Abstrakt
Artykuł ukazuje edukacyjny wymiar oddziaływania sztuki na człowieka, w szczególności miejsce i rolę przeżycia estetycznego w procesie samowychowania (autokreacji) człowieka dorosłego. W toku przeżycia estetycznego odsłaniają się przed uczestniczącą w nim jednostką nie tylko same wartości estetyczne, ale także wartości poznawcze i moralne. Przeżywanie wartości moralnych kształtuje aksjologiczne wnętrze człowieka i w sposób znaczący może mu pomagać w mierzeniu się z problemami własnego życia. Samokształtowanie jest całożyciowym procesem rozwoju samego siebie, całej swojej osobowości, jest świadomą pracą nad sobą we wszystkich możliwych formach i zakresach. Odnosi się do wszelkich samodzielnych działań człowieka nastawionych na pełny rozwój osobowy. Istotnym momentem tych działań jest dobrowolna zmiana lub też modyfikacja własnych nastawień, postaw, poglądów, systemów wartości czy zasobu wiedzy. Traktowanie pedagogiki jako nauki o szeroko rozumianej działalności edukacyjnej pozwala na włączanie w zakres jej przedmiotu samowychowania i samokształcenia, czyli głównych składników samokształtowania człowieka w ciągu całego życia.
Bibliografia
Appelt, K. (2005). Środkowy okres dorosłości. Jak rozpoznać potencjał dojrzałych dorosłych. W: A.I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk.
Borowiecka, E. (1986). Poznawcza wartość sztuki. Lublin.
Brzezińska, A.I. (2005). Jak skutecznie wspomagać rozwój? W: A.I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk.
Fromm, E. (1993). Ucieczka od wolności. O. i A. Ziemilscy (tłum.). Warszawa.
Gołek, B. (2011). Miejsce wiedzy ogólnej i wiedzy z pedagogiki ogólnej w systemie wiedzy nauczyciela. W: M. Myszkowska-Litwa (red.). Pedagogika ogólna a teoria i praktyka dydaktyczna. Kraków.
Ingarden, R. (1976). O poznaniu dzieła literackiego. Warszawa.
Kołakowski, L., Żakowski, J. (2010). Co jest w życiu ważne? Polityka. Niezbędnik inteligenta, wyd. spec., 17.03.
Matulka, Z. (1992). Samowychowanie. W: T. Wujek (red.). Wprowadzenie do pedagogiki dorosłych. Warszawa.
Matwijów, B. (1994). Samokształtowanie się człowieka w pedagogicznych koncepcjach XX wieku. Kraków.
Obuchowski, K. (1995). Przez galaktykę potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich. Poznań.
Palka, S. (1986). Sztuka w rozwoju kierowanym i samorozwoju. Referat wygłoszony na Sympozjum Naukowym „VII Biennale Sztuki dla Dzieci”, Poznań, maj.
Pawlak, J. (2009). Autokreacja. Psychologiczna analiza zjawiska i jego znaczenie dla rozwoju człowieka. Kraków.
Stróżewski, W. (1992). W kręgu wartości. Kraków.
Stróżewski, W. (2002). Wokół piękna. Szkice z estetyki. Kraków.
Torowska, J. (2008). Edukacja na rzecz dziedzictwa kulturowego. Aspekty teoretyczne i praktyczne. Kraków.
Ziółkowska, B. (2005). Okres wczesnej dorosłości. Jak rozpoznać potencjał młodych dorosłych. W: A.I. Brzezińska (red.). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańsk.