Abstrakt
W artykule podjęto próbę odpowiedzi na pytanie: „W jakim stopniu doświadczenie pandemii wirusa SARS-CoV-2 i choroby COVID-19, którą wywołuje przyczyniło się do ukształtowania pokolenia koronawirusa wśród młodzieży?”. Na podstawie przeglądu wyników badań dotyczących młodzieży akademickiej i młodych dorosłych, które zostały przeprowadzone w okresie pandemii opublikowanych w wybranych artykułach naukowych, raportach oraz źródłach internetowych, dokonano opisu zmian mających miejsce w różnych obszarach ich życia (takich jak: relacje interpersonalne, życie wewnętrzne, rozwój osobisty, kariera zawodowa, edukacja, zdrowie, sytuacja mieszkaniowo-materialna) i nakreślono przewidywane cechy, jakie mogłyby dookreślać przedstawicieli nowej generacji. Zgromadzone dane, co prawda nie uprawniają do wysnucia jednoznacznego wniosku o istnieniu pokoleniu koronawirusa (będzie można to uczynić w dalszej perspektywie czasowej), jednak sygnalizują, iż czas pandemii przyczynił się do znaczących modyfikacji w wielu sferach egzystencji młodych ludzi, które prawdopodobnie nie pozostaną bez znaczenia dla ich przyszłości.
Bibliografia
Ács, P., Prémusz, V., Morvay-Sey, K., Pálvölgyi, Á., Trpkovici, M., Elbert, G., Melczer, C., Makai, A. (2020). Effects of COVID-19 on physical activity behavior among university students: results of a hungarian online survey. Health Problems of Civilization, 14(3), 174-182. https://doi.org/10.5114/hpc.2020.98472.
ADP (2020). People at Work 2021: A Global Workforce View. https://www.adp.pl/wszystko-o-kadrach/zaangazowanie-pracownikow-zarzadzanie-talentem/people-at-work-2021-a-global-workforce-view/ (dostęp: 04.01.2022).
Aktywny Student. (2021/2022), nr 8. https://www.wib.org.pl/wp-content/uploads/2021/03/AktywnyStudent_2021-1.pdf (dostęp: 04.01.2022).
ARC Rynek i Opinia, ERGO Hestia (2021). System wartości i styl życia Polaków. https://media.ergohestia.pl/pr/631683/pandemia-zmienia-system-wartosci-polakow (dostęp: 20.02.2022).
Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood. A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55 (5), 469-480. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.5.469.
Artwińska, A., Fidelis, M., Mrozik, A., Zawadzka, A. (2016). Pożytki z „pokolenia”. Dyskusja o „pokoleniu” jako kategorii analitycznej. Teksty Drugie [Online], 1, 347-366. http://journals.openedition.org/td/7163 (dostęp: 16.02.2022).
Bavel, J.J.V., Baicker, K., Boggio, P.S., Capraro, V., Cichocka, A., Cikara, M., Crockett, M.J., Crum, A.J., Douglas, K.M., Druckman, J.M., Drury, J., Dube, O., Ellemers N., Finkel, E.J., Fowler, J.H., Gelfand, M., Han, S., Haslam, S.A., Jetten, J., Kitayama, S., Mobbs, D., Napper, L.E., Packer, D.J., Pennycook, G., Peters, E., Petty, R.E., Rand, D.G., Reicher, S.D., Schnall, S., Shariff, A., Skitka, L.J., Smith, S.S., Sunstein, C.R., Tabri, N., Tucker, J.A., van der Linden, S., van Lange, P., Weeden, K.A., Wohl, M.J.A., Zaki, J., Zion, S.R., Willer, R. (2020). Using social and behavioural science to support COVID-19 pandemic response. Nature Human Behaviour, 4, 460–471.
Branquinho, C., Gomez-Baya, D., Gaspar de Matos, M. (2020). Dream Teens Project in the Promotion of Social Participation and Positive Youth Devel-opment of Portuguese Youth. EREBEA: Revista De Humanidades Y Ciencias Sociales, 10. 69–84. https://doi.org/10.33776/erebea.v10i0.4955.
Brzezińska, A., Piotrowski, K., Kaczan, R., Rękosiewicz, M. (2011). Odroczona dorosłość: fakt czy artefakt?. Nauka, 4, 67-107.
