Mapy myśli i myślenie konwergencyjne uczniów drugiej klasy – raport z badania pilotażowego

Abstrakt

Artykuł podejmuje temat wykorzystania map myśli jako narzędzia wspierającego rozwój myślenia konwergencyjnego u uczniów klasy drugiej szkoły podstawowej. Przedstawiono teoretyczne podstawy map myśli według Tony’ego Buzana oraz wyniki badań potwierdzające efektywność tej techniki notowania. Opisano również kwestie związane z myśleniem konwergencyjnym w ujęciu J.P. Guilforda. Efektywność map myśli sprawdzono z zastosowaniem quasi-eksperymentu. Badanie miało charakter pilotażowy, mający na celu walidację testu – narzędzia badawczego. Skonstruowany test poziomu myślenia konwergencyjnego uwzględniał wskaźniki podane przez J.P. Guilforda: wytwarzanie klas, wytwarzanie systemów, wytwarzanie przekształceń i wytwarzanie implikacji. Wyniki wykazały, że na początkowym etapie w obydwu grupach – eksperymentalnej i kontrolnej – poziom u większości uczniów był niski. Po cyklu zajęć z wdrożenia map myśli w grupie eksperymentalnej zwiększyła się liczba uczniów ze średnim i wysokim poziomem myślenia konwergencyjnego. Odnotowano również pozytywne zmiany w zakresie wytwarzania implikacji semantycznych. Zmiany te, choć częściowo istotne statystycznie, wskazują na potencjał tej metody w rozwijaniu myślenia konwergencyjnego u uczniów. Warto zatem wdrażać mapy myśli w edukacji wczesnoszkolnej oraz rozszerzyć badania w tym zakresie.