Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest zwrócenie uwagi na ślepy zaułek, w jakim znalazły się współcześnie zarówno filozofia, jak i pedagogika, ze względu na utratę wzajemnych odniesień źródłowych, a ostatecznie „więcej” niż wspólnego odniesienia do Bez-Źródła, z którego, w którym i ku któremu się wydarzają, a bez czego jawią się jako zawieszone w próżni. Ale jako że diagnoza choroby ma sens jedynie w kontekście wskazania potrzeby i kierunku leczenia, przedstawiona została propozycja i apel o powrót do źródłowości jako pilne zadanie uniwersalnego dialogu, którego przestrzenią, a zarazem miejscem i „przedmiotem” będzie integralnie, źródłowo rozumiana filozofia wychowania.
Bibliografia
Albert, K. (1991). O platońskim pojęciu filozofii. Warszawa: IFiS PAN.
Albert, K. (2002). Wprowadzenie do filozoficznej mistyki. Kęty: Wydawnictwo Antyk.
Bal-Nowak, M. (2013). Kondycja czasu marnego według Friedricha Hölderlina i jej możliwe transformacje. Argument: Biannual Philosophical Journal, 2, 373–381.
Bacon, F. (1955). Novum Organum. Warszawa: PWN.
Benedykt XVI. (2017a). O poszukiwaniu prawdy, Watykan 17 stycznia 2008 (s. 55–78). W: Benedykt XVI, Poznanie prawdy. Wykłady papieskie. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Benedykt XVI. (2017b). O sercu rozumnym, Berlin 22 września 2011, wykład w Bundestagu (s. 123–141). W: Benedykt XVI. Poznanie prawdy. Wykłady papieskie. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Benedykt XVI. (2017c). O wierze, rozumie i uniwersytecie, Ratyzbona 12 września 2006 (s. 25–53). W: Benedykt XVI. Poznanie prawdy. Wykłady papieskie. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Brassier, R., Rychter, M. (2011). Jestem nihilistą, bo wciąż wierzę w prawdę. Z Rayem Brassierem rozmawia Marcin Rychter. Kronos, 1, 182–187.
Bronk, A. (2003). Czy pedagogika jest nauką autonomiczną? (s. 46–76). W: M. Nowak, T. Ożóg. A. Rynio (red.), W trosce o integralne wychowanie. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Bronk, A. (2005). Pedagogika i filozofia: uwagi metafilozoficzne (s. 9–27). W: P. Dehnel, P. Gutowski (red.), Filozofia i pedagogika. Studia i szkice. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.
Buber, M. (1992). Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Chrost, S. (2013). Homo capax Dei jako ideał wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Chyrowicz, B. (2015). Bioetyka. Anatomia sporu. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Cyboran, L. (1976). Joga klasyczna. Filozofia i praktyka. Studia Filozoficzne, 10–11, 85–101.
Drenda, O., Dobroczyński, B. (2017). Czyje jest nasze życie? Rozmawiają Olga Drenda i Bartłomiej Dobroczyński. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Filek, J. (2000). Fenomenologia wychowania (s. 82–120). W: J. Filek, Filozofia jako etyka. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Franciszek. (2013). Adhortacja apostolska Evangelii gaudium. Rzym.
Gadacz, T. (2009). O umiejętności życia. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Gałkowski, S. (2016). Długomyślność. Wprowadzenie do filozofii wychowania. Kraków: Wydawnictwo WAM, Wydawnictwo Akademii Ignatianum w Krakowie.
Gawroński, A. (2011). Kształcenie filozoficznej wizji (s. 19–40). W: A. Gawroński, Wizja i argumentacja w filozofii. Od lektury Homera do teorii metatekstu. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Gillet-Cahlliol, M.-Ch. (1995). Czy filozofia jest zawsze bałwochwalcza?. Communio, 1, 111–119.
Godoń, R. (2012). Między myśleniem a działaniem. O ewolucji anglosaskiej filozofii edukacji. Warszawa: Wydawnictwo UW.
Gogacz, M. (1993). Podstawy wychowania. Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów.
Griffiths, B. (1985). Powrót do środka. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Grzegorczyk, A. (2010). Ponad kulturami. Uniwersalizm Edyty Stein. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Grzegorczyk, A. (2018). Źródła sensu w humanistyce. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Guardini, R. (1991). Podstawy pedagogiki (s. 270–278). W: R. Guardini Bóg daleki, Bóg bliski, wyb. tekstów I. Klimmer, Poznań: Wydawnictwo W drodze.
