Determinants of functional diagnosis and strategies of work in school relations with students with diverse educational needs - in the opinions of teachers and students of special education
DOI:
https://doi.org/10.16926/eat.2024.13.19Słowa kluczowe:
determinants of functional diagnosis, diagnostic process, school functional assessment process, strategies for working with students in an institution available to general public, students with diverse educational needsAbstrakt
Uwarunkowania diagnozy funkcjonalnej a strategie pracy w relacji szkolnej z uczniami ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi
Diagnoza funkcjonalna staje się dziś kluczowym elementem procesu nauczania i uczenia się w szkole. Pozwala ona na identyfikację potrzeb uczniów oraz dostosowanie strategii nauczania do indywidualnych umiejętności i możliwości każdego ucznia. W celu prawidłowego przeprowadzenia diagnozy funkcjonalnej, konieczne jest uwzględnienie wielu uwarunkowań. W niniejszym artykule skoncentrowano się na analizie dotychczasowych oraz najbardziej aktualnych koncepcji dotyczących istoty, założeń, cech charakterystycznych, zasad związanych z diagnostyką funkcjonalną, które stanowią wynik wieloletniej pracy teoretycznej, praktycznej i badawczej licznego grona specjalistów zajmujących się tą problematyką. Zaprezentowano też fragment badań własnych dotyczący postrzegania diagnozy funkcjonalnej i jej uwarunkowań w obecnej rzeczywistości edukacyjnej przez czynnych nauczycieli oraz studentów kierunku pedagogika specjalna. W badaniach zastosowano strategię jakościową, posłużono się metodą wywiadu częściowo-ustrukturyzowanego, indywidualnego w formie pisemnej. W opracowaniu niniejszym zawarto też wnioski z przeprowadzonych badań, refleksje własne, a także implikacje dla praktyki pedagogicznej dotyczące czynników, które mogą sprzyjać lepszej efektywności procesu diagnostycznego, a tym samym strategiom stosowanym w pracy edukacyjno-terapeutycznej z uczniami o zróżnicowanych potrzebach w placówkach ogólnodostępnych.
Downloads
Bibliografia
Béland, S. , & Marcoux, G. (2016). Regards sur l’évaluation diagnostique. Mesure et évaluation en éducation,3, 1-5. https://doi.org/10.7202/1034.
Bugdalski, B. (2024, April 22). Szykuje się nowy obowiązek w szkołach. Będą robili diagnozę funkcjonalną. Portal Samorządowy. https://www.portalsamorzadowy.pl/edukacja/
Byra, S. (2022). Szkolna ocena funkcjonalna w kontekście Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF). https://mwm.us.edu.pl/wp-content/uploads/2022/12/Szkolna-ocena-funkcjonalna-a-ICF.pdf
Cieszyńska-Rożek, J., Korendo, M. (2021). Dymensjonalna diagnoza rozwoju dziecka. Wydawnictwo Centrum Metody Krakowskiej.
Cytowska, B. (2006). Podejście diagnostyczne wobec dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. In B. Cytowska, B. Winczura (Eds.) Dziecko z zaburzeniami w rozwoju. Konteksty diagnostyczne i terapeutyczne (s. 53-64). Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Domagała-Zyśk, E., Knopik, T., & Oszwa, U. (2018). Znaczenie diagnozy funkcjonalnej w edukacji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Roczniki Pedagogiczne, 3, 77–90. https://doi.org/10.18290/rped.2018.10.3-5
Domagała-Zyśk, E., Knopik, T., & Oszwa, U. (2023). Szkolna ocena funkcjonalna: Przebieg procesu w aspekcie aktywności i uczestnictwa. Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Florian, L., & Camedda, D. (2019). Enhancing teacher education for inclusion. European Journal of Teacher Education, 1, 4–8. https://doi.org/10.1080/02619768.2020.1707579
Gałecki, P., & Święcicki, Ł. (Eds.). (2015). Kryteria diagnostyczne z DSM-5. Desk Reference. Edra Urban & Partner.
Głodkowska, J. (1999). Poznanie ucznia szkoły specjalnej. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Goldstein, S., Naglieri, J. A., & Ozonoff, S. (2017). Diagnoza zaburzeń ze spektrum autyzmu. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Krause, A. (2011). Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Kwasiborska-Dudek, J., & Emiluta-Rozya, D. (2020). Diagnoza i terapia logopedyczna małego dziecka z zaburzeniem ze spektrum autyzmu (ASD). Wydawnictwo Harmonia Universalis.
Marcinkowska, B. (2004). Diagnoza umiejętności funkcjonalnych dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. W J. Głodkowska & A. Giryński (Eds.), Osobowość, samorealizacja, odpowiedzialność, bezpieczeństwo, autonomia. Teoria, empiria i praktyka w rehabilitacji osób z niepełnosprawnością umysłową od dzieciństwa do późnej dorosłości (p. 160–166). Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Marcinkowska, B. (2009). Diagnoza dla jakości życia osób z niepełnosprawnością intelektualną. In J. Głodkowska (Eds.) Pedagogika specjalna. Różne poszukiwania – wspólna misja (p.239-247). Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Niemiec, M. (2018). Diagnozowanie sytuacji rodzinnej osób z niepełnosprawnością – obszary, problemy, aspekty etyczne. In M. Penczek, A. Szafrańska (Eds.), Wybrane przestrzenie niepełnosprawności. Teoria, diagnoza, badania (p. 45—56). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Otrębski, W., Mariańczyk, K., Amilkiewicz-Marek, A., Bieńkowska, K. I., Domagała-Zyśk, E., Kostrubiec-Wojtachnio, B., Papuda-Dolińska, B., & Pisula, E. (2022). Standardy przebiegu oceny funkcjonalnej oraz planowania wsparcia edukacyjno-specjalistycznego. Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Shimada, N. (2023). Edukacja. Znaczenie rozwoju prawej półkuli w dzieciństwie. Wydawnictwo Bookreader.
Skulicz, D. (2010). Badania opisowe i badania diagnostyczne. In S. Palka (Eds.), Podstawy metodologii badań w pedagogice (p. 221–236). Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Trochimiak, B., & Gosk, U. (2012). Nauczanie diagnostyczne w kształceniu uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. In J. Głodkowska (Eds.), Dydaktyka specjalna w przygotowaniu do kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (p. 140–180). Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Ziemski, S. (1973). Problemy dobrej diagnozy. Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Marta Ewa Niemiec

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Mam świadomość, że czasopismo jest wydawane na licencji Creative Commons - Uznanie autorstwa (https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode).
Przesyłając artykuł wyrażam zgodę na jego udostępnienie na tej licencji