Twórczość Mykoły Łysenki w dorobku wykonawczym i publicystycznym Galiny Lewickiej
DOI:
https://doi.org/10.16926/em.2019.14.24Słowa kluczowe:
Mykoła Łysenko, Galina Lewicka, Pierwsza rapsodia, muzyka ukraińska przełomu XIX/XX wieku, życie koncertowe na UkrainieAbstrakt
W artykule przeprowadzono analizę osiągnięć z zakresu wykonawstwa fortepianowego i działalności publicystycznej Galiny Lewickiej (1901–1949), która propagowała dorobek artystyczny Mykoły Łysenki (1842–1912) – ukraińskiego kompozytora, pedagoga, pianisty, dyrygenta i folklorysty. G. Lewicka – jako jedna z najwybitniejszych pianistek galicyjskich – w latach 1930–1940 brała udział w koncertach ku czci M. Łysenki, na których wykonywała jego Pierwszą rapsodię – utwór niezwykle trudny, stworzony w oparciu o stylizację ludowych dum. W 1937 roku jej interpretacja tego dzieła we Lwowie zdobyła entuzjastyczną ocenę kilku krytyków. Doświadczenie, które było jej udziałem w związku z wykonaniem utworu, opisała w artykule „Pierwsza rapsodia" Łysenki. G. Lewicka wykonywała też inne utwory kompozytora, między innymi wokalno-instrumentalne, wspólnie ze znanym wokalistą Mychajłem Gołyńskim. Pianistka jest również autorką książki popularnonaukowej dla młodzieży pt. Mykoła Łysenko, którą opublikowała pod pseudonimem Oksana Piatygorskaya. Napisała ponadto artykuł o wystawie jubileuszowej z okazji 100. rocznicy urodzin M. Łysenki, obchodzonej we Lwowie w roku 1942, oraz recenzję koncertu, który odbył się w teatrze operowym z tejże okazji. Działalność propagatorska Lewickiej jest wyrazem szczerego szacunku dla Mykoły Łysenki – założyciela ukraińskiej szkoły kompozytorskiej oraz aktywnego działacza i patrioty. Osiągnięciami wykonawczymi pianistki interesowali się liczni autorzy: Oleg Krysztalski, Tetiana Worobkewycz, Natalia Kaszkadamowa, Oksana Ditczuk i inni. Nie zwrócono jednakże uwagi na jej dorobek z zakresu popularyzowania działalności i twórczości M. Łysenki . Stąd wypływa potrzeba kompleksowego pogłębienia tego zagadnienia. Celem niniejszego artykułu jest zatem wykazanie osiągnięć G. Lewickiej w zakresie wykonawstwa utworów fortepianowych M. Łysenki oraz określenie jej udziału w pogłębieniu galicyjskiej wiedzy na temat kompozytora.
Bibliografia
Витвицький Василь, Концерт у 25-ліття смерти М. Лисенка, [w:] Музикознавчі праці. Публіцистика, упор. Л. Лехник, Інститут українознавства ім. І. Крип’якевича, Львів 2003, с. 310.
[Vitvicʹkij Vasilʹ, Koncert u 25-lìttâ smerti M. Lisenka, [w:] Muzikoznavčì pracì. Publìcistika, upor. L. Lehnik, Ìnstitutukraïnoznavstva ìm. Ì. Krip`âkeviča, Lʹvìv 2003].
[Witwicki Wasyl, Koncert z okazji 25 rocznicy śmierci M. Łysenki, [w:] Muzyczne opracowania. Publicystyka, oprac. L. Lehnik, Instytut Ukrainistyki im. I. Krypiakewicza, Lwów 2003].
Кашкадамова Наталія, Історія фортеп’янного мистецтва ХІХ сторіччя, підручник, Видавництво АСТОН, Тернопіль 2006.
[Kaškadamova Natalìâ, Ìstorìâ fortep`ânnogo Mistectvahìh storìččâ, pìdručnik,Vidavnictvo ASTON, Ternopìlʹ 2006.
[Kaszkadamowa Natalia, Historia sztuki fortepianowej XIX wieku, podręcznik, Wydawnictwo Aston, Ternopil 2006].
Колесса Ксенія, Післямова, [w:] О. П’ятигорська, Микола Лисенко
(Перевидано згідно видання НТШ у Львові 1938 р.), Видавництво Стрім, Львів 1997, с. 71.
