Psychologia a buddyzm. Czego psycholodzy mogą się nauczyć od buddystów a buddyści od psychologów?
Tom 9 (2016), Studia i Rozprawy
Tom 9 (2016)

Psychologia a buddyzm. Czego psycholodzy mogą się nauczyć od buddystów a buddyści od psychologów?

Studia i Rozprawy
https://doi.org/10.16926/pe.2016.09.04
Opublikowane 2016-12-31
Jacek Sieradzan
Uniwersytet w Białymstoku
https://orcid.org/0000-0002-3941-357X
Pdf

Słowa kluczowe

buddyzm
psychologia
ego
narcyzm
osobowość

Abstrakt

Artykuł przedstawia stanowiska psychologów, buddystów oraz psychologów-buddystów w kwestii podobieństw i różnic między metodami psychologii zachodniej i buddyzmu. Istnieją trzy zasadnicze punkty widzenia: (1) buddyzmu rozumianego jako religia nie da się pogodzić z psychologią; (2) medytacja buddyjska może stanowić uzupełnienie praktyki psychoterapeutycznej; (3) psychologia zachodnia stanowi formę buddyzmu. Ponieważ jednak psychologia (rozumiana jako terapia bądź nauka) operuje w innych wymiarach niż buddyzm będący religią, dlatego korzystanie przez buddystów z metod psychologii zachodniej i vice versa ma ograniczony charakter.

https://doi.org/10.16926/pe.2016.09.04
Pdf

Bibliografia

Alexander, F. (1961). Buddhistic Training as an Artificial Catatonia: The Biological Meaning of Psychic Occurences. W: F. Alexander, The Scope of Psychoanalysis: Selected Papers 1921–1961. New York: Basic Books, 74–89.

Anacker, S. (tłum.). (2005). Seven Works of Vasubandhu: The Buddhist Psychological Doctor. Delhi: Motilal Banarsidass.

Anbeek, C.W., de Groot, P.A. (2005). Buddhism and Psychotherapy in the West: Nishitani and Dialectical Behavior Therapy. W: P. Young-Eisendrath, S. Muramoto (red.), Awakening and Insight: Zen Buddhism and Psychotherapy. Taylor & Francis e-Library, 183–199.

Buddhism and psychology (b.d.). https://en.wikipedia.org/wiki/Buddhism_and_ psychology [31.10.2015].

Collins, S. (2005). Soul: Buddhist Concepts. W: L. Jones (gen. red.), Encyclopedia of Religion. Farmington Hills: Thomson Gale, 12, 8550–8554.

Engler, J.H. (1993). Becoming Somebody and Nobody: Psychoanalysis and Buddhism. W: R.N. Wash, F. Vaughan (red.), Paths Beyond Ego: The Transpersonal Vision. New York: Jeremy P. Tarcher, 118–121.

Epstein, M. (2009). Struktura braku struktury: Koncepcja nieintegracji Winnicotta a buddyjska doktryna o nie-ja. W: D.M. Black (red.), Psychoanaliza i religia w XXI wieku: Współzawodnictwo czy współpraca?. Kraków: Wydawnictwo WAM, 321–335.

Freud, S. (1984). Wstęp do psychoanalizy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Fromm, E. (1996). Serce człowieka: Jego niezwykła zdolność do dobra i zła. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Fromm, E. (2000). Psychoanaliza a buddyzm zen. W: E. Fromm, D.T. Suzuki, R. De Martino, Buddyzm zen a psychoanaliza. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 111–201.

Gimian, C.R. (2005). From Cowards to Warriors: The Origins of Shambala Training. W: F. Midal (red.), Recalling Chögyam Trungpa. Boston: Shambala Publications, 337–345.

Goleman, D. (1998). Medytujący umysł. Bydgoszcz: Limbus.

Hall, C.S., Lindzey, G. (1998). Teorie osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Heynekamp, E.E. (2005). Coming Home: The differences it makes. W: P. Young-Eisendrath, S. Muramoto (red.), Awakening and Insight: Zen Buddhism and Psychotherapy. Taylor & Francis e-Library, 245–255.

Jabłoński, S. (2011), Psychoterapia czy buddyzm?. http://www.wotuw.malopolska.pl/uploads/Dokumenty%20MOSTU/Eseje%2 0uczestnik%C3%B3w%20SPU%202/Szymon%20Jab%C5%82o%C5%84sk i%20-%20Psychoterapia%20czy%20Buddyzm.pdf [11.11.2015].