Hadot, P. (2000). Czym jest filozofia starożytna?. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Hadot, P. (2003). Filozofia jako ćwiczenie duchowe. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Halík, T. (2011). Teatr dla aniołów. Życie jako religijny eksperyment. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Halík, T. (2014). Chcę, abyś był. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Heidegger, M. (2000). Wprowadzenie do metafizyki. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Habermas J., (2003), Zasadna powściągliwość. Czy istnieją postmetafizyczne odpowiedzi na pytanie o „właściwe życie”? (s. 9–22). W: J. Habermas, Przyszłość natury ludzkiej. Czy zmierzamy do eugeniki liberalnej?. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Hryniewicz, W. (2008). Dramat nadziei zbawienia. Medytacje eschatologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Verbinum.
Hunia, F. (2011). Raimona Panikkara dialog z hinduizmem i buddyzmem. W nurcie franciszkańskim, 18, 81–96.
Hunia, F. (2014). Grzech redukcjonizmu a śmierć Boga. Znak, 5, 6–9.
Huxley, A. (2011). Filozofia wieczysta. Kraków: Biblioteka Nowej Ziemi.
Idziak, U. (2009). Dar. Spór między Jeanem-Lukiem Marionem a Jacquesem Derridą. Kraków: Wydawnictwo A.
Jaranowski, M. (2007). Transcendencja jako ocalenie. Søren Kierkegaard a problem teologii postmodernistycznej. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Jan Paweł II. (1980). W imię przyszłości kultury. Przemówienie w UNESCO, Paryż, 2 czerwca 1980. L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 6.
Jan Paweł II. (1982). Przemówienie do nauczycieli i studentów Kolegium św. Andrzeja w Glasgow, 1 czerwca 1982. L’Osservatore Romano, (wyd. pol.), 10.
Jan Paweł II. (1982). Poszukiwanie prawdy i kształtowanie młodych do prawdziwej wolności człowieka, Przemówienie na Uniwersytecie w Padwie 12 września 1982. L’Osservatore Romano, (wyd. pol.), 9.
Jan Paweł II. (1987). Encyklika Sollicitudo rei socialis. Rzym.
Jan Paweł II. (1988). Adhortacja apostolska Familiaris consortio. Rzym.
Jan Paweł II. (1998). Encyklika Fides et ratio. Rzym. Jan Paweł II. (2003) Źródło (s. 11). W: Jan Paweł II, Tryptyk rzymski. Medytacje. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława BM.
Kamiński, M., Podsadecka, J. (2017). Idź własną drogą. Marek Kamiński w rozmowie z Joanną Podsadecką. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Karłowicz, D. (2007). Arcyparadoks śmierci. Męczeństwo jako kategoria filozoficzna pytanie o dowodową wartość męczeństwa. Warszawa: Fronda.
Kołakowski, L. (2012). Horror metaphysicus. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Konior, A. (2007). Edukacja a sens bycia. Poznań – Leszno: Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego w Poznaniu.
Krasnodębski, M. (2009). Człowiek i paideia. Realistyczne podstawy filozofii wychowania. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Przymierza Rodzin w Warszawie.
Krąpiec, A. (1989). Światopogląd i prawda (s. 43–56). W: Z. Zdybicka (red.), Nauka, światopogląd, religia. Lublin: Wydawnictwo Verbinum.
Krupa, P. (2018). Koniec czasów. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Kudelska, M. (2001). Filozofia Indii – kilka uwag wstępnych (s. 11–35). W: B. Szymańska (red.), Filozofia Wschodu, Kraków: Wydawnictwo UJ.
Lao Tse. (2009). Wielka księga Tao. Warszawa: Wydawnictwo Hachette.
Legowicz, J. (1975). O nauczycielu. Filozofia nauczania i wychowania. Warszawa: PWN.
Lennox, J.C. (2017). Bóg i Stephen Hawking. Poznań: Wydawnictwo W drodze.
Magier, P. (2012). Pedagogika ogólna w strukturze nauk pedagogicznych (s. 31– 49). W: R. Skrzyniarz, E. Smołka, S. Konefał (red.), U podstaw tożsamości pedagogiki. Wielowymiarowość pedagogiki – biografistyka – historia. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Maritain, J. (2017). Wieśniak znad Garonny. Stary świecki chrześcijanin snuje refleksje à propos czasów współczesnych. Poznań: Wydawnictwo W drodze.