Charles, N.E., Strong, S.J., Burns, L.C., Bullerjahn, M.R., Serafine, K.M. (2021). Increased mood disorder symptoms, perceived stress, and alcohol use among college students during the COVID-19 pandemic. Psychiatry Research, 296, 113706. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2021.113706.
Cybal – Michalska, A. (2013). Młodzież akademicka a kariera zawodowa. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Czerka, E. (2005). Niedorosłość czy dorosłość alternatywna. Rozważania w kontekście odraczania dorosłości. Teraźniejszość-Człowiek-Edukacja, 1(29), 83-94.
Długosz, P. (2016). Pokolenie przegranych?… Kondycja psychospołeczna młodzieży w Europie Środkowo-Wschodniej. Zeszyty Pracy Socjalnej, 21 (2), 77–90. https://doi.org/10.4467/24496138PS.16.006.6276.
Długosz, P. (2020a). Przemiany życiowe wartości krakowian pod wpływem pandemii. https://ifis.up.krakow.pl/wp-content/uploads/sites/9/2020/05/Przemiany-warto%C5%9Bci-krakowian-w-obliczu-pandemii.pdf (dostęp: 18.02.2022).
Długosz, P. (2020b). Raport z II etapu badań studentów UP. Opinia na temat zdalnego nauczania i samopoczucia psychicznego, Kraków. https://ifis.up.krakow.pl/wp-content/uploads/sites/9/2020/06/Raport-Studenci-UP-II-etap.pdf (dostęp: 10.01.2022).
Drozdowski, R., Frąckowiak, M., Krajewski, M., Kubacka, M., Modrzyk, A., Rogowski, Ł., Rura, P., Stamm, A. (2020). Życie codzienne w czasach pandemii. Raport z pierwszego etapu badań. Poznań. http://socjologia.amu.edu.pl/images/pliki/r%C3%B3%C5%BCne_prezentacje_etc/%C5%BBycie_codzienne_w_czasach_pandemii_-_Wydzia%C5%82_Socjologii_UAM_-_WWW.pdf (dostęp:11.06.2021).
Dunaj, B. (2007). Współczesny słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Langenscheidt.
Durkheim, E. (1999). O podziale pracy społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Erikson, E. H. (2000). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Wydawnictwo Rebis.
Flow Centrum Badawcze (2020). Jak studenci postrzegają nauczanie zdalne? Ogólnopolskie badanie opinii studentów na temat nauczania zdalnego. https://www.pum.edu.pl/images/uploads/aktualnosci/news_doc/Studenci-a-COVID_FLOW-Centrum-Badawcze.pdf (dostęp: 15.01.2022).
Gambin, M., Sękowski, M., Woźniak-Prusb, M., Cudoc, A., Hansena, K., Gorgola, J., Huflejt-Łukasik, M., Kmita, G., Kubicka, K., Łyś, A. E., Maisona, D., Oleksy, T., Wnuk, A. (2020). Uwarunkowania objawów depresji i lęku uogólnionego u dorosłych Polaków w trakcie epidemii Covid-19 - raport z pierwszej fali badania podłużnego. http://psych.uw.edu.pl/wp-content/uploads/sites/98/2020/05/Uwarunkowania_objawow_depresji_leku_w_trakcie_pandemii_raport.pdf (dostęp: 02.01.2022).
Garewicz, J. (1983). Pokolenie jako kategoria socjofilozoficzna. Studia Socjologiczne, 1, 75-87.
Góra, K., Bijas, K., Dziubek, J.N., Korniluk, A., Kurtyka, J., Ledwoń, A., Gerłowska, J. (2020). Dobrostan studentów w czasie pandemii koronawirusa SARS-CoV-2. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J. Paedagogia-Psychologia, 33(3), 261-278. http://dx.doi.org/10.17951/j.2020.33.3.261-278.
