Abstrakt
Konsumpcja to jedna z kluczowych współczesnych kategorii analitycznych. Badacze rzeczywistości społeczno-kulturowej diagnozują, że żyjemy w cywilizacji konsumpcyjnej, czy też społeczeństwie konsumpcyjnym. Zjawiska i procesy w nim występujące przez część analityków są rozpatrywane jako zagrożenie dla zrównoważonego rozwoju (w wymiarze ekologicznym, ekonomiczno-gospodarczym oraz społecznym). Dyskurs krytyczny wokół konsumpcji ogniskuje się m.in. na: nadmiernej eksploatacji zasobów środowiska naturalnego, urynkowieniu (władzy rynku), zmniejszaniu poziomu zaangażowania obywateli, kreowaniu fałszywych potrzeb konsumentów czy kultury konsumpcyjnej. Kluczowe zagrożenie dla idei zrównoważonego rozwoju stanowią zmiany aksjologiczne, przyjmowanie konsumpcyjnego stylu życia – postawy konsumpcjonizmu. W artykule podjęto próbę ustalenia, czy stopień nasilenia tej postawy w pokoleniu młodych Polaków może stanowić zagrożenie dla realizacji idei zrównoważonego rozwoju w naszym kraju. Kwestię zilustrowano wynikami badań nad syndromem konsumpcyjnym (kategoria Zygmunta Baumana) wśród studentów UAM.
Bibliografia
Aldridge, A. (2006). Konsumpcja. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Barber, B. (2008). Skonsumowani. Jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Baudrillard, J. (2006). Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Bauman, Z. (2004). Życie na przemiał. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Bauman, Z. (2007a). Płynne życie. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Bauman, Z. (2007b). Społeczeństwo w stanie oblężenia. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
Bauman, Z. (2007c). Szanse etyki w zglobalizowanym świecie. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Bauman, Z. (2009). Konsumowanie życia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Brundtland, G. (1987). Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future. Oslo, 20 March 1987. [pobrano z: http://www.un-documents.net/our-common-future.pdf].
Bylok, F. (2005). Konsumpcja w Polsce i jej przemiany w okresie transformacji. Seria: Monografie, nr 108. Częstochowa: Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej.
Czerepaniak-Walczak, M. (2007). Stereotypy młodzieży: konieczność i możliwość odczarowania młodości. W: M. Dudzikowa, M. Czerepaniak- -Walczak (red.), Wychowanie. Pojęcia – Procesy – Konteksty. Interdyscyplinarne ujęcie. Gdańsk: GWP.
Giddens, A. (2008). Socjologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.
Klichowski, M., Marciniak, M. (2013). The Paradox of Commodification of the Body in a Society of Consumption and Cyborgization. Studia Edukacyjne, 29, 153–167.
Kluszczyński, R.W. (2008). Doświadczenie – pamięć – tożsamość. Doświadczenie medialne jako fundament hybrydycznej tożsamości. W: A. Zeidler-Janiszewska, R. Nycz (red.), Nowoczesność jako doświadczenie. Dyscypliny. Paradygmaty. Dyskursy. Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica.
Lewicka, M. (2004). Gdybym miał milion…. Marzenia Polaków u progu XXI wieku. W: T. Maruszewski (red.), Adaptacja do zmian. Seria: Kolokwia Psychologiczne KNP PAN, t. 12, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.
Macnaghten, P., Urry, J. (2005). Alternatywne przyrody. Nowe myślenie o przyrodzie i społeczeństwie. Warszawa: Scholar 2005.
Marciniak, M. (2011). Orientacje konsumpcyjne młodzieży akademickiej. Perspektywa Baumanowska. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Impuls.
Marciniak, M. (2012). Orientacje konsumpcyjne – bariera w rozwoju kapitału społecznego młodzieży akademickiej? Doniesienie z badań. Studia Edukacyjne, 22, 227–256.
Marciniak, M. (2013). Opanowani syndromem konsumpcyjnym? Testowanie koncepcji Zygmunta Baumana – komunikat z badań. Rocznik Lubuski, 39(1), 101–114.
Mróz, B. (red.). (2009). Oblicza konsumpcjonizmu. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
Neale, A. (2011). (Nie)przyjemność zielonego konsumeryzmu. W: K. Romaniszyn (red.), Nowa droga do zniewolenia? O życiu w społeczeństwie konsumpcyjnym. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Nowak, L. (2009). Uwarunkowania zachowań konsumenckich młodzieży akademickiej. Eksploracja struktur ukrytych. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
Patel, R. (2010). Wartość niczego. Jak przekształcić społeczeństwo rynkowe i na nowo zdefiniować demokrację. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
Przybysz-Zaremba, M. (2009). „Za ostatni grosz”, czyli zakupomania wśród studentów. Doniesienie z badań. W: W. Muszyński (red.), „Nowy wspaniały świat”? Moda, konsumpcja i rozrywka jako nowe style życia. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Ritzer, G. (2010). „Płynna globalizacja”: zastosowanie i krytyka pojęcia płynności Zygmunta Baumana. W: Zrozumieć nowoczesność. Księga Jubileuszowa Zygmunta Baumana, Łódź: Wydawnictwo Officyna.
Romaniszyn, K. (2007). Rzecz o pracy i konsumpcji. Analiza antropologiczna. Kraków: Nomos.
Sassatelli, R. (2007). Consumer culture. History, theory and politics. Los Angeles, London, New Delhi, Singapore: SAGE Publications.
Setlak, P. (2009). Studenckie zakupy. Przyjemna konieczność? W: W. Muszyński (red.), „Nowy wspaniały świat”? Moda, konsumpcja i rozrywka jako nowe style życia. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Szafraniec, K. (2011). Młodzi 2011. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
Wallman, J. (2015). Stuffocation. Living More with Less. UK: Penguin Books.
Whybrow, P.C. (2006). American mania. Ciągle więcej, ale nigdy dość. Poznań: Wydawnictwo Termedia.