Kształtowanie skryptu w kulturze szkoły jako zapobieganie zachowań ryzykownych dzieci i młodzieży - w kierunku profilaktyki pozytywnej
DOI:
https://doi.org/10.16926/eat.2019.08.03Słowa kluczowe:
kultura szkoły, skrypt, profilaktyka pozytywnaAbstrakt
Głównym celem artykułu jest prezentacja kultury szkoły i jej znaczenie dla skuteczności oddziaływań profilaktycznych w szkole. Autor odwołuje się w swych rozważaniach do założeń profilaktyki pozytywnej, przeciwstawiając ją profilaktyce negatywnej. Zwraca również uwagę na możliwe konsekwencje przyjętych przekonań nauczycieli dotyczących zachowania uczniów oraz działalność profilaktycznej w szkoły. Artykuł zakończony jest postulatami, dedykowanymi w szczególności dla organizacji wspierających szkoły w relacji działań profilaktycznych.
Downloads
Bibliografia
Adrjan, B. (2011). Kultura szkoły. W poszukiwaniu nieuchwytnego. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Augustyniak, E. (2016). Dziecko w kulturze szkoły. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika, 12, 45–52.
Aveyard, P., Markham, W., Lancashire, E., Bullock, A., Macarthur, C., Cheng, K.K., Daniels, H. (2004). The influence of school culture on smoking among pupils. Social Science & Medicine, 58(9), 1767–1780, http://dx.doi.org/ 10.1016/S0277-9536(03)00396-4.
Bailey, J.A. (2009). Addressing common risk and protective factors can prevent a wide range of adolescent risk behaviors. Journal of Adolescent Health, 45(2), 107–108.
Bonell, C., Jamal, F., Harden, A., Wells, H., Parry, W., Fletcher, A. (2013). Sys- tematic review of the effects of schools and school environment interventions on health: evidence mapping and synthesis. Southampton: NIHR Journals Library.
Czerepaniak-Walczak, M. (2015). Kultura szkoły – o jej złożoności i wielowy- miarowości. Pedagogika Społeczna, XIV, 3(57), 77–87.
Davydov, D.M., Stewart, R., Ritchie, K., Chaudieu, I. (2010). Resilience and mental health. Clinical Psychology Review, 30(5), 479–495.
Dudzikowa, M., Jaskulska, S. (2016). Wprowadzenie do serii „Kultura szkoły”. W: M. Dudzikowa, S. Jaskulska (red.), Twierdza Szkoła w metaforze militarnej Co w zamian? (s. 9–11), Warszawa: Wolters Kluwer.
Dusza, B., (2018). Indywidualne teorie nauczycieli jako element kultury szkoły. Edukacja – Technika – Informatyka, 2(24), 248–252, http://dx.doi.org/ 10.15584/eti.2018.2.34.
Dzielska, A, Kowalewska, A. (2014). Zachowania ryzykowne młodzieży – współczesne podejście do problemu. BAS Studies, 2, 139–168.
Eriksson, M., Lindström, B., Lilja, J. (2007). A sense of coherence and health. Salutogenesis in a societal context: Aland a special case? Journal of Epidemiology and Community Health, 61, 684–688.
Fan, W., Williams, C.M., Corkin, D.M. (2011). A Multilevel Analysis of Student Perceptions of School Climate: The Effect of Social and Academic Risk Factors. Psychology in the Schools, 48(6), 632–647, https://doi.org/10.1002/pits.20579.
Göransson, K., Malmqvist, J., Nilholm, C. (2013). Local school ideologies and inclusion: the case of Swedish independent schools. European Journal of Special Needs Education, 28(1), 49–63, https://doi.org/10.1080/08856257. 2012.743730.
Grzelak, S. (red.) (2015). Vademecum skutecznej profilaktyki problemów mło- dzieży. Przewodnik dla samorządowców i praktyków oparty na wynikach badań naukowych. Warszawa: Wydawnictwo ORE.
Hull, J.G., Van Treuren, R.R., Virnelli, S. (1987). Hardiness and health: A critique and alternative approach. Journal of Personality and Social Psychology, 53(3), 518–530, http://dx.doi.org/10.1037/0022-3514.53.3.518.
Jagieła, J. (2007a). Narcystyczna szkoła, O psychologicznej rzeczywistości szkoły. Kraków: Rubikon.
Jagieła, J. (2007b). Znaczenie skryptu (life-script) jako nieświadomego przekazu międzygeneracyjnego w kształtowaniu się tożsamości jednostki. W: K. Rędziński, I. Wagner (red.),Wielokulturowość w przestrzeni edukacyjnej (s. 365–374). Częstochowa: Wydawnictwo Akademii im. J. Długosza.
Jagieła, J. (2012). Słownik analizy transakcyjnej. Częstochowa: Wydawnictwo AJD w Częstochowie.
Jessor, R., Donovan J., Costa, F. (1991). Beyond Adolescence: Problem Behav- iour and Young Adult Development, Cambridge.
Kania, S. (2016a). Teoretyczne podstawy profilaktyki pozytywnej. W: W. Ducz- mal, J. Tey, Ł. Fiebich (red.), Edukacja na rozdrożu: Cz.1. Nauczyciel – Uczeń – Edukacja (s. 324–335). Opole: Wydawnictwo Instytut Śląski.
Kania, S. (2016b). Znaczenie kultury szkoły w zapobieganiu zachowaniom ryzykownym dzieci i młodzieży – w kierunku profilaktyki pozytywnej. W: W. Duczmal, J. Tey, Ł. Fiebich (red.), Edukacja na rozdrożu: Cz. 1. Nauczyciel – Uczeń – Edukacja (s. 124–134). Opole: Wydawnictwo Instytut Śląski.
Kania, S. (2017a). Profilaktyka pozytywna jako tendencja w zapobieganiu zachowań ryzykownych. Ogrody Nauk i Sztuk, 6, 255–262, http://dx.doi.org/10.15503/onis2016.255.262.
Kania, S. (2017b). Miejsce zachowań prospołecznych w profilaktyce pedagogicznej. Ogrody Nauk i Sztuk, 7, 92–101, http://dx.doi.org/10.15503/onis2017.92.101.
Kania, S. (2018). Ewolucja poziomów profilaktyki zachowań ryzykownych – stan i kierunki rozwoju w perspektywie profilaktyki pozytywnej. Ogrody Nauk i Sztuk, 8, 468–475, https://doi.org/10.15503/onis.v8i8.351.
Klus-Stańska, D. (2010). Dydaktyka wobec chaosu pojęć i zdarzeń. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
Lemańska-Lewandowska, E. (2013). Nauczyciele a dyscyplina w klasie szkolnej. Przekonania – strategie – kierunki zmian. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Markham, W., Young, R., Sweeting, H., West, P., Aveyard, P. (2012). Does school ethos explain the relationship between value-added education and teenage substance use? A cohort study. Social Science & Medicine, 75, 69– 76, http://dx.doi.org/10.1016/j.socscimed.2012.02.045.
Michel, M. (2013). Profilaktyka zachowań ryzykownych w działalności edukacyjnej szkoły. Aspekty teoretyczne i praktyczne – know how profilaktyki szkolnej. W: A. Szecówka, B. Ogonowski (red.), Profilaktyka zachowań de- wiacyjnych dzieci i młodzieży. Wrocław: Wydawnictwo Atla 2.
Miłkowska, G. (2010). Działania profilaktyczne w pracy szkoły. W: I. Nowosad, I. Mortag, J. Ondráková (red.), Jakość życia i jakość szkoły : wprowadzenie w zagadnienia jakości i efektywności pracy szkoły (s. 227–247). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Okulicz-Kozaryn, K. (2013). Klimat i kultura szkoły a zachowania problemowe uczniów, Studia Edukacyjne, 29, 81–100.
Ostaszewski, K. (2014). Kultura szkoły a zachowania ryzykowne uczniów. Edu- kacja, 1(126), 14–24.
Pająk, J. (1996). Kultura organizacyjna w świecie: Teoria, praktyka, stymulacja. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
Schulz, R. (1993). Szkoła jako organizacja. Toruń: Wydawnictwo UMK. Seedhom, AE. (2017). Health Risk Behaviors among School Adolescents; Types, Frequency and Predictors, Minia, Egypt. SM J Public Health Epidemiol, 3(1), 1036.
Toumbourou, J. (2016). Prevention of Adolescent Risk Behavior and Promotion of Positive Youth Development. W: M. Israelashvili, J. Romano (red.), The Cambridge Handbook of International Prevention Science (s. 432–455). Cambridge: Cambridge University Press.
Tuohy, D. (2002). Dusza szkoły: O tym, co sprzyja zmianie i rozwojowi. War- szawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Turan, S., Bektas, F. (2013). The relationship between school culture and leader- ship practices. Egitim Arastirmalari-Eurasian Journal of Educational Research, 52, 155–168.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Mam świadomość, że czasopismo jest wydawane na licencji Creative Commons - Uznanie autorstwa (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode).
Przesyłając artykuł wyrażam zgodę na jego udostępnienie na tej licencji