Griese, H.M. (1996). Socjologiczne teorie młodzieży. tłum. Jacek Dąbrowski. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Grodzicki, M., Grzymała-Moszczyńska, J., Kostera, M., Lubacha, J., Krzemińska, K., Łapniewska, Z., Stachurski, A., Szafarczyk, L., Wójcik, G. (2020). W jaki sposób pandemia COVID-19 wpływa na sytuację ekonomiczną i psychospołeczną studentów? Diagnoza i rekomendacje. Kraków. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/265061/grodzicki_et-al_w_jaki_sposob_pandemia_covid-19_wplynela_na_sytuacje_ekonomiczna_i_psychospoleczna_studentow_2020.pdf?sequence=1&isAllowed=y (dostęp: 11.01.2022).
Heitzman, J. (2020). Wpływ pandemii COVID-19 na zdrowie psychiczne. Psychiatria Polska, 54(2), 187-198. https://doi.org/10.12740/PP/120373.
Hildebrand-Wypych, D. (2009). Pokolenia młodzieży – próba konceptualizacji. Przegląd Pedagogiczny, 2, 105-124.
Huang, Y., Zhao, N. (2020). Generalized anxiety disorder, depressive symptoms and sleep quality during COVID-19 outbreak in China: a web-based cross-sectional survey. Psychiatry Research, 288. 112954. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2020.112954.
Inglehart, R. (1977). The Silent Revolution: Changing Values and Political Styles Among. Princeton: Western Publics.
Institute of Student Employers (ISE). https://ise.org.uk/page/ISEPublications (dostęp: 04.01.2022).
International Labour Organization. (2020). ILO Monitor: COVID-19 and the world of work. Fourth edition Updated estimates and analysis. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/documents/briefingnote/wcms_745963.pdf (dostęp: 06.02.2022).
Intrum (2020). European Consumer Payment Report 2020. https://www.intrum.com/media/8047/ecpr-2020-special-edition-white-paper.pdf (dostęp: 03.02.2022).
Karmolińska – Jagodzik, E., Bartkowiak, A. (2021). Relacje młodych ludzi (18-25) z ich rodzicami w czasie pandemii COVID-19, Społeczeństwo. Edukacja. Język, 13, 185-206. https://doi.org/10.19251/sej/2021.13(12).
Karwowski, M., Zielińska, A., Jankowska, D., Strutyńska, E., Omelańczuk, I., Lebuda, I. (2020). Creative Lockdown? A Daily Diary Study of Creative Activity During Pandemics. PsyArXiv Preprints, https://doi.org/10.31234/osf.io/kvesm.
Klages, H. (1993). Traditionsbruch als Herausforderung: Perspektiven der Wertewandelgesellschaft. Frankfurt am Main - New York: Campus Verlag.
Kochan, I., Lewczuk, J., Walczak, A. (2021). Satysfakcja z życia studentów w czasie edukacji zdalnej w Polsce a deklarowana wiara w Boga. Rocznik Teologiczny, LXIII, z. 3, 1047-1068. https://doi.org/10.36124/rt.2021.35.
Kopczyńska, Ż. (2021). Mentalne sidła pandemii. https://portal.umk.pl/pl/article/mentalne-sidla-pandemii?utm_source=umk.pl&utm_medium=news&utm_campaign=mentalne-sidla-818 (dostęp: 04.01.2022).
Kulawska, E. (2021). Kształcenie zdalne, poziom stresu i dobrostan psychiczny studentów pedagogiki w pierwszej fazie pandemii choroby COVID-19. Forum Pedagogiczne, 11 (2), 149-166. https://doi.org/10.21697/fp.2021.2.11.
Kuliberda, A., Magdziak, A., Olesiewicz, P., Pankowska, A., Strojek, J., Wiśniewski, K., Żak, E., Siermińska-Warczak, C. (2021). Wpływ epidemii COVID-19 na zmianę sposobu świadczenia pracy wśród studentów i osób z ich otoczenia wykonujących pracę zawodową. Instytut Prawa i Ekonomii Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. https://prawoiekonomia.ukw.edu.pl/jednostka/instytut-prawa-ekonomii/aktywnosc-naukowa-studentow-ip/63127/raport-z-badan-naukowych-na-temat-wplywu-pandemii-covid-19-na-rynek-pracy (dostęp: 05.01.2022).
Kurzawa, I. (2018). Generacja NEET w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 529, 150-161. https://doi.org/10.15611/pn.2018.529.13.
Kutwa, K., Kubisiak, A., Sawulski, J. (cooperation) (2021). Corona Generation. Growing Up in a Pandemic,. Warsaw: Polish Economic Institute. https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2021/03/PIE-Corona-Generation.pdf (dostęp: 01.02.2022).