Mazur, K. (2016). Bez universitas nie ma uniwersytetu. Pressje, 45, 18–25.
Mello de, A. (1992). Modlitwa żaby t. I. Kraków: WAM.
Merton, T. (2017). Nowe ziarna kontemplacji. Kraków: Wydawnictwo Esprit.
Mounier, E. (1964). Wprowadzenie do egzystencjalizmów. W: E. Mounier, Wprowadzenie do egzystencjalizmów oraz wybór innych prac. Warszawa: Wydawnictwo Znak.
Nicolson, A. (2017). Krzyk morskich ptaków. Ginący świat podniebnych wędrowców. Kraków: Znak Horyzont.
Pawluczuk, W. (2016). Światopogląd a sposób bycia. Kraków: Wydawnictwo Avalon.
Pawłowski, K. (1995). Filozofia jako ćwiczenie się w mądrości. Folia Philosophica, 13, 123–138.
Pawłowski, K. (1996). Wąska ścieżka prawdy. Rozważania na podstawie filozofii jogi klasycznej oraz nauk św. Jana od Krzyża. Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Pawłowski, K.J. (2007). Dyskurs i asceza. Kształtowanie człowieczeństwa w kontekście mistyki filozoficznej. Kraków: Wydawnictwo Benedyktynów Tyniec.
Pawłowski K.J., (2011), Piękno życia jako harmonia rozumu, uczuć i woli. W: M. Jankowska, S. Niziński (red.), Fenomen pięknego życia (s. 175–191). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Pawłowski, K. (2016). Cudowne i rzeczywiste. O jednoczeniu rozumu, uczuć i woli. Kraków: Wydawnictwo WAM, Wydawnictwo Akademii Ignatianum w Krakowie.
Piecuch, Cz. (2001). Człowiek metafizyczny. Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Piórkowski, D. (2016). Szlifierze diamentów. W drodze, 5, 44–51.
Płóciennik, M. (2015). Czy można nauczyć się być? (Za-)istnienie jako fundamentalna sytuacja graniczna człowieka i jej odpowiedzialnościowe (więcej niż pedagogiczne) implikacje (s. 62–80). W: S. Jaranowska (red.), Człowiek w sytuacji granicznej. Filozoficzne, kulturowe i historyczne wymiary refleksji i jej implikacje pedagogiczne. Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego, Radom: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego.
Płóciennik, M. (2016a). „Więcej” niż pedagogika… W kierunku konwersyjnego ujaśnienia źródłowego charakteru filozofii wychowania. Edukacyjna Analiza Transakcyjna, 5, 137–153.
Płóciennik, M. (2016b). Czy można pomyśleć i urzeczywistnić bezsens? Refleksje w kontekście koncepcji Bernharda Weltego (s. 205–223). W: M. Woźniczka, M. Perek (red.), Niepomyślane – niedopomyślenia. Rozpadliny, uskoki i zatory w tektonice dyskursu filozoficznego i naukowego. Częstochowa: Wydawnictwo Naukowe AJD.
Płóciennik, M. (2018). Doświadczenie skończoności jako uniwersalny topos wydarzania się w człowieku tego, co filozoficzno-religijno-pedagogiczne (s. 155–176). W: M. Woźniczka, M. Perek (red.), Toposy (w) filozofii. Filozofia i jej miejsce w doświadczeniu kulturowym. Częstochowa: Wydawnictwo Naukowe UJD.
Possenti, V. (1998). Nihilizm teoretyczny i „śmierć metafizyki”. Lublin: PL-SITA.
Rejowska-Pasek, A. (2016). Pęknięty dyskurs polskiego alpinizmu. Kraków: Wydawnictwo LIBRON.
Rembierz, M. (2016). Nadzieja – transcendencja – paideia. O perspektywach nadziei i pedagogii nadziei w kontekście (przekraczania) ludzkiej niedoskonałości. Świat i Słowo, 1, 13–38.
Rohr, R. (2014). Nagie teraz. Widzieć tak, jak widzą mistycy. Kielce: Wydawnictwo Charaktery.
Rohr, R. (2016). Milczące współ-czucie. Odnajdywanie Boga w kontemplacji. Kielce: Wydawnictwo Charaktery. Rozmowa z Jean-Hugo Tisinem (aneks: Praktyka w innych religiach). (2013). (s. 185–196) W: A. Qucici, D. La Balme, Po co praktykować, gdy się wierzy. Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum.
