Universal philosophical education as an opportunity on de-ideologization of education in Poland?
pdf (Język Polski)

Keywords

ideologization of education
philosophy of education
philosophical education
worldview
educational policy

Abstract

          Maciej Woźniczka's book is quite a radical reaction to the crisis of Polish education, one of the symptoms of which is the almost total marginalization of philosophical education -  optionally possible, but virtually absent in real terms. The author makes an in-depth diagnosis of the Polish education system in the context of the tension between ideas and ideologies, observing its ideologizing deformations on three planes: worldview, ideology, and politics. As a remedy for this state of affairs, he proposes the introduction of universal and obligatory philosophical education, based on a previously culturally awakened need of philosophy, from school to academic education. In the author's intention, the issue is about the necessity
to change the educational paradigm towards one that corresponds to worldview pluralism, in which real and universal philosophical education should play a key role.
            This presentation is an attempt to look at the philosophical and educational reflection of Woźniczka, to show its strengths and weaknesses, to assess the opportunities for conceptual and practical application, to indicate internal tensions and paradoxes that govern it, and to signal development prospects. It is complemented by source intuitions about the essence of education.

https://doi.org/10.16926/pe.2022.15.04
pdf (Język Polski)

References

Balthasar, H.U. von (1998). Prawda jest symfoniczna. Aspekty chrześcijańskiego pluralizmu (tłum. I. Bokwa). Poznań: „W drodze”.

Bocheński, J. (1993). O światopoglądzie. W: J. Bocheński, Sens życia i inne eseje (s. 163-171). Kraków: Wydawnictwo Philed.

Dąbrowski, S. (2021). Myślenie filozoficzne w edukacji religijnej. Spór Józefa Tischnera z polskim tomizmem w perspektywie pedagogiczno religijnej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Ferry, L. (2011). Jak żyć?. (tłum. E. Aduszkiewicz). Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.

Grondin, J. (2021). Piękno metafizyki. (tłum. M. Marczak). Warszawa: PIW.

Hadot, P. (2000). Czym jest filozofia starożytna?. (tłum. P. Domański). Warszawa: Aletheia.

Klemczak, S. (2015). Czem jest, a czem nie jest filozofia religii? Czyli wieczorna opowieść na skrzyżowania jednej z dyscyplin filozoficznych z jedną z spośród dyscyplin religioznawczych, Filozofia religii, 1, 1-48, http://www.filozofiareligii.pl/uploads/1/8/7/0/18702650/fr_2015_2__1_klemczak.pdf (dostęp 2.09.2022).

Krzywoń, Ł. (2019). Filozofuj z dziećmi. Poradnik do prowadzenia filozoficznych dociekań z dziećmi i młodzieżą. Lublin: Wydawnictwo Academicon.

Krzywoń, Ł. (red.) (2021). Filozofuj z dziećmi 2. 100 pomysłów na dociekania filozoficzne z dziećmi. Lublin: Wydawnictwo Academicon.

Marcela, M. (2022). Patoposłuszeństwo. Jak szkoła, rodzina i państwo uczą nas bezradności i co z tym zrobić. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Marek Z. (2014). Religia pomoc czy zagrożenie dla edukacji?. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Minich, D. (2012). Światopogląd konstytucyjny jako granica prawa i jego wykładni (aspekt filozoficzno-metodologiczny), Studia Politologiczne, 23, 121-142.

Misiuna, B. (2007). Filozofie afirmacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.

Płóciennik, M. (2021). Czy można nauczyć się być człowiekiem? Przyczynki z problematyki antropologiczno-metafizycznego ugrunto(wy)wania filozofii wychowania w warunkach współczesności. Częstochowa: Wydawnictwo UJD.

Pobojewska, A. (2019). Edukacja do samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych. Teoria i metodyka. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Sajdek, W. (2018). Prawda jako przedmiot kontemplacji. Na szczytach gór, Rocznik Filozoficzny Ignatianum, 1, 24-44.

Spychała, J. M. (2018). Jaskinia. Mali rebelianci. Toruń: Wydawnictwo Tako.

Spychała, J.M., Marzewski, G. (2020). Mali rebelianci. Toruń: Wydawnictwo Tako.

Staroń, P. (2014). Chodzi o zmianę spojrzenia: Przemek Staroń at TEDxSopot, https://www.youtube.com/watch?v=egmsnIfiQPg&t=11s (dostęp 11.09.2022).

Staroń, P. (2020a). Jestem nauczycielem kompletnym. Rozmowa Macieja Jesionowskiego z Przemkiem Staroniem https://www.wydawnictworebel.pl/pages/jestem- nauczycielem-kompletnym-1522.html (dostęp: 3.09.2022).

Staroń, P. (2020b). Z Przemkiem Staroniem rozmawia Anton Ambroziak, https://oko.press/nauczyciel-roku-szkola-w-pseudopatriotycznej-zenadzie-radosc- powrotu-przyduszona-przez-lek-wywiad/ (dostęp 10.09.2022).

Staroń, P. (2020c). Z Przemkiem Staroniem rozmawia Katarzyna Gargol, https://so-magazyn.pl/artykul/przemek-staron-polska-oswiate-toczy-nowotwor-leku-teraz-mozemy-to-zmienic (dostęp 10.09.2022).

Staroń, P. (2020d). Szkoła bohaterek i bohaterów, czyli jak radzić sobie z życiem. Warszawa: Wydawnictwo Agora.

Staroń, P. (2021). Szkoła bohaterek i bohaterów, czyli jak radzić sobie ze złem. Warszawa: Wydawnictwo Agora.

Stępień, A.B. (1967). Filozofia jako ostateczna płaszczyzna dyskusji światopoglądowych, Znak, 7/8, 897-904.

Stępień, M. (2000). Poszukiwacze prawdy. Wolnomularstwo i jego tradycja. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Tischner, J. (2011). Labirynty racjonalizmu. W: J. Tischner, Myślenie według wartości (s. 475-483). Kraków: Wydawnictwo Znak.

Woźniczka, M. (2011). Metafilozofia – nieporozumienie czy szansa filozofii?. Kraków: Wydawnictwo „scriptum”.

Woźniczka, M. (2014). Autoreferat. http://wydzfilhist.uni.lodz.pl/wp-content/uploads/2018/03/wozniczka-a.pdf (dostęp: 10.09.2022).

Woźniczka, M. (2021). Idee czy ideologie? Znaczenie i wartość edukacji filozoficznej. Częstochowa: Wydawnictwo Naukowe UJD.

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Copyright (c) 2022 Podstawy Edukacji