Galicyjska wersja panslawizmu czeskich badaczy Lwowa w ujęciu Eugena Cehelskiego

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest czesko-ukraińskim związkom w dziedzinie sztuki, w tym sztuki mu-zycznej XIX wieku. Szczególne miejsce w historii badań nad kulturą słowiańską w Galicji zajmujepanslawistyczna etyczno-filozoficzna teoria czeskich badaczy i muzyków, która powstała w latach40. i była kontynuowana do końca lat 70. XIX wieku. Wśród jej autorów byli Czesi, działający we 

Lwowie oraz w innych miastach Galicji: Karol Władysław Zapp (1812–1871), Vaclav Dunder (1811–1872), Ludwig Ritter von Rittersberg (1809–1858), Maks Konopásek (1820–1879). Głów-ne idee ich prac, napisanych we Lwowie, podane są w niniejszym artykule w ujęciu ukraińskiegobadacza Eugena Cehelskiego (1912–1980), który poświęcił problemowi „lwowskiego panslawi-zmu” pracę doktorską (Praga, 1936). Praca ta powstała w wyniku kilku bodźców: rozwoju muzy- kologii, tudzież folklorystyki, zarówno polskiej, jak i ukraińskiej, we Lwowie; intensywnych relacji panslawistycznych o różnej proweniencji w Pradze i w Galicji; wielce sprzyjających wa-runków społecznych (m.in. zainteresowanie problemami narodowościowymi w kulturze); inspira-cji wywołanych wysokim poziomem nauk humanistycznych na Uniwersytecie Karola, także sze- rokim zakresem tematycznym badań. Główne zagadnienia, które próbuje zbadać Cehelski, to:kultura muzyczna Galicji w kontekście wielonarodowych więzi integracyjnych; wpływ czeskich muzyków, którzy pracowali i przebywali w Galicji, na rozwój kształcenia zawodowego, wyko-nawstwa i myśli muzycznej, a także na działalność amatorskich towarzystw muzycznych; poszu-kiwanie wspólnych korzeni kultur słowiańskich; debata wokół problemów ogólnosłowiańskiegopanslawistycznego ruchu w filozofii i jej zastosowanie wobec kultury muzycznej. Dla Cehelskiego najbardziej istotnym okazał się fakt, iż na fali romantycznego uniesienia i zainteresowania korze-niami swego narodu odbywa się głębsze zrozumienie wspólnych cech, jednakowo charaktery-stycznych dla każdego z narodów słowiańskich.