Abstrakt
Głównym przedmiotem rozważań jest zagadnienie podmiotowości w postmodernistycznym dyskursie pedagogicznym, które przedstawiam na przykładzie teorii M. Foucaulta. Ukazuję dekonstrukcję oświeceniowej koncepcji podmiotu i zastąpienie podmiotu ontycznego podmiotem etycznym. Analizuję rolę języka jako narzędzia tworzenia podmiotowości. Kwestia społecznego konstruowania podmiotu ukazana jest jako zasadniczy wymiar analiz życia społecznego, obok analiz wiedzy i władzy.
Bibliografia
Apple, M. (1993). Official Knowledge. Democratic Education in a Conservative Age. New York.
Ball, S. (1994). Foucault i edukacja. Dyscypliny i wiedza. K. Kwaśniewicz (tłum.). Kraków.
Feinberg, W., Soltis, J.F. (2000). Szkoła i społeczeństwo. K. Kruszewski (tłum.). Warszawa.
Ferry, L. (1998). Człowiek-Bóg, czyli o sensie życia. A. Miś, H. Miś (tłum.). Warszawa.
Foucault, M. (1977). Archeologia wiedzy. A. Siemek (tłum.). Warszawa.
Foucault, M. (1980a). Power/Knowledge. Selected Interviews and Other Writings (1972–1977). C. Gordon (red.). New York.
Foucault, M. (red.) (1980b). Herculine Barbin: Being the Recently Discovered Memoirs of a Nineteenth Century Hermaphrodite. Brighton.
Foucault, M. (1983). Subject and Power. W: H.L. Dreyfus, P.K. Rabinow (red.). Michel Foucault: Beyond Structuralism and Hermeneutics. Chicago.
Foucault, M. (1984). Truth and Power. W: P. Rabinow (red.). The Foucault Reader. New York.
Foucault, M. (1988a). Człowiek i jego sobowtóry. Literatura na Świecie, 6(23).
Foucault, M. (1988b). Troska o prawdę (Rozmowa François Ewalda z Michelem Foucaultem). Colloquia Communia, 1–3.
Foucault, M. (1988c). Truth, Power, Self: An Interview with Michel Foucault. W: L.H. Martin, H. Gutman, P.H. Hutton (red.). Technologies of the Self: A Seminar with Michel Foucault. London.
Foucault, M. (1993). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. T. Komendant (tłum.). Warszawa.
Foucault, M. (1995). Historia seksualności. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski (tłum.). T. III: Troska o siebie. Warszawa.
Foucault, M. (1997). The Ethics of the Concern of the Self as a Practice of Freedom. W: P. Rabinow (red.). Michel Foucault: Ethics, Subjectivity and Truth. New York.
Foucault, M. (1998). Trzeba bronić społeczeństwa. Wykłady w Collège de France, 1976. M. Kowalska (tłum.). Warszawa.
Foucault, M. (1999). Prawdziwa płeć. W: T. Komendant (wyb. i oprac.). Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura. B. Banasiak i in. (tłum.). Warszawa.
Foucault, M. (2000a). „Omnes et singulatim”: przyczynek do krytyki politycznego rozumu. W: Filozofia, historia, polityka. Wybór pism. D. Leszczyński, L. Rasiński (tłum.). Warszawa – Wrocław.
Foucault, M. (2000b). Szaleństwo i społeczeństwo. W: Filozofia, historia, polityka. Wybór pism. D. Leszczyński, L. Rasiński (tłum.). Warszawa.
Foucault, M. (2000c). Seksualność i władza. W: Filozofia, historia, polityka. Wybór pism. D. Leszczyński, L. Rasiński (tłum.). Warszawa – Wrocław.
Foucault, M. (2005). Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych. T. Komendant (tłum.). Gdańsk.
Habermas, J. (2000). Filozoficzny dyskurs nowoczesności. M. Łukasiewicz (tłum.). Kraków.
Januszkiewicz, A. (1985). Emmanuela Lévinasa metafizyka spotkania. Kraków.
Kalaga, W. (2001). Mgławice dyskursu. Podmiot, tekst, interpretacja. Kraków.
Komendant, T. (1994). Władze dyskursu. Michel Foucault w poszukiwaniu Siebie. Warszawa.
Lemert, Ch., Gillan, G. (1999). Michel Foucault. Teoria społeczna i transgresja. D. Leszczyński, L. Rasiński (tłum.). Warszawa.
Lyotard, J.-F. (1997). Kondycja ponowoczesna. M. Kowalska, J. Migasiński (tłum.). Warszawa.
McLaren, P.L. (1991). Decentering Culture: Postmodernism, Resistance and Critical Pedagogy. W: N.B. Wyner (red.). Current Perspectives on the Culture of Schools. Boston.
Melosik, Z. (1995). Postmodernistyczne kontrowersje wokół edukacji. Toruń – Poznań.
Męczkowska, A. (2006). Podmiot i pedagogika: od oświeceniowej utopii ku pokrytycznej dekonstrukcji. Wrocław.
Miller, J. (1993). The Passion of Michel Foucault. New York.
Morawski, S. (1999). Niewdzięczne rysowanie mapy... O postmodernie(izmie) i kryzysie kultury. Toruń.
Shapiro, S. (1991). Postmodernism and the Crisis of Reason: Social Change or the Drama of Aesthetic? Educational Foundations, Fall.
Szkudlarek, T. (1993a). Pedagogie amerykańskiego postmodernizmu: edukacja wobec kulturowego przełomu. W: Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.). Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach. Warszawa.
Szkudlarek, T. (1993b). Wiedza i wolność w pedagogice amerykańskiego postmodernizmu. Kraków.
Taylor, Ch. (2001). Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej. M. Gruszczyński i in. (tłum.). Warszawa.
Taylor, Ch. (2002). Etyka autentyczności. A. Pawelec (tłum.). Kraków.
Wróbel, S. (2002). Władza i rozum. Stadia rozwojowe krytycznej teorii społecznej. Poznań.