Psychiatrization as a mechanism for handicapping students with intellectual disability. Psychiatrisation in education

Psychiatrization as a mechanism for handicapping students with intellectual disability. Psychiatrisation in education

Authors

DOI:

https://doi.org/10.16926/eat.2024.13.16

Keywords:

pedagogy, education in schools

Abstract

This article aims to carry out a review analysis of issues related to the phenomenon of psychiatricization, especially in relation to students with intellectual disability (and, for example, coupled with autism).  Analysis of the literature on the subject shows that for decades, intellectual disability was defined as mental retardation and treated as a reduction in mental ability and was identified as mental illness. The fact is that people with intellectual disability may manifest mental disorders (Rola, 2004; Bouras, Holt , 2019), but this does not mean that this condition is common and affects the entire population.

Psychiatrization is associated with the discourse of, for example, school staff addressed to students with intellectual disabilities, with a narrative characterized by the pseudo-medical term: "mentally ill or disturbed." Scientific research proves that those students, due to their specific communication code, hidden in behavior (defined as difficult, aggressive, passive, antisocial, etc.), may be treated as mentally disturbed. This type of categorization concerns the phenomenon of medicalization in the nature of psychiatricization, where the consequence is stigmatization, handicapping and falsification of students' identities.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Beata Gumienny, Uniwersytet Rzeszowski

Autorka kilkudziesięciu artykułów naukowych oraz pięciu monografii, uczestniczka kilkudziesięciu ogólnopolskich i międzynarodowych konferencji naukowych. Dyrektor Ośrodka Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczego w Przemyślu, wiceprzewodnicząca Zarządu Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Przemyślu. Kilkanaście lat była opiekunem Międzywydziałowego Studenckiego Koła Naukowego Vita Ativa (Instytut Pedagogiki UR).

            W początkowym okresie pracy naukowej zainteresowania badawcze zorientowane były wokół problematyki kompetencji społecznych niepełnosprawnych intelektualnie wychowanków domów dziecka oraz wsparcia ich rodzin (proces reintegracji rodzin).  Przez trzynaście lat pracowała w przemyskim Domu dla Dzieci „Nasza Chata” angażując się na rzecz reformy systemu instytucjonalnej i rodzinnej pieczy zastępczej w Polsce. Ostatnie lata aktywności naukowej, badawczej i zawodowej związane są z problematyką osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną oraz ich rodzin, w tym z zagadnieniem inkluzji, przenoszeniem uczniów z placówek edukacyjnych, asystencji osobistej, teorią krytyczną ze szczególnym uwzględnieniem fenomenu oporu i zjawiska upośledzania społecznego. Autorka monografii pt.: Upośledzanie dzieci i młodzieży z głębszą niepełnosprawnością intelektualną w środowisku edukacyjnym (od oporu do emancypacji) (2021). Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego (s. 326), która została wyróżniona przez Polskie Towarzystwo pedagogiczne w konkursie na wybitną monografię w 2022r. https://www.ibuk.pl/fiszka/283554/uposledzanie-dzieci-i-mlodziezy-z-glebsza-niepelnosprawnoscia-intelektualna-w-srodowisku-edukacyjnym-od-oporu-do-emancypacji.html

            Ekspert ds. specjalnych potrzeb edukacyjnych dzieci wspierający pracę wychowawców w Domach dla Dzieci Towarzystwa Nasz Dom. Doradca w zespole ds. Programu PRIDE. Członek grupy Zespołu Ekspertów ds. opracowania Standardów Asystencji i opieki wytchnieniowej powołanej przez PSONI Zarząd Główny. Wypracowane standardy zostały zamieszczone w publikacji Standaryzacja usług społecznych w organizacji pozarządowej(2022). Red.  M. Zima-Parjaszewska, B. Skrzypczak. Wydawnictwo Muzyczne POLIHYMNIA: Lublin. Autorka ekspertyzy nt.: Analizy rozwiązań z zakresu włączania społecznego w szczególności rehabilitacji społecznej osób z niepełnosprawnościami szczególnie w zakresie:

- osób wymagających intensywnego wsparcia, w szczególności z niepełnosprawnością sprzężoną oraz ze znaczną lub głęboką niepełnosprawnością intelektualną

- wsparcia środowiskowego, w tym zapewnianego przez środowiskowe domy samopomocy.(s.50). (2021r.) Analiza została opracowana w ramach projektu „Aktywni niepełnosprawni – narzędzia wsparcia samodzielności osób niepełnosprawnych” współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój.

