Abstrakt
Wykorzystywanie seksualne dzieci to doświadczenie, które niesie za sobą wielowymiarowe i dramatyczne konsekwencje. Jednym z narzędzi przeciwdziałania temu zjawisku są kampanie społeczne. W ciągu ostatniego dwudziestolecia w Polsce, w przestrzeni medialnej pojawiły się dwie: „Zły dotyk” (1. edycja: 2002 r., 2. edycja: 2010 r.) i „Gadki” (2015 r.). Na potrzeby tego tekstu przyjrzałyśmy się temu, jak w dyskursie tych kampanii, w komunikatach kierowanych do dzieci opisywana jest ich seksualność postrzegana w kontekście nadużyć. Analiza treści została oparta o paradygmat interpretatywny. Konstrukcja klucza kategoryzacyjnego (zawierającego takie kategorie, jak: moment interwencji, rola dziecka i rola osoby dorosłej) była zaś wynikiem eksploracji literatury na temat zagadnienia wykorzystywania seksualnego i wstępnych analiz treści kampanii. Podjęta refleksja przyczyniła się do ukazania założeń autorów tych inicjatyw odnoszących się m.in. do wzmacniania poczucia sprawczości i podmiotowości dziecka.
Bibliografia
Aries, P. (1995). Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach. Gdańsk: Aletheia.
Beisert, M. (2006). Rozwojowa norma seksuologiczna jako kryterium oceny zachowań. Dziecko Krzywdzone, 16, 1–15.
Beisert, M. (2017). Pedofilia. Geneza i mechanizm zaburzenia. Gdańsk: GWP.
Bentovim, A. (2013). Commentary on Kempe C.H. 1978 Sexual Abuse, Another Hidden Pediatric Problem: 1977 C. Anderson Aldrich Lecture. The Legacy of Decisions That Stemmed from This Article/Work: A UK Perspective (s. 205–214). W: R.D. Krugman, J.E. Korbin (red.), C. Henry Kempe: A 50 Year Legacy to the Field of Child Abuse and Neglect. New York.
Bojarski, T. (red.), (2012). Kodeks karny. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Bonnet, G. (2006). Perwersje seksualne. Historia pojęcia, opis objawów, przyczyny. Gdańsk: GWP.
Cohen, S. (1972). Folk Devils and Moral Panics: The Creation of the Mods and Rockers. London: Routlege Classics.
Czyż, E. (2002). Prawa dziecka. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Dąbkowska, M. (2013). Zachowania seksualne dzieci i młodzieży z dysfunkcjami poznawczymi, emocjonalnymi i behawioralnymi. Oblicza problemów dziecka i rodziców. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Denzin, N.K., Lincoln, Y.S. (2009). Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań jakościowych (s. 1–877). W: N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych. Warszawa: PWN.
Gola, B. (2008). Modele zachowań seksualnych w prasie młodzieżowej i poglądach nastolatków. Kraków: WUJ.
Harari, S.E., Vinovskis, M.A. (1993). Adolescent sexuality, pregnancy, and childbearing in the past (s. 23–45). W: A. Lawson, D.L. Rhode (red.), The politics of pregnancy: Adolescent sexuality and public policy. New Haven and London.
Izdebski, Z. (2001). Zachowania seksualne młodzieży. Remedium, 6, 20–23.
Jaskólska, J. (1998). Treść Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Człowiek w Kulturze, 11, 49–97.
Kempe, C.H. (1978). Sexual Abuse, Another Hidden Pediatric Problem: The 1977 C. Anderson Aldrich Lecture. Pediatrics, 62 (3), 382–389.
Kozakiewicz, M. (1973). O miłości prawie wszystko. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Krajewski, R. (2012). Prawnokarne aspekty dobrowolnej aktywności seksualnej małoletnich. Prokuratura i Prawo, 10, 5–26.
Kuźnicka, D. (2016). Prawo do tożsamości jako prawo dziecka – wybrane zagadnienia. Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis, 5 (2), 181–198.
Kwak, A., Mościskier, A. (2002). Rzeczywistość praw dziecka w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Marzec-Holka, K. (2011). Przemoc seksualna wobec dziecka. Studium pedagogiczno-kryminologiczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Mayntz, R., Holm, K., Hübner, P. (1985). Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Myers, J.E.B. (red.), (1994). The Backlash. Child Protection Under Fire. Thousand Oaks: SAGE Publications.
Nijakowski, L.M., (2010). Pornografia. Historia, znaczenie, gatunki. Warszawa: LM. Iskry.
Olafson, E., Corwin, D.L., Summit, R.C., (1993). Modern history of child sexual abuse awareness: Cycles of discovery and suppression. Child Abuse & Neglect, 17, 7–24. http://dx.doi.org/10.1016/0145-2134(93)90004-o.