Lee, J. (2020). Mental health effects of school closures during COVID-19. The Lancet Child & Adolescent Health, 4(6), 421. https://doi.org/10.1016/s2352-4642(20)30109-7.
Loades, M. E., Chatburn, E., Higson-Sweeney, N., Reynolds, S., Shafran, R., Brigden, A., Crawley, E. (2020). Rapid systematic review: The impact of social isolation and loneliness on the mental health of children and adolescents in the context of COVID-19. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 59(11), 1218–1239. https://doi.org/10.1016/j.jaac.2020.05.009.
Luyckx, K., Schwartz, S. J., Goossens, L., Pollock, S. (2008). Employment, sense of coherence and identity formation: Contextual and psychological processes on the pathway to sense of adulthood. Journal of Adolescent Research, 23 (5), 566-591. https://doi.org/10.1177%2F0743558408322146.
Malec, M. (2007). „Przerwana dorosłość” refleksje nad procesem stawania się dorosłym. Dyskursy Młodych Andragogów/Adult Education Discourses, 08, 45-55. https://doi.org/10.34768/dma.vi08.414.
Mannheim, K. (1952). The Sociological Problems of Generations. In: P. Kecskemeti (Ed.), Essays on the Sociology of Knowledge (pp. 163-195). New York: Oxford University Press.
Mindshare (2020). Wpływ koronawirusa na styl życia Polaków - Raport z badania ilościowego. https://www.mindshareworld.com/poland/news/jak-koronawirus-zmienil-codzienne-zycie-polakow-badanie-mindshare-polska (dostęp: 18.02.2022).
More in Common (2021). Wpływ COVID-19 na społeczeństwo: Polska. https://www.moreincommon.com/media/p4hmctco/more-in-common-the-new-normal-poland-pl.pdf (dostęp: 25.01.2022).
Myszka-Strychalska, L. (2021). On the need to strengthen interpersonal relations in times of the SARS-CoV-2 coronavirus pandemic - reports from research involving academic youth. Resocjalizacja Polska, 22, 601-621, https://doi.org/10.22432/rp.421.
Niezależne Zrzeszenie Studentów (2020), Sytuacja studentów w czasie epidemii koronawirusa. Warszawa. https://nzs.org.pl/wp-content/uploads/2020/04/NZS_Sytuacja-studentow_w-czasie_epidemii_koronawirusa.pdf (dostęp: 03.01.2022).
Niezgoda, M. (2014). Młodzież. Kłopotliwa kategoria socjologiczna. Jagiellońskie Studia Socjologiczne, 1, 13-34.
Ossowska, M. (1963). Koncepcja pokolenia. Studia Socjologiczne, 2, 47-51.
Parola, A., Rossi, A., Tessitore, F., Troisi, G., Mannarini, S. (2020). Mental health through the COVID-19 quarantine: A growth curve analysis on italian young adults. Frontiers in Psychology. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.567484.
Pietrasiński, Z. (1990). Rozwój człowieka dorosłego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”.
Portal Rynekpracy.pl (2020). Na pandemii koronawirusa najwięcej stracą finansowo młodzi ludzie i kobiety. https://rynekpracy.pl/wiadomosci/na-pandemii-koronawirusa-finansowo-straca-naj-wiecej-mlodzi-ludzie-i-kobiety (dostęp: 04.01.2022).
Przybysz, M. (2021). Młodzież w sieci w czasie pandemii. Diagnoza, problemy, wyzwania. Media Biznes Kultura, 2 (11), 97-108.
PwC, Well.hr i Absolvent Consulting (2021). Młodzi Polacy na rynku pracy w „nowej normalności”. https://www.pwc.pl/pl/publikacje/mlodzi-polacy-na-rynku-pracy-2021.html (dostęp: 04.01.2022).
Qiu, J., Shen, B., Zhao, M., Wang, Z., Xie, B., Xu, Y. (2020). A nationwide survey of psychological distress among Chinese people in the COVID-19 epidemic: Implications and policy recommendations. General Psychiatry, 33(2), e100213. https://doi.org/10.1136/gpsych-2020-100213.
