Abstrakt
Internet w obecnych czasach ma nieskończenie wiele możliwości. Używany jest praktycznie w każdej działalności człowieka. Celem niniejszego artykułu nie jest demonizowanie Internetu, ale zbadanie różnych wymiarów funkcjonowania młodzieży w wirtualnym świecie. Celem jest również określenie, z jakimi negatywnymi skutkami spotykają się uczniowie i jakie pozytywne zjawiska wynikają z korzystania z tej technologii.
Pierwsza część stanowić będzie prezentację najważniejszych wiadomości z zakresu nowych mediów, a w szczególności charakterystykę Internetu. Poruszona zostanie problematyka związana z różnymi aspektami korzystania z Internetu – począwszy od psychologicznych mechanizmów użytkowania sieci przez młodzież, poprzez edukację medialną oraz zagrożenia wynikające z różnego rodzaju działalności w sieci, na społeczno-praktycznych zjawiskach zachodzących w cyfrowym świecie kończąc.
Wiedza pozyskana dzięki części teoretycznej stanowić będzie bazę dla przeprowadzenia badań empirycznych. Celem badań będzie określenie, jakie znaczenie w życiu młodzieży w wieku ponadpodstawowym ma korzystanie z komputera i Internetu. Omówione wyniki tychże badań, wraz z ich opracowaniem oraz przedstawieniem sposobów przeciwdziałania zagrożeniom oraz metod pozytywnego wykorzystania Internetu, może stanowić wartościowe źródło wiedzy przydatnej zarówno w pracy pedagogicznej osób związanych z oświatą, jak i użytecznej dla rodziców, gdyż to oni w największym stopniu odpowiadają za edukację swoich dzieci w zakresie użytkowania mediów.
Bibliografia
Angielczyk, P.Z. (2019). Homo crudelis w dobie Internetu. Parezja, 2, 48–64. https://doi.org/10.15290/parezja.2019.12.04.
Augustynek, A. (2010). Uzależnienia komputerowe. Diagnoza, rozpowszechnianie, terapia. Warszawa: Wyd. Difin.
Barlińska, J. (2009). Wpływ kontaktu zapośredniczonego przez komputer na nasilenie zachowań antyspołecznych i cyberprzemocy. Dziecko Krzywdzone. Teoria. Badania. Praktyka, 1, 107–112.
Borkowska, A., Witkowska, M. (2009). Media społecznościowe w szkole. Warszawa: NASK Państwowy Instytut Badawczy.
Broto, R., Waldzus, S., Sekerdej, M., Schubert, T. (2011). The contexts and structures of relating to others: how memberships in different types of groups shape the construction of interpersonal relationships. Journal of Social and Personal Relationships, 28, (3), 406–432. https://doi.org/10.1177/0265407510384420.
Castells, M. (2003). Galaktyka Internetu. Refleksje nad Internetem, biznesem i społeczeństwem. Poznań: Wyd. Rebis.
Chocholska, P., Osipczuk, M. (2009). Uzależnienie od komputera i Internetu u dzieci i młodzieży. Warszawa: Wyd. Hachette Livre Polska.
Denek, K. (2000). Aksjologiczne aspekty edukacji szkolnej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Figurska, O., (2012). Nadmierne korzystanie z komputera i Internetu przez dzieci i młodzież. Warszawa: Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa, Fundacja Dzieci Niczyje.
Forma, P. (2006). Znaczenie Internetu dla rozwoju dzieci i młodzieży. Świętokrzyskie Centrum Edukacji na Odległość SCENO. Zeszyty Naukowe, 2, 64–68.
Griffiths, M. (2004). Gry i hazard. Uzależnienia dzieci w okresie dorastania. Gdańsk: GWP.
Holtkamp, J. (2010). Co ogłupia nasze dzieci? Nowe media jako wyzwanie dla rodziców. Kraków: Wyd. Salwator.
Huber, F., Neuschaffer, C. (2003). Rodzice offline? Jak nawiązać kontakt ze skomputeryzowanym dzieckiem. Warszawa: Wyd. Lekarskie PZWL.
Izdebska, J., (2008). Media elektroniczne zagrażające współczesnemu dziecku – przejawy, przyczyny, wyzwania edukacyjne. In: S. Guz (ed.), Dziecko a zagrożenia współczesnego świata. Lublin: Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, pp. 212–217.