[Kolessa Ksenìâ, Pìslâmova, [w:] O. P`âtigorsʹka, Mikola Lisenko (Perevidano zgìdno vidannâ NTŠ u Lʹvovì 1938 r.), Vidavnictvo Strìm, Lʹvìv 1997].
[Kolessa Ksenia, Epilog, [w:] O. Piatigorska, Mykoła Łysenko (Przedrukowano zgodnie z wydaniem NTSZ we Lwowie w 1938 r.), Wydawnictwo Strim, Lwów 1997].
Крушельницька Лариса, Рубали ліс… Спогади галичанки, Видавництво Астролябія, Львів 2018.
[Krušelʹnicʹka Larisa, Rubali lìs… Spogadi galičanki, Vidavnictvo Astrolâbìâ, Lʹvìv 2018].
[Kruszelnicka Łarisa, Rąbali las... Wspomnienia Galicjanki, Wydawnictwo Astroliabia, Lwów 2018].
Курковський Григорій, Микола Віталійович Лисенко – піаніст-виконавець, Видавництво Музична Україна, Київ 1973.
[Kurkovsʹkij Grigorìj, Mikola Vìtalìjovič Lisenko – pìanìst-vikonavecʹ, Vidavnictvo Muzična Ukraïna, Kiïv 1973].
[Kurkowski Grzegorz, Mikoła Witalyewicz Łysenko – pianista-wykonawca, Wydawnictwo Muzyczna Ukraina, Kijów 1973].
Людкевич Станіслав, Святочний концерт у 25-ліття смерти М. Лисенка, [w:] Дослідження, статті, рецензії, виступи, т. 2, упор. З. Штундер, Видавництво Дивосвіт, Львів 2000.
[Lûdkevič Stanìslav, Svâtočnij koncert u 25-lìttâsmerti M. Lisenka, [w:] Doslìdžennâ, stattì, recenzìï, vistupi, t. 2, upor. Z. Štunder, Vidavnictvo Divosvìt, Lʹvìv 200].
[Ludkiewicz Stanisław, Świąteczny koncert z okazji 25 rocznicy śmierci M. Łysenki, [w:] Badania, artykuły, recenzje, przemówienia, t. 2, red. Z. Sztunder, Wydawnictwo Dyvosvit, Lwów 2000].
П’ятигорська Оксана, Микола Лисенко (Перевидано згідно видання НТШ у Львові 1938 р.), Післямова К. Колесси, Видавництво Стрім, Львів 1997.
[P`âtigorsʹka Oksana, Mikola Lisenko (Perevidanozgìdno vidannâ NTŠ u Lʹvovì 1938 r.), Pìslâmova K. Kolessi, Vidavnictvo Strìm, Lʹvìv 1997].
[Piatigorska Oksana, Mykoła Łysenko (Przedrukowano zgodnie z wydaniem NTSZ we Lwowie w 1938 r.), Epilog K. Kolessy, Wydawnictwo Strim, Lwów 1997].
Дітчук Оксана, Кашкадамова Наталія, Концертна діяльність та виконавський стиль піаністки Галини Левицької, [w:] Піаністка та педагог Галина Левицька, Матеріали обласної конференції викладачів фортепіанних відділів музичних училищ та мистецьких шкіл, присвяченої пам’яті Галини Левицької (Львів 6 жовтня 2004), Львів 2012, с. 13.
[Dìtčuk Oksana, Kaškadamova Natalìâ, Koncertnadìâlʹnìstʹ ta vikonavsʹkij stilʹ pìanìstki Galini Levicʹkoï, [w:] Pìanìstka ta pedagog Galina Levicʹka, Materìali oblasnoï konferencìï vikladačìv fortepìannih vìddìlìv muzičnih učiliŝ tamistecʹkih škìl, prisvâčenoï pam`âtì Galini Levicʹkoï (Lʹvìv 6 žovtnâ 2004), Lʹvìv 2012, s. 13].
[Ditczuk Oksana, Kaszkadamowa Natalia, Koncertowa działalność i styl wykonawczy pianistki Galiny Lewickiej, [w:] Pianistka i pedagog Galina Lewicka. Materiały z Konferencji Regionalnej Wykładowców Fortepianowych Wydziałów Szkół Muzycznych i Szkół Artystycznych poświęconych pamięci Galiny Lewickiej (Lwów 6 października 2004), Lwów 2012, s. 13].
Кашкадамова Наталія, Дітчук Оксана, Концертні виступи Галі Левицької, [w:] Піаністка та педагог Галина Левицька, Матеріали обласної конференції викладачів фортепіанних відділів музичних училищ та мистецьких шкіл, присвяченої пам’яті Галини Левицької (Львів 6 жовтня 2004), Львів 2012, с. 48.
[Kaškadamova Natalìâ, Dìtčuk Oksana, Koncertnì Vistupigalì Levicʹkoï, [w:] Pìanìstka i pedagog Galina Levicʹka, Materìali oblasnoï konferencìï vikladačìv fortepìannih vìddìlìv muzičnih učiliŝ tamistecʹkih škìl, prisvâčenoï pam`âtì Galini Levicʹkoï (Lʹvìv 6 žovtnâ 2004), Lʹvìv 2012, s. 48].
[Kaszkadamowa Natalia, Ditczuk Oksana, Koncertowe występy Galiny Lewickiej, [w:] Pianistka i pedagog Galina Lewicka. Materiały z Konferencji Regionalnej Wykładowców Fortepianowych Wydziałów Szkół Muzycznych i Szkół Artystycznych poświęconych pamięci Galiny Lewickiej (Lwów 6 października 2004), Lwów 2012, s. 48].
Левицька Галина, Життя мистця і людини (Лисенківська виставка 26.IV до 15.V.1942), [w:] Піаністка та педагог Галина Левицька, Матеріали обласної конференції викладачів фортепіанних відділів музичних училищ та мистецьких шкіл, присвяченої пам’яті Галини Левицької (Львів 6 жовтня 2004), Львів 2012, с. 51.
[Levicʹka Galina, Žittâ mistcâ ì lûdini (Lisenkìvsʹka vistavka 26.IV do15.V.1942), [w:] Pìanìstka ta pedagog Galina Levicʹka, Materìali oblasnoï konferencìï vikladačìv fortepìannih vìddìlìv muzičnih učiliŝ tamistecʹkih škìl, prisvâčenoï pam`âtì Galini Levicʹkoï (Lʹvìv 6 žovtnâ 2004), Lʹvìv 2012, s. 51].
[Lewicka Galina, Życie artysty i człowieka (Łysenkowska wystawa 26 IV do 15 V 1942), [w:] Pianistka ta pedagog Galina Lewicka. Materiały z Regionalnej Konferencji Nauczycieli Wydziałów Fortepianowych Szkół Muzycznych i Szkół Artystycznych poświęconej pamięci Galiny Lewickiej (Lwów 6 października 2004). Lwów 2012, s. 51].
Левицька Галина, Жінка-миcтець, як мати, [w:] Піаністка та педагог Галина Левицька, Матеріали обласної конференції викладачів фортепіанних відділів музичних училищ та мистецьких шкіл, присвяченої пам’яті Галини Левицької (Львів 6 жовтня 2004), Львів 2012, с. 53–54.
[Levicʹka Galina, Žìnka-mictecʹ, âk mati, [w:] Pìanìstka ta pedagog Galina Levicʹka, Materìali oblasnoï konferencìï vikladačìv fortepìannih vìddìlìv muzičnih učiliŝ tamistecʹkih škìl, prisvâčenoï pam`âtì Galini Levicʹkoï (Lʹvìv 6 žovtnâ 2004), Lʹvìv 2012, s. 53–54].
[Lewicka Galina, Kobieta-artysta jako matka, [w:] Pianistka i pedagog Galina Lewicka. Materiały z Konferencji Regionalnej Wykładowców Fortepianowych Wydziałów Szkół Muzycznych i Szkół Artystycznych poświęconych pamięci Galiny Lewickiej (Lwów 6 października 2004), Lwów 2012, s. 53–54].
Левицька Галина, Львів шанує пам’ять Великого Композитора, [w:] Піаністка та педагог Галина Левицька, Матеріали обласної конференції викладачів фортепіанних відділів музичних училищ та мистецьких шкіл, присвяченої пам’яті Галини Левицької (Львів 6 жовтня 2004), Львів 2012, с. 50.
[Levicʹka Galina, Lʹvìv šanuê pam`âtʹ Velikogo Kompozitora, [w:] Pìanìstka ta pedagog Galina Levicʹka, Materìali oblasnoï konferencìï vikladačìv fortepìannih vìddìlìv muzičnih učiliŝ tamistecʹkih škìl, prisvâčenoï pam`âtì Galini Levicʹkoï (Lʹvìv 6 žovtnâ 2004), Lʹvìv 2012, s. 50].