Rajkumar, R. P. (2020). COVID-19 and mental health: A review of the existing literature. Asian Journal of Psychiatry, 52, 102066. https://doi.org/10.1016/j.ajp.2020.102066.
Raport Clue PR i GfK Polonia. (2017). Pokolenie Henry. https://publicrelations.pl/inf_news/pokolenie-henry-raport-clue-pr-i-gfk-polonia/ (dostęp: 20.02.2022).
Saczyńska-Sokół, S., Łojko, M. (2016). Sytuacja młodzieży NEET na rynku pracy. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego W Siedlcach. Seria: Administracja i Zarządzanie, 108 (35), 97-105.
Schlüter, N. (2020). Gibt es eine „Generation Corona“?, https://www.fluter.de/corona-junge-generation (dostęp: 10.01.2022).
Shevlin, M., McBride, O., Murphy, J., Miller, J.G, Hartman, T.K., Levita, L., Mason, L., Martinez, A.P., McKay, R., Stocks, T.V.A., Bennett, K.N., Hyland, P., Karatzias, T., Bentall, R.P. (2020). Anxiety, depression, traumatic stress and COVID-19-related anxiety in the UK general population during the COVID-19 pandemic. BJPsych Open. 6(6), e125. https://doi.org/10.1192/bjo.2020.109.
Skalski, S. (2021). Obawy studentów związane z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2. Edukacja. Terapia. Opieka, 2, 110-128. https://doi.org/10.52934/eto.139.
Tanner, J. L., Arnett, J. J., Leis, J. A. (2009). Emerging adulthood: Learning and developing during the first stage of adulthood. In: M. C. Smith, N. DeFrates-Densch (Eds.), Handbook of research on adult development and learning (pp. 34-67). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
Trubiłowicz, E. (2006). Studenci i ich świat: od stanu wojennego do Unii Europejskiej. Lublin: Wydawnictwo KUL.
UNICEF, ETF. (2020). Preventing a „Lockdown generation” in Europe and Central Asia. Building resilient societies with young people in the era of COVID-19. https://www.unicef.org/eca/media/14716/file/Lockdown%20generation.pdf (dostęp: 06.02.2022).
WeWork (2021). Wpływ pandemii COVID-19 na doświadczenia studentów. https://www.wework.com/pl-PL/ideas/research-insights/research-studies/the-impact-of-covid-19-on-the-university-student-experience (dostęp: 04.01.2022).
Wielecki, K. (1990). Społeczne czynniki tożsamości pokoleniowej młodzieży. Studia Socjologiczne, 1-2, 61-82.
Wieteska, M. (2014). Wczesna dorosłość w ponowoczesności. Odraczanie autonomii w kontekście zamieszkiwania z rodziną pochodzenia. Ogrody Nauk i Sztuk, 4, 368-377. https://doi.org/10.15503/onis2014-368-377.
Wrzesień, W. (2009). Europejscy poszukiwacze. Impresje na temat współczesnego pokolenia młodzieży polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wysocka, E. (2013). Wschodząca dorosłość a tożsamość młodego pokolenia – współczesne zagrożenia dla kształtowania tożsamości. Analiza teoretyczna i empiryczne egzemplifikacje. Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych. 1, 69-96.
YWCA Canada (2021). Preventing a Lockdown Genration. A plan to suport Canada’s youth in post-pandemic recovery. https://ersscale.com/wp-content/uploads/2021/09/Preventing-a-Lockdown-Generation-YMCA-YWCA-Report.pdf (dostęp: 07.02.2022).
Zapotoczna, M. (2021). Zdalne umiędzynarodowienie? Mobilność edukacyjna studentów w obliczu zmian. LUBELSKI Rocznik Pedagogiczny, 40 (1), 117-127. https://doi.org/10.17951/lrp.2020.40.1.117-127.
Zdrowie psychiczne w czasie pandemii COVID-19. Raport wstępny z badania naukowego kierowanego przez dr hab. Małgorzatę Dragan. http://psych.uw.edu.pl/2020/05/04/zdrowie- -psychiczne-w-czasie-pandemii-COVID-19-raport-wstepny-z-badania-naukowego-kierowanego- -przez-dr-hab-malgorzate-dragan/ (dostęp: 02.01.2022).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2022 Podstawy Edukacji