Abstrakt
Emocje wpływają na subiektywne odczuwanie dobrostanu, radzenie sobie z trudnościami i problemami w różnych sytuacjach codziennego życia. Dlatego są coraz częściej wykazywane przez badaczy w celu lepszego wyjaśnienia codziennych zdarzeń, które mają wpływ na zdrowie człowieka, poziom i jakość jego życia, edukację, wydajność w pracy czy odpoczynek. Celem niniejszego artykułu jest analiza poziomu subiektywnej kontroli emocji w życiu studentów, którzy rozpoczęli studia na kierunkach ścisłych i humanistycznych. Badania przeprowadzono według własnego projektu zrealizowanego wśród 383 studentów Uniwersytetu Rzeszowskiego i Politechniki Rzeszowskiej. W tym celu została wykorzystana metoda sondażu diagnostycznego i standaryzowanego narzędzia badającego Skalę Kontroli Emocjonalnej (Courtauld Emotional Control Scale – CECS) autorstwa Maggie Watson i Stevena Greera z Faith Courtauld Unit, King’s College Hospital Medical School w Londynie i przystosowana do polskiej wersji przez Zygfryda Juczyńskiego (2001, s. 55). Wyniki badań wskazały średni poziom kontroli emocji w życiu wśród badanych studentów. Wzięto pod uwagę następujące zmienne niezależne: uczelnia, płeć, wiek, miejsce zamieszkania i zamożność respondentów. W jednym badaniu dotyczącym skali gniewu zaistniało zróżnicowanie w poziomie istotności statystycznej w zależności od wieku badanych. Natomiast, biorąc pod uwagę średnią, studenci z Uniwersytetu Rzeszowskiego przejawiali nieco większe tłumienie negatywnych emocji w przeciwieństwie do studentów z Politechniki Rzeszowskiej, a także kobiety wykazały wyższą średnią od mężczyzn. Średni poziom tłumienia negatywnych emocji wśród badanych wskazuje na potrzebę pogłębienia kształcenia w zakresie różnych zagrożeń ze strony przejawiania gniewu, odczuwania depresji i lęku wśród młodzieży szkół średnich i wyższych, a także zwiększenia możliwości przeciwdziałania występowaniu tych i innych negatywnych cech wśród uczniów i studentów.
Bibliografia
Barlow, D.H. (2000). Unravelling the mysteries of anxiety and its disorders from the perspective of emotion theory. American Psychologist, 55(11), 1245–1263.
Barrett, L.F. (2015). Ten Common Misconceptions about Psychological Construction Theories of Emotion. In: L.F. Barrett, J.A. Russell (eds.), The Psychological Construction of Emotion (pp. 45–82). New York, London: The Guilford Press.
Chodkowski, Z. (2019). Plany zawodowe studentów pedagogiki Uniwersytetu Rzeszowskiego w kontekście miejsca ich zamieszkania. Zarządzanie Publiczne, 2(46), 171–187. https://www.doi.org/10.4467/20843968ZP.19.011.10687.
Dąbrowski, A. (2014). Czym są emocje? Prezentacja wieloskładnikowej teorii emocji. Analiza i Egzystencja, 27, 123–146.
Denzin, N.K. (1984). On Understanding Human Emotion. San Francisco: Jossey-Bass.
Dziedziczak-Foltyn, A. (2010). Równość płci w szkolnictwie wyższym i nauce–teoria i praktyka. Przegląd Socjologiczny, 59(3), 87–107.
Ekman, P. (1982). Emotion in the Human Face, 2nd in. Cambridge: Cambridge University Press.
Ekman, P. (1992). An argument for basic emotions. Cognition and Emotion, 6, 169–200.
Ekman, P. (2003). Emotions revealed. New York: Henry Holt Company.
Everly, G.S., Rosenfeld, R. (1992). Stress. Przyczyny, terapia i autoterapia. Warszawa: PWN.
Eysenck, H.J. (1957). The Dynamics of Anxiety and Hysteria. New York: Praeger.
Freud, S. (1926). Inhibitions, symptoms and anxiety. The Complete Psychological Works of Sigmund Freud. London: Hogarth Press (standard edition, 1975).
Frijda, N.H. (1986). The emotions. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Goleman, D. (2021). Еmоtіоnаl Іntеllіgеnсе. Improve Уоur Ѕосіаl Ѕkіllѕ and Еmоtіоnаl Аgіlіtу For а Better Life, Ѕuссеѕѕ At Work and Hарріеr Rеlаtіоnѕhірѕ. Dіѕсоvеr Why it Саn Matter Mоrе Than ІQ (ЕQ 2.0). Independent Press.