References

Banaszczyk, M. (2016). Etyka, moralność, kodeks, rozwój nauki i wrażliwość? Rozważania na temat badań naukowych dotyczących osób z zaburzeniami psychicznymi. In: B. Kmieciak (Ed.), Prawo – Psychiatria – Społeczeństwo (p. 7-23). Sophia Scientific Publishing House.

Barnes, C., & Mercer, G. (2008). Niepełnosprawność. Wydawnictwo Sic!

Batstra, L., van Roy, A. C. M., & Thoutenhoofd, E. D. (2021). Teachers with special needs: De-psychiatrization of children in schools. Frontiers in Sociology, 6, Article 781057. https://doi.org/10.3389/fsoc.2021.781057

Beeker, T., Witeska-Młynarczyk, A., te Meerman, S., & Mills, C. (2023). Editorial: Psychiatrization of society. Frontiers in Sociology, 8. https://doi.org/10.3389/fsoc.2023.1258264

Beeker, T., Witeska-Młynarczyk, A., te Meerman, S., & Mills, C. (2020). Psychiatrization of, with and by children: Drawing a complex picture. Global Studies of Childhood, 10(1), 12–25. https://doi.org/10.1177/2043610619890074

Borowska-Beszta, B. (2018). Wkład antropologii kulturowej w studia nad niepełnosprawnością. Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej, (15), 15–41. https://doi.org/10.14746/ikps.2016.15.02

Bouras & G. Holt (Eds.), Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania u osób niepełnosprawnych intelektualnie. Edra Urban & Partner.

Chutorański, M. (2022). Niepełnosprawność jako czasownik. O wychodzeniu poza naturę uszkodzenia i kulturę niepełnosprawności. Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 88(4), 20–28. https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.1872

Czykwin, E. (2013). Stygmat społeczny. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Ćwirynkało, K. (2011). Wprowadzenie. In K. Ćwirynkało (Ed.), Wychowanie w edukacji specjalnej osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Heurystyczny wymiar ludzkiej egzystencji (s. 1–8). Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”.

Davidson, P. W., & O'Hara, W. J. (2019). Opieka medyczna dla osób niepełnosprawnych intelektualnie z zaburzeniami psychicznymi lub poważnymi zaburzeniami zachowania. In N. Bouras & G. Holt (Eds.), Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania u osób niepełnosprawnych intelektualnie (pp. 400-427). Edra Urban & Partner.

Davis, L. J. (2022). Ustanawianie normy: niepełnosprawność, głuchota i ciało. Teatr 21.

de Barbaro, B. (2012). Uwagi o niektórych skutkach medykatizacji i psychiatryzacji zjawisk życia codziennego. XXIII PNTZP Symposium, Bielefeld-Bethel. https://www.p-ntzp.com/files/20Uwagi.pdf

de Barbaro, B. (2016). Schizophrenia – Reflections on social constructionism. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 25(3), 136–146. https://doi.org/10.1016/j.pin.2016.08.003

Dryżałowska, G. (2004). Niepełnosprawność. In: T. Pilch (ed.). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku (pp. 646–647). “Żak”.

Foucault, M. (1977). Archeologia wiedzy. Wydawnictwo Naukowe PWN

Foucault, M. (1995). Historia seksualności, t. 1: Wola wiedzy. Wydawnictwo Czytelnik.

Foucault, M. (2009). Nadzorować I karać. Narodziny więzienia, Aletheia.

Gajdzica, Z. (2012). Dlaczego dziecko z niepełnosprawnością zwykle staje się uczniem upośledzonym? Kultura-Społeczeństwo-Edukacja, (2), 31. https://doi.org/10.14746/kse.2012.2.03

Gajdzica, Z. (2014). Kategorie sukcesów w opiniach nauczycieli klas integracyjnych jako przyczynek do poszukiwania koncepcji edukacji integracyjnej. Oficyna Wydawnicza Impuls.

