Opublikowane: 06.10.2025 23.03.2024

Opery Mykoły Łysenki w kontekście romantycznych szkół słowiańskich XIX wieku

Luba Kyyanovska ORCID

Abstrakt

Do krzewienia pamięci historycznej lub przedstawienia mitu narodowego opera jak najbardziej się nadawała. Romantyzm to epoka kształtowania tożsamości narodowych wielu krajów europejskich. Głównym jej zadaniem w tym czasie jest powrót do narodowej mitologii i historii. Przedmiotem rozważań niniejszego artykułu są opery Mykoły Łysenki (Миколa Лисенкo, 1842–1912), założyciela ukraińskiej szkoły kompozytorskiej. Dzieła te, prawie nieznane w Polsce, reprezentują interesujące ujęcie zasad romantycznej estetyki operowej. Opierają się na wątkach ludowo-mitologicznych i historycznych, typowych dla wielu słowiańskich szkół kompozytorskich.

W pracy zostało uwzględnione miejsce Mikołaja Łysenki w gronie przedstawicieli opery słowiańskiej. Główny akcent położony został na znaczeniu tej twórczości w aspekcie symbolu „ducha narodowego”, przejawiającego się w treści dzieła operowego poprzez wcielenie tradycji i mitów historycznych, zwyczajów, obrządków ludowych, etc. W pracy uwzględniono też porównanie dorobku operowego Łysenki z analogicznym gatunkiem opery narodowej w spuściźnie twórców innych słowiańskich szkół narodowych: w Polsce (Stanisław Moniuszko), Czechach (Bedřich Smetana, Antonin Dwořak) oraz Rosji (przedstawiciele „Potężnej Gromadki”, głównie Modest Musorgski, Aleksandr Borodin oraz Mikołaj Rimski-Korsakow). Zwrócono uwagę na szereg cech wspólnych, łączących większość kompozytorów słowiańskich szkół operowych, do których należy:

  • synteza „ogólnoeuropejskiego warsztatu” kompozytorskiego z tradycję narodową;
  • wyjątkowa różnorodność tematów i gatunków związanych z wątkami narodowymi (często o zabarwieniu ludowym, ujmującym owe tematy różnorodnie z zastosowaniem najszerszego spektrum odmian i modeli gatunków operowych);
  • zespolenie wątków ludowych z ogólnie przyjętymi formami i środkami wyrazu ówczesnej muzyki profesjonalnej, panującymi w ramach stylu romantycznego i tendencji postromantycznych.

Słowa kluczowe:

Słowa kluczowe: opera narodowa, kultura słowiańska, romantyzm, Mikołaj Łysenko, osobowość pasjonarna.

Podobne artykuły

1-10 z 33

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.

Zasady cytowania

Opery Mykoły Łysenki w kontekście romantycznych szkół słowiańskich XIX wieku. (2024). Edukacja Muzyczna, 18, 137-171. https://doi.org/10.16926/em.2023.18.09

Cited by / Share

Jak cytować

Opery Mykoły Łysenki w kontekście romantycznych szkół słowiańskich XIX wieku. (2024). Edukacja Muzyczna, 18, 137-171. https://doi.org/10.16926/em.2023.18.09

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.


Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.