 2020-2025 członkostwo w zespole badawczym Instytutu Pedagogiki UŚ pn. Aksjologia pedagogiczna jako element: profilaktyki społecznej, podnoszenia poziomu jakości życia dzieci, młodzieży i dorosłych w środowisku wychowawczym oraz rozwoju teorii naukowych,
   - 2020 r. członkostwo w zespole badawczym Instytutu Pedagogiki UŚ pn. Efektywność zdalnej edukacji w okresie pandemii na terenie powiatu bytomskiego,
   - uzyskanie dodatkowych kwalifikacji z zakresu: zarządzania placówka oświatową (2000r.), edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną (1990r. kurs kwalifikacyjny, 2016r. studia podyplomowe), nauczania matematyki w zreformowanej szkole (2002r.), diagnozy i terapii pedagogicznej (2013r.), terapii behawioralnej (2014r.), terapii ręki pierwszego i drugiego stopnia (2017r.), edukacji i wspomagania osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (2017r.).
   - 2005r. uzyskanie stopnia doktora nauk humanistycznych w Akademii Pedagogicznej
   im. KEN w Krakowie,
   - 2003r. uzyskanie tytułu eksperta ds. awansu zawodowego nauczycieli,
   - 2003r. uzyskanie tytułu egzaminator MEN dla uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną,
   - lata 1998, 1999, 2000 uzyskanie stopni specjalizacji zawodowej w zakresie rewalidacji osób
   z niepełnosprawnością intelektualną, kolejno I, II i III,
   - 1997-1999 pełnienie funkcji doradcy metodycznego kształcenia specjalnego,
   - 1989r. - uzyskanie tytułu magistra pedagogiki w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
   Zainteresowania badawcze:
   - organizacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla dziecka o specjalnych potrzebach edukacyjnych, niepełnosprawnego, zaniedbanego oraz zagrożonego niedostosowaniem społecznym,
   - aksjologia pedagogiczna jako element: profilaktyki społecznej, podnoszenia poziomu jakości życia dzieci, młodzieży i dorosłych w środowisku wychowawczym oraz rozwoju teorii naukowych,
   - zadania zawodowe pedagoga szkolnego,
   - historia szkolnictwa na Górnym Śląsku po roku 1945.
   
   Najważniejsze osiągnięcia naukowe:
   - realizacja grantów we współpracy z placówkami doskonalenia zawodowego nauczycieli (RODN „WOM” oraz RODN „Metis”, ODN „Elpax”) z cyklu „Doskonalenie Nauczycieli w Województwie Śląskim” w latach 2007, 2008 i 2012r.
   - realizacja grantu pn. „Kompleksowe wspomaganie szkół i przedszkoli” we współpracy z RODN „Metis” w Katowicach w 2014r.
   - realizacja grantu „Pracowniku oświaty – skorzystaj z nowych możliwości” we współpracy z Wojewódzkim Urzędem Pracy w Częstochowie w 2014r.
   - badania diagnostyczno-opisowe nad profesją pedagoga szkolnego na terenie wybranych województw Polski południowej, przeprowadzone latach 2017-2018,
   - współpraca z krajowymi szkołami wyższymi oraz ośrodkami doskonalenia zawodowego nauczycieli,
   - wydanie 4 monografii, 22 artykułów w monografiach oraz 27 artykułów w czasopismach z listy MN i SW,
   - uzyskanie brązowego krzyża zasługi Prezydenta RP.
   
   Staże naukowe/Wizyty studyjne:
   - staż w zakresie terapii dyrektywnych w Centrum Terapii Behawioralnej w Gliwicach,
   - wizyta studyjna w Centrum Terapii Behawioralnej w Krakowie,
   - wizyty studyjne w Archiwum Państwowym w Katowicach oraz Archiwum Akt Nowych w Warszawie.
   
   Członkini/Członek rad naukowych i rad redakcyjnych czasopism naukowych:
   - udział w zespole redakcyjnym publikacji zwartej Wydawnictwa Internetowego e-bookowo pt. New Addictions - od dopalaczy do portali społecznościowych,
   - członkostwo w zespole naukowym Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego.

Ansiewicz, U. (2023). Być, a nie mieć – aspiracje zawodowe pokolenia Z na podstawie wyników badań. Journal of Moderne Science, 3 (52), 504-514..

Boni, M. (2021). Młodzi 2020. W poszukiwaniu tożsamości. Raport. Warszawa: Wydawca Fundacja Batorego.

Czapiński, J. , Peeters, G. (1990). The onion theory of happiness: Basic concepts and cross-cultural test. In: N. Bleichrodt, P. J. D. Drenth (ed.), Contemporary issues in cross-cultural psychology (pp.196-206). Amsterdam: Swets & Zeitlinger B.V

Czapiński, J. (1994). Psychologia szczęścia. Przegląd badań i zarys teorii cebulowej. Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Czapiński, J., Panek, T. (ed.) (2015). Social Diagnosis 2015. Objective and subjectiv Quality of Life in Poland (Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków). Rada Monitoringu Społecznego.

Czeżowski, T. (1989). O szczęściu. W: T. Czeżowski, Pisma z etyki i teorii wartości (s.195-197). Wrocław: Ossolineum.