Jaroszewska, I., (2024). Parents’ knowledge about media education. Social Dissertations, 18, 1–23.
Jastrzębska, J. (2020). Internet jako miejsce nawiązywania relacji interpersonalnych. Grupy społeczne w obszarze cyberprzestrzeni. Fides et Ratio 42(2), 92–100. https://doi.org/10.34766/fetr.v42i2.277.
Jaśko, K., Dukała, K., Szastok, M. (2019). Focusing on gender similarities increases female. students’ motivation to participate. Journal of Applied Social Psychology, 49(8), 473–487. https://doi.org/10.1111/jasp.12598.
Jopek, A., Kinda, M. (2019). Zagrożenia cybernetyczne dla młodego użytkownika sieci w perspektywie rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Security, Economy & Law 23(2), 67–85. DOI: 10.24356/SEL/23/4
Kaliszewska, K. (2007). Nadmierne używanie Internetu. Charakterystyka psychologiczna. Poznań: Wyd. UAM.
Kamieniecki, W., Bochenek, M., Tanaś, M., (2017). Raport z badania „Nastolatki 3.0”. Warszawa: NASK – Instytut Badawczy.
Kim, S. et al. (2018). Cyberbullying victimization and adolescent mental health: Evidence of differential effects by sex and mental health problem type, Journal of Youth and Adolescence, 47(3), 660–678. https://doi.org/10.1007/s10964-017-0678-4.
Koltay, T., Krakowska, M., Landova, H., Prókai, M. (2011). Umiejętność korzystania z informacji w krajach Grupy Wyszehradzkiej: literatura i inicjatywy. Education for Information, 28(1), 57–76. https://doi.org/10.3233/EFI-2010-0886.
Kośla, R. (2018). Cyberterroryzm – definicja zjawiska i zagrożenie dla Polski, wystąpienie na konferencji w Bemowie, 29 XI 2002 r. za: P. Jankowski, Cyberterroryzm jako współczesne zagrożenie dla administracji publicznej. Młody Jurysta [Young Jurist.], 4, 12–22. https://doi.org/10.21697/mj.11305.
Kozak, S. (2011). Patologie komunikowania w Internecie. Zagrożenia i skutki dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Kusztal, J., Piasecka, M. (2018). A contemporary approach to substance abuse treatment for children and adolescents: a review of theoretical and empirical perspectives. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 13(4), 85–102. https://doi.org/10.14632/eetp.2018.13.50.85.
Kuźmińska-Sołśnia, B. (2006). Nowe technologie informacyjne – szansą i zagrożeniem dla młodzieży szkolnej. In: J. Morbitzer (ed.). Komputer w edukacji (pp. 115–119). Kraków: Impuls.
Laska, E.I. (2006). Dzieciństwo w świecie mediów – szanse i zagrożenia (wybrane problemy). In: S. Juszczyk, I. Polewczyk (eds.), Dziecko w świecie wiedzy, informacji i komunikacji (pp. 105–111), Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
Łosiak-Pilch, J. (2018). Gamification and subjective reinforcement value: indications for education and health promotion. Edukacja. Technika. Informatyka. 2(24), 201–205. https://doi.org/10.15584/eti.2018.2.27.
Maj, B. (2019). Internet jako przestrzeń edukacyjna życia młodzieży akademickiej. Studia z Teorii Wychowania, 29(4), 135–154. https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.1640.
Makara-Studzińska, M., Madej, A. (2017). Cybertherapy: a modern form of therapy. Journal of Education, Health and Sport, 7(7), 21–28. https://doi.org/10.5281/zenodo.821840.
Maszke, A.W. (2008). Metody i techniki badań pedagogicznych. Rzeszów: Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Melosik, Z. (2000). Kultura instant. Paradoksy pop-tożsamości. In: M. Cylkowska-Nowak (ed.), Edukacja. Społeczne konsumowanie idei i rzeczywistości (pp. 34–48). Poznań: Wyd. Wolumin.
Melosik, Z. (2008). Kultura popularna jako czynnik socjalizacji. In: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (eds.), Pedagogika. Podręcznik akademicki. t. 2 (pp. 98–102). Warszawa: PWN.
Mitchell, K.J., Finkelhor, D., Wolak, J., Ybarra, M.L., Turner, H. (2011). Youth Internet Victimization in a Broader Victimization Context. Journal of Adolescent Health, 48, 128–134.
