Abstract
Education is one of the basic pedagogical notions – it is also the most general and non-uniform of them and it can have many different forms. Each of them is connected with a specific idea (ideas), which is its driving and vital force, determining the practical educational solutions. Adopting an idea is like taking a compass into one's hand – it facilitates safely moving around in an unknown, complex and multilevel space. It facilitates but it does not prescribe what should be done. While entering into the world of pedagogical diversity, a person recognizes the richness of its meanings and its variety; one discovers multiple ways that lead to valuable social reality. A person realizes that there is not one educational idea that could lead all of the participants of the cognitive process on the only certain and right way. The person that is being educated can be „lead” according to the ideas of, for example, New Education, cultural, personal, existential, intercultural or postmodern pedagogy. The choice of the pedagogy depends on the educators (the co-creators of educational process), on their personality, on what kind of people they are, on the ideas that they are lead by, and on the information using by them, because it does matter on what „the significant” the process of education is performed. The ideas, that in my belief, are worth of being evoked and reminded of, promoted and discovered again are those enclosed in the educational ideas of J. Korczak, S. Hessen, B. Nawroczyński, K. Kotłowski, B. Suchodolski or J. Tarnowski, who is today commonly known as „Korczak in a cassock”. The suggested list of ideas is not complete or finished. The above mentioned choice is also not the result of an ascertainment, rather it is an expression of a statement, which can be useful for designing the contemporary education.
References
Adamska-Staroń, M. (2008). W poszukiwaniu wiedzy o wychowaniu. W: A. Gofron, M. Piasecka (red.). Podstawy edukacji. Epistemologia a praktyka edukacyjna. Częstochowa.
Adamska-Staroń, M. (2009). Edukacja – Inspiracja – Tworzenie. W: K. J. Szmidt, W. Ligęza (red.). Twórczość dzieci i młodzieży. Stymulowanie, badanie, wsparcie, Kraków.
Adamska-Staroń, M., Piasecka, M., Łukasik, B. (2007). Inny sposób myślenia o edukacji. Metaforyczne narracje. Kraków.
Biłos, E. (2000). Ku nauczaniu personalistycznemu w gimnazjum: przewodnik dla studentów i nauczycieli. Częstochowa.
Heidegger, M. (1994). Bycie i czas. B. Baran (tłum.). Warszawa.
Hessen, S. (1973). Filozofi a, kultura, wychowanie. Wrocław.
Korczak, J. (1984). Pisma wybrane. T. I. Warszawa.
Kotłowski, K. (1968). Filozofia wartości a zadania pedagogiki. Wrocław.
Kotłowski, K. (1998). Pedagogika filozoficzno-normatywna. W: B. Śliwerski. Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków.
Kwieciński, Z., Śliwerski, B. (red.) (2005). Pedagogika: podręcznik akademicki. Warszawa.
Łopatkowa, M. (1998). Pedagogika serca. W: B. Śliwerski. Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków.
Łukaszewicz, R. (2000). Edukacja z wyobraźnią jako kreatywne przekraczanie od końca wizji do wizji końca. Forum Oświatowe, 1(22).
Łukaszewicz, R. (2002). Studia nad alternatywami w edukacji. Wrocław.
Łukaszewicz, R. (2006). Edukacja jako metafora kreowania witraży. W: B. Przyborska (red.). Natura – Edukacja – Kultura. Toruń.
Maritain, J. (1993). Człowiek i państwo. A. Grobler (tłum.). Kraków.
Melosik, Z., Śliwerski, B., Szkudlarek, T. (2000). Pedagogika i edukacja wobec nowych wspólnot i różnic w jednoczącej się Europie. Forum Oświatowe, 2(23).
Michalski, K. (1978). Heidegger i filozofia współczesna. Warszawa.
Milerski, B. (2005). Pedagogika kultury. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.). Pedagogika: podręcznik akademicki. T. I. Warszawa.
Mounier, E. (1964). Wprowadzenie do egzystencjalizmów. Kraków.
Nalaskowski, A. (2006). Dzikość i zdziczenie jako kontekst edukacji. Kraków.
Nalaskowski, A. (2009). Pedagogiczne złudzenia, zmyślenia, fi kcje. Kraków.
Nawroczyński, B. (1947). Życie duchowe: zarys filozofii kultury. Kraków – Warszawa.
Suchodolski, B. (1975). Labirynty współczesności. Warszawa.
Suchodolski, B. (red.) (1980). Model wykształconego Polaka. Warszawa.
Suchodolski, B. (red.) (2000). Alternatywna pedagogika humanistyczna. Komitet Prognozowania Rozwoju Kraju, „Polska 2000”.
Szkudlarek, T. (2005). Pedagogika krytyczna. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.). Pedagogika: podręcznik akademicki. Warszawa.
Szkudlarek, T. (2008). Dyskursywna konstrukcja podmiotu. Forum Oświatowe (Numer specjalny).
Szmidt, K. J. (2007). Pedagogika twórczości. Gdańsk.
Śliwerski, B. (1998). Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków.
Śliwerski, B. (2005). Pedagogika Janusza Korczaka. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.). Pedagogika: podręcznik akademicki. Warszawa.
Śliwerski, B. (2007). Jaki paradygmat? Lublin.
Tarnowski, J. (1990). Janusz Korczak dzisiaj. Warszawa.
Tarnowski, J. (1992). Przygotować Bogu miejsce w nas. Rozmowa dr. Józefa Plachy z prof. dr. hab. Januszem Tarnowskim. W: J. Placha (red.). Dialogi Pedagogiczne. T. II: Wychowanie jako pomoc. Warszawa.
Tarnowski, J. (1993a). Jak wychowywać. T. I. Warszawa.
Tarnowski, J. (1993b). O użyteczności niektórych kategorii personalistycznych dla pedagogiki. Edukacja, 2.
Tarnowski, J. (1995). Nauczyciel, człowiek dialogu. Toruńskie Studia Dydaktyczne, 7.
Tarnowski, J. (2003). Jak wychowywać. T. II: W ogniu pytań. Warszawa.
Tischner, J. (1993). Myślenie według wartości. Kraków.
Witkowski, L. (2001). Dwoistość w pedagogice Bogdana Suchodolskiego (z aneksem o Sergiuszu Hessenie). Kraków.
Witkowski, L., Jaworska, M. (2007). Przeżycie – przebudzenie – przemiana. Inicjacyjne dynamizmy egzystencjalne w prozie Hermanna Hessego. Bydgoszcz – Kraków – Szczecin.
Wojnar, I. (2000). Humanistyczne intencje edukacji. Warszawa.
Wojtyła, K. (2000). Elementarz etyczny. Wrocław.