Gajdzica, Z. (2020). Uczeń z lekką niepełnosprawnością intelektualną w szkole ogólnodostępnej: Nauczyciele o (nie)zmienianej sytuacji w kontekście kultury szkoły inkluzyjnej. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Garland-Thomson, R. (2020). Niezwykłe ciała. Przedstawienia niepełnosprawności fizycznej w amerykańskiej kulturze i literaturze. Teatr 21.

Goffman, E. (2005). Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Grabias, S. A. (2019). Język w zachowaniach społecznych: podstawy socjolingwistyki i logopedii. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Grzyb, B. (2013). Uwarunkowania związane z przenoszeniem uczniów niepełnosprawnych ze szkół integracyjnych do specjalnych. Oficyna Wydawnicza Impuls.

Gumienny, B. (2021). Upośledzanie dzieci i młodzieży z głębszą niepełnosprawnością intelektualną w środowisku edukacyjnym (od oporu do emancypacji). Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Gumienny, B. (2023). Kreowanie upośledzonej tożsamości Innego w środowisku edukacyjnym (psychiatryzowanie). Kultura i Edukacja, 139(1), 67–86. https://doi.org/10.15804/kie.2023.01.05

Gustavsson, A., & Zakrzewska-Manterys, E. (Eds.). (1997). Upośledzenie w społecznym zwierciadle. Wydawnictwo "Żak".

Hałas, E. (1987). Społeczny kontekst znaczeń w teorii symbolicznego interakcjonizmu. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Jachimczak, B. (Ed.). (2021). Grupy zróżnicowane w edukacji z perspektywy pedagogiki i pedagogiki specjalnej. Adam Mickiewicz University Press. https://doi.org/10.14746/amup.9788323239512

Jagieła, J. (2018). Nauczyciel w koncepcji edukacyjnej analizy transakcyjnej. Studia Paedagogica Ignatiana, 21(2), 131–154. https://doi.org/10.12775/SPI.2018.2.007

Janiszewska-Nieścioruk, Z. (2016). (Nie)dojrzalość proinkluzyjnych zmian w kształceniu osób z niepełnosprawnością. Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, 22, 47–59.

Kmieciak, B. (2022). Stosowanie przymusu wobec osób w kryzysie psychicznym. Wydawnictwo Difin.

Kmieciak, B., & Terlikowska, M. (2024). Przezroczyści: O doświadczaniu niepełnosprawności. eSPe.

Komender, J. (2015). Upośledzenie umysłowe. In J. Komender & T. Wolańczyk (Eds.), Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. PZWL Wydawnictwo Lekarskie.

Kosakowski, C. (2013). Węzłowe problemy pedagogiki specjalnej. Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.

Kościółek, M. (2019). Drogi edukacyjne dzieci z niepełnosprawnością – dylematy rodziców. Studia Paedagogica Ignatiana, 22(2), 189-213. https://doi.org/10.12775/spi.2019.2.009

Krause , A. (2023). Edukacja włączająca w cieniu ideologii zachwytu i opresji. Niepełnosprawność, (50), 11–21. https://doi.org/10.26881/ndps.2023.50.01

Krause, A. (2016). Dorosłość w niepełnosprawności intelektualnej. Niepełnosprawność. Dyskursy pedagogiki specjalnej, 24 , 11-19. https://doi.org/10.4467/25439561.NP.16.001.6827

Majewicz, P. (2022). Zaburzenia psychiczne u dzieci i młodzieży i ich kategorie. In P. Majewicz, P., & Sikorski, J. (2022). (Eds.) Uczeń z zaburzeniami psychicznymi. Wybrane zagadnienia wsparcia psychologiczno-pedagogicznego (pp. 13-20). Uniwersytet Pedagogiczny Kraków

Marcinkowska, B. (2013). Model kompetencji komunikacyjnych osób z cięższymi niepełnosprawnościami intelektualnymi – w poszukiwaniu wzajemności i współpracy. Warszawa: Wydawnictwo APS.

