Wykonania muzyki Władysława Żeleńskiego w Wiedniu

Michał JACZYŃSKI

doi:10.16926/em.2015.10.09

Opublikowane: 2019-10-041

Tom 10 (2015)

Wykonania muzyki Władysława Żeleńskiego w Wiedniu

Michał JACZYŃSKI

Edukacja Muzyczna

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.16926/em.2015.10.09

Abstrakt

Ciekawym, całkowicie dziś nieznanym wątkiem w biografii Władysława Żeleńskiego (1837– 1921) były liczne próby zdobycia przez tego kompozytora uznania na arenie międzynarodowej. Jednym z głównych ośrodków muzycznych, w którym działania te były realizowane, okazał się, obok czeskiej Pragi, Wiedeń – miasto w powszechnej świadomości pozostające „muzyczną stoli-cą” Europy Środkowej, politycznie zaś będące stolicą Przedlitawii (austriackiej części Austro- -Węgier). Artykuł poświęcony został wiedeńskim wykonaniom utworów muzycznych Władysława Żeleńskiego, a za początek opowieści przyjął autor premierę Sechs Charakterstücke op. 17 nafortepian, która miała miejsce 21 grudnia 1871 roku. W artykule wyjaśnione zostały przyczyny ewidentnej klęski, jaką poniosła polska muzyka – a wraz z nią Władysław Żeleński – na słynnej Wystawie Muzyczno-Teatralnej, która odbyła się latem i wczesną jesienią roku 1892. Zrelacjono-wane zostały też – będące bezpośrednią reakcją na owo niepowodzenie – tzw. „koncerty rehabili-tacyjne” kompozytora z roku 1893, omówiona została również obecność utworów tegoż twórcy naestradach wiedeńskich w czasie I wojny światowej oraz w okresie międzywojennym. Niejako na marginesie przedstawione zostały oczekiwania zachodniej krytyki wobec muzyki polskiej (a sze-rzej: słowiańskiej). Niniejszy tekst pozwala zrozumieć trudną sytuację kompozytorów słowiań- skich pragnących osiągnąć artystyczny i komercyjny sukces w Wiedniu w okresie istnienia imperium austro-węgierskiego.

Słowa kluczowe:

muzyka polska przełomu XIX/XX wieku, twórczość kompozytorów polskich, muzyka w Wiedniu, muzyka w Austro-Węgrzech, muzyka słowiańska

Inne teksty tego samego autora

Magdalena Dziadek, Michał JACZYŃSKI, Występy Sergiusza Rachmaninowa w Polsce , Edukacja Muzyczna: Tom 11 (2016): "Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Edukacja Muzyczna" 2016, t. 11
Michał JACZYŃSKI, Władysław Żeleński w Pradze , Edukacja Muzyczna: Tom 9 (2014): "Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Edukacja Muzyczna" 2014, t. 9

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

JACZYŃSKI, M. (2019). Wykonania muzyki Władysława Żeleńskiego w Wiedniu. Edukacja Muzyczna, 10, 163–180. https://doi.org/10.16926/em.2015.10.09

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Alpha, Konzerte, „Weltbatt”, 5.03.1893.
Google Scholar

Aus dem Concertsaal, „Deutsches Volksblatt”, 4.03.1893. Bylicki F[ranciszek], Die Musik in Polen, Wiedeń 1892. Dr h.p., Feuilleton. Musik (II), „Wiener Zeitung”, 12.04.1893.
Google Scholar

Dr. h.p., Feuilleton. Musik. Internationale Musik- und Theater-Ausstellung in Wien, „Wiener Zeitung”, 12.09.1892.
Google Scholar

Dr Theodor Helm, Tagesgeschichte. Musikbriefe. Wien (Fortsetzung), „Musikalisches Wochenblatt”, 10.08.1893.
Google Scholar

Florestan, Conzerte, „Wiener Son-und Montags-Zeitung”, 9.12.1878.
Google Scholar

Fünfzig Jahre Hellmesberger-Quartett, „Neues Wiener Journal”, 5.11.1899. Hanslick E[duard]., Feullieton. Conzerte, „Neue Freie Presse” 1893, nr 10251. H[anslick] Eduard., Feuilleton. Musik, „Neue Freie Presse” 1878, nr 5133, z. 10.
Google Scholar

J.P., Polsko-český koncert ve Vidni (rubryka: Divadlo a hudba), „Národní Listy”, 17.10.1915.
Google Scholar

Kleine Chronik, „Wiener Sonn-und Montagszeitung”, 18.03.1872. Konzerte, „Neues Fremden-Blatt”, 24.04.1875.
Google Scholar

Kronika (Muzyka polska za granicą), „Muzyka” 1928, nr 2. Kronika, „Świat” 1893, nr 6.
Google Scholar

Kunst und Wissenschaft, „Wiener Zeitung” 12.02.1893.
Google Scholar

M.S., Nowiny artystyczne, „Tygodnik Mód i Powieści” 1893, nr 12. Musik, „Das Vaterland” 19.05.1897.
Google Scholar

Musikalische Chronik, „Oesterreichsche Kunst-Kronik”, 1.03.1893. Musikbrief. Wien (Fortsetzung), „Musikalisches Wochenblatt”, 14.02.1879. Nasi artyści za granicą, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1892, nr 477. Nasi artyści za granicą, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1893, nr 487. Nasi artyści za granicą, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1893, nr 492.
Google Scholar

Österreichische Bibliographie. Musikalien, „Österreichsches BuchhändlerCorrespondenz”, 7.10.1893, nr 40.
Google Scholar

Roguski G[ustaw], Ze świata muzycznego, „Tygodnik Ilustrowany” 1875, nr 412. Ruch artystyczny i literacki (Z muzyki), „Czas” 1904, nr 105.
Google Scholar

Schelle E., Feuilleton. Concerte und Oper, „Die Presse”, 11.12.1878. Schelle E., Feuilleton, Musikalische Neuigkeiten, „Die Presse”, 23.04.1872.
Google Scholar

[Świętochowski Aleksander], Echa warszawskie, „Przegląd Tygodniowy” 1878, nr 51.
Google Scholar

Theater und Kunst, „Das Vaterland”, 2.12.1886. Theater und Kunst, „Das Vaterland”, 25.04.1897. Theater und Kunst, „Das Vaterland”, 8.03.1885. Theater und Kunst, „Fremden-Blatt”, 12.10.1915. Theater und Kunst, „Fremden-Blatt”, 24.12.1871. Theater und Kunstnachrichten, „Die Presse”, 18.03.1894. Theater und Kunstnachrichten, „Die Presse”, 24.04.1884.
Google Scholar

Theater und Kunstnachrichten, „Neue Freie Presse”, 26.02.1893. Theater und Kunstnachrichten, „Neue Freie Presse”, 5.06.1916. Theater und Kunstnachrichten, „Neue Freie Presse”, 8.10.1915. Theater und Musi, „Sport und Salon”, 1.04.1911.
Google Scholar

Theater, Kunst und Literatur (Compositions-Concert Ladislaus Zelenskis), „Extrapost” 1883, nr 580.
Google Scholar

Theater, Kunst und Literatur (Compositions-Concert Ladislaus Zelenskis), „Extrapost” 1893, nr 580.
Google Scholar

Theater, Kunst und Literatur, „Morgen-Post”, 24.04.1875. Theater, Kunst und Literatur, „Deutsches Volksblatt”, 22.02.1896. Theater, Kunst und Literatur, „Deutsches Volksblatt”, 6.03.1892. Theater, Kunst und Literatur, „Morgen-Post”, 20.03.1882. Theater, Kunst und Literatur, „Montags-Zeitung”, 6.03.1893.
Google Scholar

Theater, Kunst und Literatur, Conzerte, „Montags-Zeitung”, 30.01.1893. Vereinschronik, „Das Vaterland”, 15.03.1893.
Google Scholar

Vereinschronik, „Das Vaterland”, 5.05.1893.
Google Scholar

Von der polnischen Abteilung auf der Ausstellung, „Die Presse”, 29.06.1892. Wohltätigkeitskonzert, „Neues Wiener Journal”, 24.11.1908.
Google Scholar

Wystawa muzyczno-teatralna w Wiedniu, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1892, nr 450.
Google Scholar

Dziadek Magdalena, Dyskusja wokół wiedeńskiej wystawy teatralno-muzycznej z 1892 roku jako antecedens porównawczej metody rozważania problemu narodowości w muzyce, [w:] Topos narodowy w muzyce polskiej okresu postromantyzmu i Młodej Polski, red. Wojciech Nowik, Uniwersytet Muzyczny F. Chopina, Warszawa 2008.
Google Scholar

Dziadek Magdalena, Echa prasowe występów opery lwowskiej na Wystawie Muzyczno-Teatralnej w Wiedniu w 1892 roku, „Musica Galiciana” 2008, t. 11.
Google Scholar

Dziadek Magdalena, (Nie)gościnny Wiedeń, „Opcje. Kwartalnik Kulturalny” 2015, nr 3 (100).
Google Scholar

Kasza Karol, Sytuacja polityczna i narodowościowa w Austro-Węgrzech w latach 1848–1918, http://historia.org.pl/2009/09/03/sytuacja-polityczna-i-narodowo sciowa-w-austro-wegrzech-w-latach-1848-1918 [dostęp: 9.11.2015].
Google Scholar

Zieziula Grzegorz, Życie i twórczość Władysława Żeleńskiego w świetle źródeł epistolarnych, „Muzyka” 2008, nr 4.
Google Scholar