Morbitzer, J. (2006). O potrzebie i celach wychowania medialnego dzieci. In: S. Juszczyk, I. Polewczyk (eds.), Dziecko w świecie wiedzy, informacji i komunikacji (pp. 409–414). Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
Oleksiewicz, I. (2018). Cyberterroryzm jako realne zagrożenie dla Polski. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego 12(1), 53–67. https://doi.org/10.34862/rbm.2023.1.2.
Ordon, U., Skoczylas-Krotla, E. (2003). Środki masowego przekazu – szansą czy zagrożeniem w procesie edukacji dziecka. In: T. Banaszkiewicz, W. Szlufik, A. Pękala (eds.), Z najnowszych badań nad wczesną edukacją dziecka (pp. 140–146) Częstochowa: Wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie.
Popiołek, M., Nierenberg, B. (2017). Facebook as an information management tool: in light of the research conducted among Polish students. Journal of Education, Culture and Society, 2, 89–102. https://doi.org/10.15503/jecs20172.89.102.
Siedlecka, M., Żukiewicz-Sobczak, W., Sobczuk, S., Oddziaływanie mass mediów na kształtowanie stylu życia dzieci klas 4–6 w Bialskich Szkołach Podstawowych. Rozprawy Społeczne, 13(1), 34–42.
Siemieniecki, B. (2012). Rzeczywistość wirtualna a edukacja. In: T. Lewowicki, B. Siemieniecki (eds.), Cyberprzestrzeń i edukacja, (pp. 28–35). Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
Skoczylas, D. (2023). Cyberzagrożenia w cyberprzestrzeni. Cyberprzestępczość, cyberterroryzm i incydenty sieciowe. Prawo w Działaniu. Sprawy Karne, 53, 97–113.
Skvortsova, S., Haran, M. (2018). Multimedialna prezentacja wykładu jako sposób percepcji, rozumienia i zapamiętywania informacji edukacyjnych przez studentów. International Journal of Research in E-learning, 4(2), 52–58. https://doi.org/10.31261/IJREL.
Spanjers, I., Konings, K., Leppink, J., Verstegen, D., de Jong, N., Czabanowska, K., van Merrienboer, J. (2015). The promised land of blended learning: quizzes as a moderator. Educational Research Review, 15, 59–74. https://doi.org/10.1016/j.edurev.2015.05.001.
Stunża, G.D. (2012). Edukacja medialna w podstawie programowej. In: J. Lipszyc (ed.), Edukacja medialna i informacyjna w Polsce – raport otwarcia. Aneks (pp. 27–31). Warszawa: Wyd. Narodowy Instytut Audiowizualny.
Szpunar, M. (2005). Internet jako pole poszukiwania i konstruowania własnej tożsamości. In: E. Hałas, K. Konecki (eds.), Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego (pp. 378–403). Warszawa: Wyd. Scholar.
Tadeusiewicz, R. (2002). Społeczność Internetu. Warszawa: Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT.
Tapscott, D., (2010). Cyfrowa dorosłość. Jak pokolenie sieci zmienia nasz świat. Warszawa: Wyd. Akademickie i Profesjonalne.
Techmańska, B., (2019). Czy młodzi ludzie potrafią korzystać z Internetu? Uwagi i spostrzeżenia. Edukacja – Technika – Informatyka, 2(28), 245–251. https://orcid.org/0000-0002-0319-1776.
Tokunaga, R.S. (2010). Following you home from school: A critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization. Computers in Human Behavior, 26, 277–287.
Tomczyk, Ł., Selmanagic, L.E. (2022). Nomophobia and phubbing: well-being and new media education in the family among adolescents in Bosnia and Herzegovina. Children and Youth Services Review. 137, 40–58. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2022.106489.
Więckowska, M., (2012). Co wciąga Twoje dziecko? Kraków: Wydawnictwo M.
Witek, K. (2018). Przestępczość komputerowa – aspekty prawne. Edukacja – Technika – Informatyka, 24(2), 36–49.
Wysocka-Narewska, M. (2022). Kształcenie na odległość na poziomie szkoły podstawowej: opinie i refleksje rodziców. International Journal of Research in E-learning, 8(2), 76–81. https://doi.org/10.31261/IJREL.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Natalia Ruman