Abstract
Shaping children`s and youth`s identities from the perspective of dynamically changing societies after the outbreak of the COVID-19 pandemic and the Russian attack on Ukraine is one of the fundamental problems of educational and upbringing institutions. There is a lack of system solutions that take into account in the teaching and learning process both the pupil’s home culture (often different from the environment of current residence) and the culture experienced in the perspective of life and education. Coexistence, building the cultural structure of individuals in multicultural societies, is possible by introducing, from the first stages of education, a transcultural approach to creating the school`s reality. It also balances the chances of each pupil to find its references: experiences and values that shape individual and collective identity while establishing protection against “getting lost”.
This article aims to present a pilot concept of work, which points to theoretical and practical solutions in the field of education for trans-culturalism in grades I-III. The concept should then be verified in the school environment from both teachers’ and students’ perspectives. It will make it possible to determine whether the planned activities and how they are presented are appropriate for children at the first stage of education and whether, based on the prepared material, it is possible to balance the chances of shaping the identity of individuals in multicultural environments.
References
Centrum Analiz i Badań UMP (2022). Raport o uchodźcach z Ukrainy w największych polskich miastach. Online: https://metropolie.pl/artykul/miejska-goscinnosc-wielki-wzrost-wyzwania-i-szanseraport-o-uchodzcach-z-ukrainy-w-najwiekszych-polskichmiastach [Retrieved March 15, 2023].
Dyczewski, L. (2015). Tożsamość religijna. In: L. Dyczewski, K. Jurek (eds.), Tożsamość religijna w nowoczesności (pp. 9–27). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Główny Urząd Statystyczny (2021). Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004–2020. Online: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/migracje-zagraniczne-ludnosci/informacja-o-rozmiarach-i-kierunkach-czasowej-emigracji-z-polski-w-latach-2004-2020,2,14.html [Retrieved August 12, 2023].
Jeszka, A. (2022). Tożsamość religijna. In: Słownik wolności religijnej. Online: https://laboratoriumwolnosci.pl/slownik/tozsamosc-religijna/ [Retrieved July 30, 2023].
Kalwasiński, M. (2021). Polacy wracają z emigracji. Online: https://www.bankier.pl/wiadomosc/Polacy-wracaja-z-emigracji-8211632.html [Retrieved August 14, 2023].
Kłoskowska, A. (1992). Tożsamość i identyfikacja narodowa w perspektywie historycznej i psychologicznej. Kultura i Społeczeństwo, 1, 131–143.
Komenda Główna Straży Granicznej w Polsce (2023). Statystki. Online: https://www.strazgraniczna.pl/pl/granica/statystyki-sg/2206,Statystyki-SG.html [Retrieved April 25, 2023]
Koźmiński, A.K., Piotrowski, W. (eds.). (2010). Zarządzanie. Teoria i praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lewowicki, T. (2007). O tożsamości, kondycji i powinnościach pedagogiki. Warszawa–Radom: Instytut Technologii Eksploatacji – PIB.
Linton, R. (2000). Kulturowe podstawy osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lisowska, K. (2022). Miejsce edukacji regionalnej w kształtowaniu tożsamości regionalnej przed i w czasach pandemii. Edukacja Międzykulturowa, 2(17), 172–182. https://doi.org/10.15804/em.2022.02.13.
Misiejuk, D. (2015). Strategia transkulturowości w edukacji. Perspektywa artefaktu kulturowego. Pogranicze. Studia Społeczne, 25, 209–220.
Nikitorowicz, J. (2005). Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej. Gdańsk: GWP.
Nikitorowicz, J. (2008). Dylematy kreowania tożsamości w wymiarze kulturo-wym. In: T. Lewowicki, B. Grabowska, A. Różańska (eds.), Socjalizacja i kształtowanie się tożsamości – problemy i sugestie rozwiązań (pp. 15–25). Toruń: Adam Marszałek.
Nikitorowicz, J., Guziuk-Tkacz, M. (2021). Wielokulturowość – międzykulturowość – transkulturowość w kontekście pedagogicznym. Edukacja Między-kulturowa, 2(15), 23–36. https://doi.org/10.15804/em.2021.02.01.
Piechaczek-Ogierman, G. (2016). Szkoła w środowisku wielokulturowym i jej rola w kształtowaniu tożsamości uczniów. Edukacja Międzykulturowa, 5, 217–230. https://doi.org/10.15804/em.2016.12.
Piechaczek-Ogierman, G. (2019). Uwarunkowania tożsamości lokalnej w środowisku miejskim. Edukacja Międzykulturowa, 1(10), 157–172. https://doi.org/10.15804/em.2019.01.09.
Reber, A.S. (2002). Słownik psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe “Scholar”.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. 2017, poz. 356 z późn. zm.).
Schaffer, H.R. (2006). Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Szczepański, M.S. (2003). Tożsamość regionalna – w kręgu pojęć podstawowych i metodologii badań. Między tożsamością indywidualną a społeczną – preliminaria. Online: www.socjologiarozwoju.us.edu.pl [Retrieved July 5, 2023].
Welsch, W. (1998). Transkulturowość. Nowa koncepcja kultury. In: R. Kubicki (ed.), Filozoficzne konteksty rozumu transwersalnego. Wokół koncepcji Wolfganga Welscha (pp. 195–222). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Welsch, W. (1999). Transculturality – the Puzzling Form of Cultures Today. In: M. Featherstone, S. Lash (eds.), Spaces of Culture: City, Nation, World (pp. 194–213). London: SAGE.
Wodzicki, M., Pichola, I., Patorska, J. (2022). Uchodźcy z Ukrainy w Polsce Wy-zwania i potencjał integracji. Online: https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/pl/Documents/Reports/pl-Uchodzcy-z-Ukrainy-w-Polsce-Report.pdf [Retrieved April 25, 2023].
Zellma, A. (2002). Kształtowanie tożsamości regionalnej młodzieży w toku interakcji katechetycznych. Studia Warmińskie, 39, 419–439.