Jung, C.G. (1969). On the Nature of the Psyche. W: C.G. Jung, The Structure and Dynamics of the Psyche. London: Routledge, 159–234.

Jung, C.G. (2009a). Joga i Zachód. W: C.G. Jung, Psychologia a religia: Zachodu i Wschodu. Warszawa: Wydawnictwo KR, 535–543 (19361).

Jung, C.G. (2009b). Komentarz psychologiczny do Tybetańskiej Księgi Wielkiego Wyzwolenia. W: C.G. Jung, Psychologia a religia Zachodu i Wschodu. Warszawa: Wydawnictwo KR, 479–515 (19391).

Kawai, H. (2005). What is I? Reflections from Buddhism and psychotherapy. W: P. Young-Eisendrath, S. Muramoto (red.), Awakening and Insight: Zen Buddhism and Psychotherapy. Taylor & Francis e-Library, 133–145.

Low, J. (2005). Być tu i teraz: Zwierciadło jasnego znaczenia. Terma dzogczen Nudana Dordże z komentarzem Jamesa Low. Kraków: Wydawnictwo A.

Masís, K.V. (2005). American Zen and Psychotherapy: An ongoing dialogue. W: P. Young-Eisendrath, S. Muramoto (red.), Awakening and Insight: Zen Buddhism and Psychotherapy. Taylor & Francis e-Library, 147–167.

Mathers, D. (2005). Karma and individuation: The boy with no face. W: P. Young-Eisendrath, S. Muramoto (red.), Awakening and Insight: Zen Buddhism and Psychotherapy. Taylor & Francis e-Library, 203–217.

Miller, M.E. (2005). Zen and Psychotherapy: From neutrality, through relationship, to the emptying place. W: P. Young-Eisendrath, S. Muramoto (red.), Awakening and Insight: Zen Buddhism and Psychotherapy. Taylor & Francis e-Library, 79–89.

Mills, L.K. (2015). Sutta-nipāta. Sutta Central.

Muramoto, S. (2005a). Buddhism, Religion and Psychotherapy in the World Today. W: P. Young-Eisendrath, S. Muramoto (red.), Awakening and Insight: Zen Buddhism and Psychotherapy. Taylor & Francis e-Library, 15–28.

Muramoto, S. (2005b). Jung and Buddhism. W: P. Young-Eisendrath, S. Muramoto (red.), Awakening and Insight: Zen Buddhism and Psychotherapy. Taylor & Francis e-Library, 119–131.

Muramoto, S. (tłum.). (2005c). The Jung-Hisamatsu Conversation. W: P. Young-Eisendrath, S. Muramoto (red.), Awakening and Insight: Zen Buddhism and Psychotherapy. Taylor & Francis e-Library, 105–118.

Namkhai Norbu (1991). Buddyzm a psychologia. W: Dzogczen ścieżka samowyzwolenia. Vol. 3, Kraków, 110–123.

Nyanaponika, T. (1976). Abhidhamma Studies: Researches in Buddhist Psychology. Kandy: Buddhist Publication Society.

Nydahl, O. (1995). Filozofia, psychologia czy religia? http://www.buddyzm.edu.pl/ cybersangha/page.php?id=27 [12.11.2015].

Okano, M. (2005). The Consciousness-Only School: An Introduction and a brief comparison with Jung’s psychology. W: P. Young-Eisendrath, S. Muramoto (red.), Awakening and Insight: Zen Buddhism and Psychotherapy. Taylor & Francis e-Library, 219–228.

Olchanowski, T. (2010). Wola i opętanie: Enancjodromia a rzeczywistość. Warszawa: Wydawnictwo Psychologii i Kultury Eneteia.

Olendzki, A. (2003). Buddhist Psychology. W: S.R. Segall (red.), Encountering Buddhism: Western Psychology and Buddhist Teachings. Albany: State University of New York Press, 9–30.

Onda, A. (2005). The Development of Buddhist Psychology in Modern Japan. W: P. Young-Eisendrath, S. Muramoto (red.), Awakening and Insight: Zen Buddhism and Psychotherapy. Taylor & Francis e-Library, 235–244.

Palusiński, R. (2009). Buddyjska psychologia. http://robertpalusinski.blogspot.com/ 2009/05/buddyjska-psychologia.html [11.11.2015].

Payne, R.K. (2005). Locating Buddhism, Locating Psychology. W: P. YoungEisendrath, S. Muramoto (red.), Awakening and Insight: Zen Buddhism and Psychotherapy. Taylor & Francis e-Library, 169–182.

Rhys Davids, C.A.F. (tłum.). (1900). A Buddhist Manual of Psychological Ethics of the Fourth Century B.C.: Dhamma-Sangani. London: Royal Asiatic Society.

Rubin, J.B. (2003). Close Encounters of a New Kind: Toward an Integration of Psychoanalysis and Buddhism. W: S.R. Segall (red.), Encountering Buddhism: Western Psychology and Buddhist Teachings. Albany: State University of New York Press, 31–60.

Rydzewska, M. (2012). Buddyzm i psychologia, czyli o psychologicznych mechanizmach medytacji ofiarowania mandali. The Polish Journal of the Arts and Culture, 2, 139–155.

Segall, S.R. (2003). Psychotherapy Practice as Buddhist Practice. W: S.R. Segall (red.), Encountering Buddhism: Western Psychology and Buddhist Teachings. Albany: State University of New York Press, 165–178.

Sieradzan, J. (2005). Szaleństwo w religiach świata: Szamanizm, religia starogrecka, judaizm, chrześcijaństwo, hinduizm, buddyzm, islam. Kraków: Inter Esse, Wydawnictwo Wanda.

Sieradzan, J. (2007). Koncepcja umysłu w buddyzmie. Idea: Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych, 19, 13–32.

Sieradzan, J. (2011). Przestrzeń (chōra), różnia (différance) i ślad (trace) Derridy a buddyjska pustka (śūnyatā) i jej synonimy jako próby opisu rzeczywistości pozapojęciowej. W: B. Banasiak, K.M. Jaksender, A. Kucner (red.), Foucault, Deleuze, Derrida. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 420–433.

Sieradzan, J. (2014). Inicjacja w szaleństwo. Albo/albo, 1, 37–45. Silva, P. de (1990). Buddhist Psychology: a Review of theory and practice. http://enlight.lib.ntu.edu.tw/FULLTEXT/JR-ADM/silva.htm [3.07.2011].

Społeczność Buddyjska Triratna (i Wspólnota Buddyjska Triratna) (b.d.). http://www.buddyzm.info.pl/fwbo [5.12.2015].

Suzuki, D.T. (2000). Wykłady o buddyzmie zen. W: E. Fromm, D.T. Suzuki, R. De Martino, Buddyzm zen a psychoanaliza. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 9–109.

Trzciński, Ł. (b.d.). Granice psychologii w buddyzmie. http://www.opoka.org.pl/ biblioteka/I/IP/psychologia_buddyzm.html [11.11.2015].

Vaughan, F. (1980). Transpersonal Psychotherapy: Context, Content, and Process. W: R.N. Wash, F. Vaughan (red.), Beyond Ego: Transpersonal Dimensions in Psychology. Los Angeles: Jeremy P. Tarcher, 182–189.

Waning, A. van (2005). A Mindful Self and Beyond: Sharing in the ongoing dialogue of Buddhism and psychoanalysis. W: P. Young-Eisendrath, S. Muramoto (red.), Awakening and Insight: Zen Buddhism and Psychotherapy. Taylor & Francis e-Library, 91–102.

Wciórka, J. (tłum.). (1998). ICD-10: Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10: Badawcze kryteria diagnostyczne. Kraków: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii.

Wellings, N. (2005). The Jung – Hisamatsu Conversation May 16 1958: Further Commentary. http://www.contemplativeforum.co.uk/wordpress/?p=279 [1.11. 2015].

Woodward, F.L. (tłum.). (1992). The Book of the Gradual Sayings (Aṅguttaranikāya) or More-numbered Suttas, 2, Oxford: Pali Text Society. Yoga (b.d.). https://en.wikipedia.org/wiki/Yoga [12.06.2016].

Young-Eisendrath, P. (2005). The Transformation of Human Suffering: A Perspective from psychotherapy and Buddhism. W: P. Young-Eisendrath, S. Muramoto (red.), Awakening and Insight: Zen Buddhism and Psychotherapy. Taylor & Francis e-Library, 65–77.

Filmografia

Rainbow Children, w przygotowaniu, film dokumentalny, reż. J. Sieradzan.

Mam świadomość, że czasopismo jest wydawane na licencji Creative Commons - Uznanie autorstwa (​https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode).

 

Przesyłając artykuł wyrażam zgodę na jego udostępnienie na tej licencji.