[Lewicka Galina, Lwów czci pamięć Wielkiego Kompozytora, [w:] Pianistka i pedagog Galina Lewicka. Materiały z Konferencji Regionalnej Wykładowców Fortepianowych Wydziałów Szkół Muzycznych i Szkół Artystycznych poświęconych pamięci Galiny Lewickiej (Lwów 6 października 2004), Lwów 2012, s. 50].
Левицька Галина, Перша рапсодія Лисенка, [w:] Піаністка та педагог Галина Левицька. Матеріали обласної конференції викладачів фортепіанних відділів музичних училищ та мистецьких шкіл, присвяченої пам’яті Галини Левицької (Львів 6 жовтня 2004), Львів 2012, с. 47–48.
[Levicʹkan Galina, Perša rapsodìâ Lisenka, [w:] Pìanìstka ta pedagog Galina Levicʹka, Materìali oblasnoï konferencìï vikladačìv fortepìannih vìddìlìv muzičnih učiliŝ tamistecʹkih škìl, prisvâčenoï pam`âtì Galini Levicʹkoï (Lʹvìv 6 žovtnâ 2004), Lʹvìv 2012, s. 47–48].
[Lewicka Galina, „Pierwsza rapsodia” Łysenki, [w:] Pianistka i pedagog Galina Lewicka. Materiały z Konferencji Regionalnej Wykładowców Fortepianowych Wydziałów Szkół Muzycznych i Szkół Artystycznych poświęconych pamięci Galiny Lewickiej (Lwów 6 października 2004), Lwów 2012, s. 47–48].
Левицька Галина, Перша рапсодія Лисенка, „Наші Дні”, Львів 1942, Березень.
[Levicʹka Galina, Perša rapsodìâ Lisenka, „Našì Dnì”, Lʹvìv 1942, Berezenʹ].
[Lewicka Galina, „Pierwsza rapsodia” Łysenki, „Nasze Dni”, Lwów 1942, marzec].
Левицька Галина, Львів шанує пам’ять Великого Композитора (концертакадемія до століття від дня народження), „Наші Дні”, Львів 1942, Травень.
[Levicʹka Galina, Lʹvìv šanuê pam`âtʹ Velikogokompozitora (koncert-akademìâ do stolìttâ vìd dnâ narodžennâ), „Našì Dnì”, Lʹvìv 1942, Travenʹ].
[Lewicka Galina, Lwów czci pamięć Wielkiego Kompozytora (koncert-akademia z okazji stulecia urodzin), „Nasze Dni”, Lwów 1942, maj].
Левицька Галина, Життя мистця і людини (Лисенківська виставка 26.IV до 15.V.1942), „Наші Дні”, Львів 1942, Червень.
[Levicʹka Galina, Žittâ mistcâ ì lûdini (Lisenkìvsʹka vistavka 26 IV do15 V 1942), „Našì Dnì”, Lʹvìv 1942, Červenʹ].
[Lewicka Galina, Życie artysty i człowieka (Łysenkowska wystawa 26 IV do 15 V 1942), „Nasze Dni”, Lwów 1942, czerwiec].
Нижанківський Нестор, З концертової салі. Концерт в 25-ліття смерти М. Лисенка, „Українські вісти” 1937, ч. 289 (627), с. 4.
[Nižankìvsʹkij Nestor, Z koncertovoï salì. Koncert v 25-lìttâ smerti M. Lisenka, „Ukraïnsʹkì vìsti” 1937, č. 289 (627), s. 4].
[Nyżankiwski Nestor, Z koncertowej sali. Koncert z okazji 25 rocznicy śmierci M. Łysenki, „Wiadomości Ukraińskie” 1937, cz. 289 (627), s. 4].
Савицький Роман, Святочний концерт у 25-ліття смерти М. Лисенка у Львові, „Українська музика” 1937, ч. 1, с. 11.
[Savicʹkij Roman, Svâtočnij koncert u 25-lìttâ smerti M. Lisenka u Lʹvovì, „Ukraïnsʹka muzika” 1937, č. 1, s. 11].
[Sawicki Roman, Świąteczny koncert z okazji 25 rocznicy śmierci M. Łysenki we Lwowie, „Muzyka Ukraińska” 1937, cz. 1, s. 11].
http://www.pmv.org.pl/index.php?s=lista_kompozytorow&id=18 [dostęp: 11.06.2018].
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Jak cytować
