Wdzięczność w ujęciu analizy transakcyjnej

Abstrakt

Wdzięczność jest jednym z najrzadziej badanych aspektów interakcji międzyludzkich. Częściowo dlatego, że w refleksji naukowej wdzięczność i dawanie prezentów są na ogół traktowane jako przejaw korupcji. Badania na temat wręczania upominków personelowi medycznemu, prze- prowadzane w polskich szpitalach publicznych, pokazują, że pacjenci potrafią bardzo precyzyjnie odróżnić łapówki od prezentów wręczanych jako wyraz wdzięczności. W AT bardzo trudno znaleźć refleksję na temat wdzięczności, jednak Erskine przyznaje, że potrzeba okazania wdzięczności wy- daje się być jedną z najważniejszych potrzeb relacyjnych, jakie zauważył. Wdzięczność nie jest ła- twa do przeanalizowania w kategoriach AT, ponieważ jest to postawa zarówno emocjonalna, jak i kulturowa. Jako emocja jest rodzajem radości, jednej z czterech autentycznych emocji opisanych w teorii Erica Berne’a. Jako reakcja kulturowa aktywuje w równym stopniu trzy Stany Ja: Rodzic, Dorosły i Dziecko. Co więcej, potrzeba okazania wdzięczności w postaci życzliwego działania wo- bec osoby, do której ktoś czuje wdzięczność, to okazja do wykonania kroku w kierunku intymności.