Ratkowska-Pasikowska, J., Pasikowski, S. (2015). Rozwiązania metodologiczne w badaniach nad seksualnością dziecka. Rocznik Lubuski. Badania jakościowe. W poszukiwaniu dróg i inspiracji, 41 (1), 103–112. http://dx.doi.org/ 10.14632/eetp.2018.13.50.103.
Rose, N. (1999). Governing the Soul. The Shaping o the Private Self, 2. ed. London–New York.
Rubin, G. (1984). Thinking sex. Notes for a radical theory of the politics of sexuality (s. 267–319). W: C.S. Vance (red.), Pleasure and danger: Exploring female sexuality. Boston.
Sajkowska, M. (2017). Wykorzystywanie seksualne dzieci. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 16 (1), 147–159.
Saldana, J. (2009). The Coding Manual for Qualitative Researchers. Thousand Oaks, CA, Sage.
Salter, A. (2003). Pokonywanie traumy. Jak zrozumieć i leczyć dorosłe ofiary wykorzystywania seksualnego w dzieciństwie. Warszawa: Media Rodzina.
Skierkowska, M. (2014). Edukacyjne programy profilaktyki wykorzystania seksualnego dzieci. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 13, 1, 142– 155.
Soin, M. (2011). Fakty, wartości i panika moralna. Studia Socjologiczne, 2 (201), 147–163.
Stainton Rogers, W. (2008). Promocja lepszego dzieciństwa: konstrukcje troski o dziecko (s. 173–197). W: M.J. Kehily (red.), Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem. Kraków: WAM.
Szczepaniak, K. (2012). Zastosowanie analizy treści w badaniach artykułów prasowych – refleksje metodologiczne. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 42, 83–112.
Śliwerski, B. (2017). Prawo dziecka do swoich praw. Pedagogika Społeczna, 4 (66), 37–58.
Tarczydło, B. (2013). Kampanie społeczne w teorii i praktyce. Studia ekonomiczne, 157, 225–234.
Wargacki, S. (2009). Zjawisko paniki moralnej jako wyznacznik granic moralności. Pedagogika, 18, 7–20.
Włodarczyk, J. (2014). Rola backlashu w instytucjonalizacji problemu wykorzystywania seksualnego dzieci. Analiza przypadku Stanów Zjednoczonych pod koniec XX wieku. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 13 (1), 33–50.
Włodarczyk, J., Sajkowska, M., (2013). Wykorzystywanie seksualne dzieci. Wyniki Ogólnopolskiej diagnozy problemu przemocy wobec dzieci. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 12 (3), 82–100.
Źródła internetowe
Beisert, M., Izdebska, A. (2012). Wykorzystanie seksualne dzieci, http://fdds.pl/ wpcontent/uploads/2016/05/Beisert_M_Izdebska_A_2012_Wykorzystanie_seksualne_dzieci.pdf, ss. 48–66 [dostęp: 8.10.2018].
Fields, J. (2008). Risky Lessons: Sex Education and Social Inequality. New Brunswick. Gadki, gadki.fdds.pl/ [dostęp: 8.10.2018].
Heitzman, J., Lew-Starowicz, M., Pacholski, M., Lew-Starowicz, Z. (2014). Wykorzystywanie seksualne dzieci w Polsce – analiza badań 257 sprawców, którzy popełnili przestępstwa seksualne wobec małoletnich, http://strona. ppol.nazwa.pl/uploads/images/PP_1_2014/105Heitzman_PsychiatrPol_1_2014.pdf. ss. 105–120 [dostęp: 4.10.2018].
http://kampaniespoleczne.pl/chronieni-przez-majtkozaura/ [dostęp: 4.10.2018].
http://kampaniespoleczne.pl/dlaczego-dobrze-wychowane-dzieci-krzycza-i-protestuja/ [dostęp: 4.10.2018].
http://stevescollection.weebly.com/uploads/1/3/8/6/13866629/saldana_2009_ the-coding-manual-for-qualitative-researchers.pdf [dostęp: 10.10.2018].
http://www.edu.fdds.pl/5b340f9e-8655-45a3-a525-63f716528a24/Extras/profilaktyka-przemocy-i-wykorzystywania-dzieci-17102016-fdds.pdf [dostęp: 4. 10.2018].
http://zlydotyk.pl/ [dostęp: 3.10.2018].
https://techeconomy.ng/2018/09/24/kit-the-kids-to-empower-young-people-against-sexual-harassment/ [dostęp: 3.10.2018].
https://www.stopitnow.org.uk/resources.htm [dostęp: 5.10.2018].
Lets Talk about Pants, https://www.nspcc.org.uk/preventing-abuse/keeping-children-safe/underwear-rule/ [dostęp: 23.09.2018].
Mam świadomość, że czasopismo jest wydawane na licencji Creative Commons - Uznanie autorstwa (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode).
Przesyłając artykuł wyrażam zgodę na jego udostępnienie na tej licencji.