Greenberg, L.S. (2013). Cognition, Emotion, and the Construction of Meaning in Psychotherapy. In: M.D. Robinson, E.R. Watkins, E. Harmon-Jones (eds.), Handbook of Cognition and Emotion (pp. 521–539). New York, London: The Guilford Press.
Gray, J.A. (1987). The Psychology of Fear and Stress (2nd ed). Cambridge: Cambridge University Press.
Gulla, B. (2020). Gniew, agresja i przemoc w wybranych zaburzeniach psychopatologicznych. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Biblioteka Jagiellońska.
Hammen, C. (2006). Depresja. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Izard, C.E. (1991). The psychology of emotions. New York: Plenum Press.
Jankowska, M. (2020). Zarządzanie emocjami. Krok w stronę zdrowia psychicznego. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Jarosz, M. (1978). Psychologia lekarska. Warszawa: PZWL.
Jarymowicz, M. (1997). O afekcie zawiadującym podmiotem i możliwościach podmiotu panowania nad emocjami. Przegląd Psychologiczny, 40(1/2), 49–56.
Kazimierska, I. (2016). Depresja – objawy, przyczyny, leczenie. https://pulsmedycyny.pl/depresja-objawy-przyczyny-leczenie-875168 [Retrieved April 11, 2023].
Lazarus, R.S. (1991). Emotion and Adaptation. New York: Oxford University Press.
Le Doux, J. (2017). Lęk. Neuronauka na tropie źródeł lęku i strachu. Kraków: Copernicus Center Press.
Mandler, G. (1984). Mind and Body: Psychology of Emotion and Stress. New York: Norton.
Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2001). Skala ekspresji gniewu – SEG. In: Z. Juczyński (ed.), Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia (pp. 47–54). Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Öhman, A. (1993). Fear and anxiety as emotional phenomena: Clinical phenomenology, evolutionary perspectives, and information-processing mechanisms. In: M. Lewis, J.M. Haviland (eds.), Handbook of Emotions (pp. 511–536). New York: Guilford Press.
Plutchik, R. (1991). Emotions and evolution. In: K.T. Strongman (ed.), International Review of Studies on Emotion (pp. 37–58). Vol. 1. Chichester, UK: John Wiley & Sons.
Reilly, P.M., Shopshire, M.S., Durazzo, T.C., Campbell, T.A. (2019). Anger Management for Substance Use Disorder and Mental Health Clients, US Department of Health and Human Services, Substance Abuse and Mental Health Services Administration. Rockville: Center for Substance Abuse Treatment.
Robichaud, M., Dugas, M.J. (2015). The generalised anxiety disorder work-book. A Comprehensive CBT Guide for Coping with Uncertainty, Worry, and Fear. Oakland: New Harbinger Publications, Inc.
Servan-Schreiber, D. (2004). The Instinct to Heal. Curing stress, anxiety, and depression without drugs and talk therapy. The University of Pittsburgh Medical Center.
Smith, C.A., Lazarus, R.S. (1993). Appraisal Components, Core Relational Themes, and the Emotions. Cognition and Emotion, 7(3-4), 233–269.
Sroufe, L. A. (1996). Emotional development: The organisation of emotional life in the early years. New York: Cambridge University Press.
Stein, N.L., Levine, L.J. (1990). Making sense out of Emotion: The representation and use of goal-structured knowledge. In: N.L. Stein, B. Leventhal, T. Trabasso (eds.), Psychological and biological approaches to Emotion (pp. 45–73). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Sternberg, R.J. (1999). The theory of successful intelligence. Review of General Psychology, 3, 292–316.
Strongman, K.T. (2003). The Psychology of Emotion. Fifth edition. From Everyday Life to Theory. West Sussex: John Wiley & Sons Ltd.
Święcicki, Ł. (2018). Depresja jednak niezwykła choroba. Wrocław: Edra Urban & Partner.
Tomkins, S. (1963). Affect, imagery and consciousness: The adverse effects. Vol. 1. New York: Springer.
Wilczyńska, A., Mazur, M. (2013). Gniew i empatia a poziom zagrożenia wykluczeniem społecznym u młodzieży. Psychologia Społeczna, 2(25), 191–202.
Zając, T. (2014). Struktura agresji i kontrola emocji u osób z rozpoznaniem depresji. Psychiatria i Psychoterapia, 10(4), 16–29.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Prawa autorskie (c) 2024 Podstawy Edukacji