Abstrakt
Artykuł, oparty na literaturze przedmiotu i przykładach zaczerpniętych z praktyki projektowej, ma na celu przybliżenie - niemal nieobecnej w polskim dyskursie popularnonaukowym i powszechnej praktyce krawieckiej - idei mody adaptacyjnej. Analizując jej potencjał w kontekście inkluzji, pokazuje, że może ona odgrywać kluczową rolę w integracji osób z niepełnosprawnościami, dając im szansę na pełniejsze uczestnictwo w życiu społecznym. Według danych WHO, ponad miliard osób na świecie żyje z różnego rodzajami niepełnosprawnościami, a mimo to, standardowy rynek mody koncentruje się głównie na potrzebach „typowych” sylwetek, marginalizując osoby o specyficznych wymaganiach. Brak dostosowanych ubrań może prowadzić do poczucia wykluczenia społecznego oraz obniżenia samooceny, co ogranicza aktywne uczestnictwo w życiu społecznym i zawodowym. Moda adaptacyjna odpowiada na te wyzwania, oferując ubrania, które są jednocześnie funkcjonalne, estetyczne i wygodne, a przy tym umożliwiają użytkownikom samodzielne ubieranie się (odpinanie/zapinanie, zdejmowanie/zakładanie).
Bibliografia
Bhandari, B. (2023). Adaptive Clothing Brands in Mainstream Fashion. Journal of the Textile Association, 84(3), 151–154.
Cywiński, A. (2023). Sprawiedliwość przestrzenna jako warunek inkluzji: perspektywa działalności Irish Wheelchair Association. Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 92(4), 78–88. https://niepelnosprawnoscirehabilitacja.publisherspanel.com/article/01.3001.0054.3981/pl
Lamb, J. M. (2001). Disability and the social importance of appearance. Clothing and Textiles Research Journal, 19(3), 134–143. https://doi.org/10.1177/0887302X0101900304.
Lee, J.H., Lee, E., Lee, C.H., Huh, J., Kim, J. (2024). Cyclic inclusive fashion design process based on an FEA model for inclusive fashion Education. International Journal of Fashion Design, Technology and Education, 17(1), 1–12. https://doi.org/10.1080/17543266.2023.2218400.
McBee-Black, K. (2022). „Making Life Easier”: A Case Study Exploring the Development of Adaptive Apparel Design Innovations from a User-Centered Approach. Fashion Practice, 14(2), 203–224. https://doi.org/10.1080/17569370.2022.2031011.
McKinney, E., Eike, R. (2023). Adaptive Apparel Design. Ames: Iowa State University Digital Press.
Rana, M.R.I., McBee-Black, K., Swazan, I.S. (2024). Adaptive apparel for people with disabilities: A systematic literature review and future research agenda. International Journal of Consumer Studies, 48(3), e13057. https://doi.org/10.1111/ijcs.13057.
Seram, N., Mataraarachchi, R., Jayaneththi T. (2021). Adaptive clothing features to support daily exercising needs of muscular dystrophy-victimized women in Sri Lanka. Research Journal of Textile and Apparel, 25(2), 170–191. https://doi.org/10.1108/RJTA-08-2020-0087.
Simmel, G. (1980). Filozofia mody, In: S. Magala, Simmel, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Twardowski, A. (2018). Społeczny model niepełnosprawności – analiza krytyczna. Studia Edukacyjne, 48, 97–114.
WHO. (2023). Disability. https://www.who.int/health-topics/disability#tab=tab_1 [access:14.09.2024].
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Kalina Kukiełko