Brzeziński, J. (2006). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Doroszewski, W. (2024). Szczęście. W: W. Doroszewskie (red.), Słownik Języka Polskiego PWN. Pobrane: 10.07.2024 z https://sjp.pwn.pl/doroszewski/szczescie;5503643.html

Ericson, E. (2004). Tożsamość a cykl życia, przeł. A. Żywiecki. Poznań: Wydawnictwo Zysk i Spółka.

Erikson, E. (1997). Dzieciństwo i społeczeństwo, przeł. P. Hejmej. Poznań: Wydawnictwo Rebis.

Erikson, E. (2002). Dopełniony cykl życia, przeł. A. Gomola. Poznań: Wydawnictwo Rebis.

Frąckowiak, T. (2007). O pedagogice nadziei. Fascynacje i asocjacje aksjologiczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Fromm, E. (2017). Rewolucja nadziei, przeł. A. Kochan. Kraków: Wydawnictwo vis-a-vis Etiuda.

Gajda, J. (2017). Oczekiwania przedstawicieli pokolenia Z wobec pracy zawodowej i pracodawcy. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomiczne we Wrocławiu, 491, 158-171..

Głombik, Cz. (1982). Oblicza szczęścia. Warszawa: Nasza Księgarnia.

Griese, H.M. (1996). Socjologiczne teorie młodzieży. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Juczyński, Z. (2012). Lista wartości osobistych. W: Z. Juczyński (red.), Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Podręczni (s. 122-126). Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Kaczor, M. (2014). Etyczno-społeczny wymiar pojęcia szczęścia – na podstawie definicji słownikowych. W: E. Kowalska, P. Prüfer, M. Kowalski (red.), Szczęście w wymiarze pedagogiczno-psychologicznym (s. 27-37). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Kanasz, T. (2015). Uwarunkowania szczęścia. Socjologiczna analiza wyobrażeń młodzieży akademickiej o szczęściu i udanym życiu. Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Kozielecki, J. (2006). Psychologia nadziei. Warszawa: Wydawnictwo „Żak”.

Lewis, M. Havland-Jones (2005). Psychologia emocji, przeł. M. Kacmajor. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Madan, J. (2022). Pokolenie Z wkracza na rynek pracy. Co to oznacza dla firm? Czy czeka je rewolucja w zarządzaniu? Zetki stawiają na zdrowie psychiczne. Strefa Biznesu. Pobrano: 10.06.2024 z: https://strefabiznesu.pl/pokolenie-z-wkracza-na-rynek-pracy-co-to-oznacza-dla-firm-czy-czeka-je-rewolucja-w-zarzadzaniu-zetki-stawiaja-na-zdrowie/ar/c3-16522245

Murawska, A. Edukacja jako troska o nadzieję człowieka. Szczecin: Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego.

Nosal, Cz. (1986). Mózg, prawdopodobieństwo, transgresja. Studia Filozoficzne, 3, 17-27.

Orlik, K. (2023). Makroekonomia behawioralna. Wydawnictwo Internetowe CeDeWu.

Pepliński, M. (2011). Władysława Tatarkiewicza analiza terminu szczęście. Filo-Sofija, 13-14, 663-674. Pobrano: 10.06.2024 z: file:///C:/Users/bogum/Downloads/353-683-1-SM.pdf

Popielarski, K. (1994). Nieetyczny wymiar osobowości. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Raport z badania CBOS Młodzież 2021. Pobrano: 12.06.2024 z: https://www.cinn.gov.pl

Rubacha, K. (2016). Metodologia badan nad edukacją. Wydawnictwo Editions Spotkania Spółka z o. o. S.K.A.

Suchodolska, J. (2017). Poczucie jakości życia młodych dorosłych na przykładzie studenckiej społeczności akademickiej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek. Pobrano: 11.06.2014 z: file:///C:/Users/bogum/OneDrive/Pulpit/do%20artyku%C5%82u/Suchodolska_Poczucie_jakosci_zycia_mlodych.pdf

Szafraniec, K. (2011). Raport Młodzi 2011. Raport Prezesa Rady Ministrów. Warszawa: Wydawnictwo IBRKK.

Tatarkiewicz, W. (2015). O szczęściu. Warszawa: PWN.

de Tchorzewski, A.M (2018). Nadzieja – cnota usprawniająca jakość życia współczesnego człowieka. Studia Pedagogica Ignatina, 4, 31-54, DOI: 10.12775/SPI.2018.4.002

Torczyńska, M. (2013). Wartość, dobro, szczęście w koncepcji Tadeusza Czeżowskiego, 4(8), 91-106. Kultura i Wartości. Pobrano: 16.06.2021 z: http://kulturaiwartosci.journals.umcs.pl

Trzebiński, J., Zięba, M. (2003). Kwestionariusz Nadziei Podstawowej – BHI-12. Podręcznik, Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.

Urbaniak-Zając, D. (2018). O łączeniu badań ilościowych i jakościowych – oczekiwania i wątpliwości. Przegląd Badań Edukacyjnych, 26, 121-138, DOI: 10.12775/PBE.2018.007

• pdf (Angielski)

Prawa autorskie (c) 2025 Bogumiła Bobik

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.