Abstrakt
Niniejszy tekst wyrasta z potrzeby szukania inspiracji dla rozwoju edukacji humanistycznej w szkole, zwłaszcza w jej aspektach wychowawczych oraz na polu kształcenia kulturowego. Zasadniczym przedmiotem artykułu jest transpozycja kategorii doświadczenia wywiedzionej z filozofi i człowieka J. Tischnera na grunt edukacji oraz szukanie w niej możliwości budowy koncepcji kształcenia antropocentrycznego. Autorzy tekstu odnoszą pojęcie doświadczenia do tradycji literackiej oraz istniejących ujęć językowych, aby na tle tych rozważań i opierając się na filozoficznych pismach Tischnera, zaprezentować dwie możliwości rozumienia tej kategorii w kontekście filozofi i człowieka. Jednocześnie dokonują przeniesienia Tischnerowskiej kategorii doświadczenia na płaszczyznę rozumienia miejsca oraz roli ucznia i nauczyciela w procesie edukacyjnym, wskazują zadania i obligacje obu podmiotów wynikające z postrzegania drugiego człowieka przez pryzmat podstawowych pojęć, wokół których ogniskuje się myśl filozofi i dialogu autora Sporu o istnienie człowieka.
Bibliografia
Bakuła, K. (2010). Podstawa programowa języka polskiego z roku 2009 albo pitaval lubelski. Polonistyka, 2.
Bańko, M. (red.) (2005). Wielki słownik wyrazów bliskoznacznych. Warszawa.
Bauman, Z. (2000). Kultura jako spółdzielnia spożywców. W: Z. Bauman, Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa.
Bolecki, W. (2007). Zamiast wstępu (doświadczenie i modernizm). W: W. Bolecki, E. Nawrocka (red.). Literackie reprezentacje doświadczenia. Warszawa.
Bolecki, W., Nawrocka, E. (2007). Od redaktorów. W: W. Bolecki, E. Nawrocka (red.). Literackie reprezentacje doświadczenia. Warszawa.
Dubisz, S., Sobol, E. (red.) (2005). Wielki słownik frazeologiczny z przysłowiami. Warszawa.
Kępiński, A. (1978). Poznanie chorego. Warszawa.
Kłakówna, Z.A. (2001). Kwestia uczniowskiej i nauczycielskiej podmiotowości. Nowa Polszczyzna, 5.
Kłakówna, Z.A. (2003). Przymus i wolność. Projektowanie procesu kształcenia kulturowej kompetencji. Język polski w klasach IV–VI szkoły podstawowej, w gimnazjum i liceum. Kraków.
Kłakówna, Z.A. (2010a). Po pierwsze, kulturowa edukacja humanistyczna. Polonistyka, 2.
Kłakówna, Z.A. (2010b), Reformatorskie sukcesy i porażki w dziedzinie edukacji szkolnej. W: J. Szomburg, P. Zbieranek (red.). Edukacja dla rozwoju. Gdańsk.
Kołodziej, P. (2010). Tak zwana „edukacja polonistyczna” według tak zwanej „podstawy programowej”, Polonistyka, 2.
Kwapiszewski, J. (1998). Filozofi a księdza Józefa Tischnera jako źródło dialogu. Słupsk.
Lakoff, G., Johnson, M. (2011). Metafory w naszym życiu. T.P. Krzeszowski (tłum.). Warszawa.
Maćkiewicz, J. (2007). Językowy obraz człowieka jako podmiotu doświadczającego. W: W. Bolecki, E. Nawrocka (red.). Literackie reprezentacje doświadczenia. Warszawa.
Nycz, R. (2007). Literatura nowoczesna wobec doświadczenia. W: W. Bolecki, E. Nawrocka (red.). Literackie reprezentacje doświadczenia. Warszawa.
Podstawa programowa z komentarzami. T. 2: Język polski w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum [b.r., b.m.]; www.reformaprogramowa.men.gov.pl/images/ Podstawa_programowa/men_tom_2.pdf.
Rusek, M. (2004). Lekcje polskiego – typy i struktura. W: A. Janus-Sitarz (red.). Polonista w szkole. Kraków.
Scheler, M. (1990). Poznanie wartości. A. Węgrzycki (tłum.). W: J. Galarowicz, W. Jaworski, A. Małecka (red.). Zagadnienia i kierunki filozofii. Ontologia, epistemologia, etyka (wybór tekstów). Kraków.
Scheler, M. (1977). Resentyment a moralność. J. Garewicz (tłum.). Warszawa.
Sobczak, P. (2005). Koncepcja nadziei w ujęciu fi lozofi cznym św. Tomasza i Józefa Tischnera. Tarnów.
Sobol, E. (red.). (1995). Mały słownik języka polskiego. Warszawa.
Spitzer, M. (2008). Jak uczy się mózg. M. Guzowska-Dąbrowska (tłum.). Warszawa.
Sporek, P. (2011a). Czy dialog z uczniem jest możliwy? O technologii informacyjnej – refleksja antropocentryczna. Forum Nauczycieli, 2.
Sporek, P. (2011b). Problemy z autorytetem nauczyciela we współczesnej szkole. W: S. Żurek, M. Bajan (red.). Etyka nauczyciela. Lublin.
Tischner, J. (2001a). Filozofi a dramatu. Kraków.
Tischner, J. (2001b). Spór o istnienie człowieka. Kraków.