Abstract
Wisdom (sapientia – sapida scientia, knowledge especially relishing or exquisite) is a polysemantic term. Referents of „wisdom” are different kinds of human knowledge and the ability to acquire or use it. With regard for the sources, wisdom can be innate if it is achieved by natural cognitive ways, or supernatural if it is gained thanks to divine help. When experienced people know only that something takes place, wise people understand why it does. A wise person should know the reasons of everything and it is something that makes him/ her different to a reasonable specialist. A pundit will look for an answer to the question: why – thanks to what – because of what? The things which are the answers to the above questions were described as arche, reasons (causes), elements (components). The ultimate result of knowledge is wisdom: it is not only knowing the reasons but these reasons are ultimate. Knowledge is necessary to survive, but to live in a good and beautiful way it is necessary to have wisdom.
References
Abramowiczówna, Z. (red.) (1965). Słownik grecko-polski. T. 4. Warszawa.
Arystoteles (2007). Etyka Nikomachejska. D. Gromska (tłum.). Warszawa.
Balter, L. (1999). Dwa skrzydła, na których duch ludzki unosi się ku kontemplacji prawdy. Communio, 3.
Bocheński, J.M. (1992). Podręcznik mądrości tego świata. Kraków.
Cichoń, W. (1996). Wartości człowiek wychowanie. Zarys problematyki aksjologiczno-wychowawczej. Kraków.
Furmanek, W. (1995). Człowiek – Człowieczeństwo – Wychowanie. (Wybrane problemy pedagogiki personalistycznej). Rzeszów.
Gnitecki, J. (1999). Zarys pedagogiki ogólnej. Gorzów Wielkopolski.
Gogacz, M. (1980). Rola wiary i nauki w życiu chrześcijanina. W: B. Bejze (red.). Być człowiekiem i chrześcijaninem. W nurcie zagadnień posoborowych. T. 12. Warszawa.
Gogacz, M. (1993). Podstawy wychowania. Niepokalanów.
Gogacz, M. (1997). Osoba zadaniem pedagogiki. Wykłady bydgoskie. Bydgoszcz.
Herbut, J. (2008). Mądrość. W: A. Bednarek i in. (red.). Encyklopedia katolicka. T. 12. Lublin.
Herbut, J., Żardecka, M. (1997). Mądrość. W: J. Herbut (red.). Leksykon filozofii klasycznej. Lublin.
Jan Paweł II (1998). Encyklika Fides et ratio. Rzym.
Janiszewska-Rain, J. (2005). Okres późnej dorosłości. Jak rozpoznać potencjał ludzi w wieku podeszłym? W: A.I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk.
Jaroszyński, P. (2002). Nauka w kulturze. Radom.
Kamiński, S. (1989). Jak filozofować? Studia z metodologii filozofi i klasycznej. Lublin.
Kielar-Turska, M. (2000). Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia. W: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 1: Podstawy psychologii. Gdańsk.
Kołakowski, L. (1990). Horror metaphysicus. Warszawa.
Kowalczyk, S. (1967). Mądrość a wiedza w świetle wypowiedzi św. Augustyna. Roczniki Filozoficzne, 15(1).
Krąpiec, M.A. (1999). Czytając encyklikę „Fides et ratio”. Rozumnie wierzyć, rozumnie poznawać. W: G. Witaszek (red.). Wiara i rozum. Refleksje. Lublin.
Kunowski, S. (1993). Podstawy współczesnej pedagogiki. Warszawa.
Kwieciński, Z. (1996). Edukacja wobec wyzwań demokracji. Wystąpienie na otwarcie II Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego. W: H. Kwiatkowska, Z. Kwieciński (red.). Demokracja a oświata, kształcenie i wychowanie. Materiały z II Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego. Toruń.
Kwieciński, Z. (1998). Struktura i treść odpowiedzialności nauczycielskiej i pedagogicznej. Zarys problematyki. W: A.M. de Tchorzewski (red.). Odpowiedzialność jako wartość i problem edukacyjny. Bydgoszcz.
Kwieciński, Z. (2003). Przedmowa. W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.). Pedagogika. Podręcznik akademicki. T. 1. Warszawa.
Łagodzki, W., Pyszczek, G. (red.) (2000). Filozofia. Leksykon PWN. Warszawa.
Maritain, J. (2005). Nauka i mądrość. M. Reutt (tłum.). Warszawa – Ząbki.
McEvenue, S. (2000). Mądrość – sposób myślenia o Bogu. K. Szwykowska (tłum.) W: W.R. Farmer (red.). Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego. Komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek. Warszawa.
Murphy, R.E. (1999). Mądrość. M. Bogusławska (tłum.). W: P.J. Achtemeier (red.). Encyklopedia biblijna. Warszawa.
Nagórny, J. (2005). Posłannictwo szkoły – posłannictwo nauczyciela. Cywilizacja. O Nauce, Moralności, Sztuce i Religii, 14.
Nanni, C. (1998). Educazione e pedagogia in una cultura che cambia. Roma.
O człowieku z profesorem Stanisławem Grygielem rozmawia ks. Tomasz Jaklewicz (2012). Gość Niedzielny, 35.
Okoń, W. (2007). Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa.
Platon. (2008). Uczta. W. Witwicki (tłum.). Warszawa.
Pomykało, W. (1998). Mądrość. W: W. Szewczuk (red.). Encyklopedia psychologii. Warszawa.
Popowski, R. (1995). Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu. Warszawa.
Skarga, B. (2007). Człowiek to nie jest piękne zwierzę. Kraków.
Stróżewski, W. (1992). W kręgu wartości. Kraków.
Śliwerski, B. (2006). Wprowadzenie do pedagogiki. W: B. Śliwerski (red.). Pedagogika. Podstawy nauk o wychowaniu. T. 1. Gdańsk.
Tischner, J. (1984). Etyka wartości i nadziei. W: D. von Hildebrand, J.A. Kłoczowski, J. Paściak, J. Tischner (red.). Wobec wartości. Poznań.
Tischner, J. (1998). Spór o istnienie człowieka. Kraków.
Tischner, J. (2011). Miłość nas rozumie. Rok liturgiczny z księdzem Tischnerem. Kraków.
Weron, E. (2008). W poszukiwaniu „mądrości serca”. W: L. Balter (red.). Młodzież nadzieją Kościoła i świata. Kolekcja Communio. T. 18. Poznań.
Zamorzanka, A.Z. (2003). Hagia Sophia. W: A. Maryniarczyk i in. (red.). Powszechna encyklopedia filozofii. T. 4. Lublin.