Salamucha, A. (2005). Natura ludzka a wychowanie (s. 171–179). W: P. Dehnel, P. Gutowski (red.), Filozofia i pedagogika. Studia i szkice. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP we Wrocławiu.
Sandok, T. (2003). Kontemplacyjna wizja Thomasa Mertona. Studia Mertoniana, 2, 143–166.
Sosnowska, P. (2009). Filozofia wychowania w perspektywie Heideggerowskiej różnicy ontologicznej. Warszawa: Wydawnictwa UW.
Spętana, J. (2018). Wychowanie a sens życia. Człowiek w obliczu dylematów egzystencjalnych. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Strumiłowski, J.P. (2016). Zrodzony z wiary. Teologiczne podstawy tożsamości człowieka według Thomasa Mertona. Wydawnictwo Benedyktynów Tyniec, Kraków.
Stróżewski, W. (1994a). Pytania o arché (s. 7–48). W: W. Stróżewski, Istnienie i sens. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Stróżewski, W. (1994b). Metafizyka jako meta-fizyka (s. 268–290). W: W. Stróżewski, Istnienie i sens. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Stróżewski, W. (2000). Jesteśmy zwierzętami metafizycznymi. Rozmowa z prof. Władysławem Stróżewskim (s. 66–74). W: C. Wodziński, Filozofia jako sztuka myślenia. Zachęta dla licealistów. Warszawa: Wydawnictwo Prószyński i S-ka.
Such, P. (2013). Analogia u Mistrza Eckharta. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UPJP II.
Szulakiewicz, M. (2014). Poszukiwania metafizyczne. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Śnieżyński, K. (2012). Metafizyka dla człowieka, a nie człowiek dla metafizyki: kilka uwag o potrzebie myślenia metafizycznego we współczesności (s. 11– 34). W: U. Tes, A. Gielarowski (red.), Wobec metafizyki. Filozofia – sztuka – film. Kraków: Wydawnictwo WAM, Wydawnictwo Akademii Ignatianum w Krakowie.
Tarnowski, K. (2006). Być w prawdzie (s. 45–56). W: Sz. Drzyżdżyk (red.), Wymiary prawdy. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie.
Tarnowski, K. (2017). Pragnienie metafizyczne. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Taylor, Ch. Kearney, R. (2016). Wiara po śmierci Boga. Charles Taylor w rozmowie z Richardem Kearneyem. Znak, 734–735, 16–25.
Tillich, P. (1983). Męstwo bycia. Paryż: Éditions du dialogues.
Trigg, R. (1989). Rozum i zaangażowanie. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Waldenfels, H. (1997). Zbawienie / drogi zbawienie (s. 541–550). W: H. Waldenfels (red.), Leksykon religii. Zjawiska – dzieje – idee. Warszawa: Wydawnictwo Verbinum.
Waligóra, M. (2008). Iluzja źródłowości. Derridiańska krytyka teorii doświadczenia fenomenologicznego. Diametros, 18, 68–87.
Wilowski, W. (2008). Mądrość antyczna a mądrość orientalna. Kilka uwag w poszukiwaniu istoty mądrości jako źródła wartości w ludzkim życiu (s. 93–115). W: P. Orlik (red.), Ku źródłom wartości. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.
Wilowski, W. (2012). Utracona mądrość: umiłowanie mądrości a mądrość, studium z filozofii porównawczej. Od greckich siedmiu mędrców, poprzez Bhartrhariego, Zhuangzi i Salomona, do Schopenhauera. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.
Wojtysiak, J. (2015). Jak to jest być filozofem, czyli o filozofiach i filozofii. Ethos, 112, 19–39. http://dx.doi.org/10.12887/28-2015-4-112-03.
Wojtysiak, J. (2017). Trzy transcendencje. Filozofuj, 6 (18), 16–18.
Woroniecki, J. (1999). Katolickość tomizmu. Lublin: Fundacja Servire Veritati Instytut Edukacji Narodowej.
Woźniak, R.J. (2007). Przyszłość, teologia, społeczeństwo. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Wust, P. (1995). Niepewność i ryzyko. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zdybicka, Z. (2007). Bóg – Osobowa Prawda i Miłość – ostatecznym celem życia człowieka. Człowiek w Kulturze, 19, 111–124.