Obuchowska, I. (1983). Psychologia rozwojowa dla rodziców. Okres dojrzewania. Nasza Księgarnia.

Olechnowicz, H. (Ed.). (1999). U źródeł rozwoju dziecka.WSiP..

Prokop-Dorner, A. (2017). Pseudopsychiatryzacja jako strategia w dyskursie elit symbolicznych. Przegląd Socjologiczny, 66(1), 107–133. https://doi.org/10.26485/PS/2017/66.1/5

Rola, J. (2004). Melancholia rodzinna: Psychologiczne uwarunkowania zaburzeń depresyjnych dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. Wydawnictwo APS

Rzeźnicka-Krupa, J. (2007). Komunikacja – edukacja – społeczeństwo. O dyskursie dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. Wydawnictwo Impuls.

Rzeźnicka-Krupa, J. (2019). Społeczne ontologie niepełnosprawności: Ciało – tożsamość – performatywność. Oficyna Wydawnicza Impuls.

Shakespeare, T. (1994). Cultural Representation of Disabled People: Dustbins for Disavowal? Disability & Society, 9(3), 283–299. https://doi.org/10.1080/09687599466780341

Speck, O. (2005). Niepełnosprawni w społeczeństwie: Podstawy ortopedagogiki. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Szabała, B. (2010). Stereotypy odnoszące się do osób z upośledzeniem umysłowym – konsekwencje i sposoby zmiany. In S Chodkowska, M., Byra, S., Kazanowski, Z., Osik-Chudowolska, D., Parchomiuk, M., & Szabała, B. (Eds). Stereotypy niepełnosprawności. Między wykluczeniem a integracją. (pp. 61-71). Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Sztompka, P. (2002). Socjologia: Analiza społeczeństwa. Znak.

Szumski, G. (2011). Teoretyczne implikacje koncepcji edukacji włączającej. In Z. Gajdzica (Eds.), Uczeń z niepełnosprawnością w szkole ogólnodostępnej (s. 13-23). Oficyna Wydawnicza "Humanitas".

Szymczak, M. (Ed.). Słownik języka polskiego T-3 R-Z. Wydawnictwo Naukowe PWN

Śliwerski, B. (2004). Pedagogika negatywna. In Z. Kwiecińskim & B. Śliwerskim (Eds.), Pedagogika. Podręcznik akademicki (p. 436–451). Wydawnictwo Naukowe PWN.

Śliwerski, B. (2009). Dlaczego pedagogika jest czarna. In T. Szkudlarku & B. Śliwerskim (Eds.), Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki. Oficyna Wydawnicza Impuls.

Tonge, B. (2010). Psychopatologia dzieci niepełnosprawnych intelektualnie. W N. Bouras & G. Holt (Red.), Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania u osób niepełnosprawnych intelektualnie (s. 100–122). Edra Urban & Partner

Uramowska-Żyto, B. (1992). Zdrowie i choroba w świetle wybranych teorii socjologicznych. Instytut Filozofii i Socjologii. Polska Akademia Nauk.

Walewander, E. (2013). O duszy nauczycielstwa–przed stu laty i dziś. In J. Krukowski & A. Wołoch (Eds.), Szkoła twórcza w odtwórczym świecie (pp. 96–103). Wydawnictwo Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej.

Witeska-Młynarczyk, A. (2019). Dziecięce doświadczenia ADHD. Etnografia spornej jednostki diagnostycznej (vol. 1–2). Oficyna Naukowa.

Zakrzewska-Manterys, E. (2015). Upośledzenie umysłowe jako niepełnosprawność i jako sposób bycia człowiekiem. In J. Głodkowska (Ed.), Personalistyczne ujęcie fenomenu niepełnosprawności (s. 88–97). Wydawnictwo APS.

Downloads

Published

2024-12-30

How to Cite

Gumienny, B. (2024). Psychiatrization as a mechanism for handicapping students with intellectual disability. Psychiatrisation in education. The Educational Transactional Analysis, (13), 271–286. https://doi.org/10.16926/eat.2024.13.16

Issue

Section

On the border of fields
Loading...