Abstrakt
Celem badań było poszukiwanie rodzinnej etiologii strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego tkwiącej w wzorze reagowania rodziców na sytuacje konfliktu społecznego. W badaniach posłużono się Kwestionariuszem strategii radzenia sobie rodziców w sytuacji konfliktu społecznego (KSRwSK) D.Boreckiej-Biernat i Kwestionariuszem do badania strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego w sytuacji konfliktu społecznego (KSMK) D.Boreckiej-Biernat. Badania empiryczne przeprowadzono w szkołach gimnazjalnych. Objęły one 893 adolescentów (468 dziewcząt i 425 chłopców) w wieku 13-15 lat. Analiza materiału badawczego wykazała, że matka i ojciec spostrzegani są jako stosujący w sytuacji konfliktu społecznego strategie destruktywną i konstruktywną, przyczyniają się do modelowania u młodzieży strategii polegającej na destruktywnym i konstruktywnym zachowaniu, wykorzystywanym w sytuacji konfliktu społecznego.
Bibliografia
Aronson, E., Wilson, T., Akert R. (2012). Psychologia społeczna serce i umysł. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Balawajder, K. (2010). Zachowania uczestników konfliktu interpersonalnego. In: D.Borecka-Biernat (ed.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież ? (pp.137-179). Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Bandelow, B. (2011). Nieśmiałość. Czym jest i jak ją pokonać. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Bandura, A. (1973). Aggression: A social learning analysis. New Jersey: Prentice-Hill.
Bandura, A. (2007). Teoria społecznego uczenia się. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Barani, K., Szmigielska, B. (2012). Komunikacja zadaniowa między matką a dzieckiem jako predyktor radzenia sobie dziecka przedszkolnego w sytuacjach trudnych. Psychologia Rozwojowa, 3, 83-95.
Borecka-Biernat, D. (2006), Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Borecka-Biernat, D. (2012). Kwestionariusz strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego. Psychologia Wychowawcza, 1-2, 86-118. http://dx.doi.org/10.5604/00332860.1094162
Borecka-Biernat, D. (2013). Kwestionariusz strategii radzenia sobie rodziców w sytuacjach konfliktu społecznego w percepcji dziecka. In: M. Straś-Romanowska (ed.), Drogi rozwoju psychologii wrocławskiej. Tom jubileuszowy z okazji 45-lecia studiów psychologicznych w Uniwersytecie Wrocławskim (pp. 223-245). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Borowiecka, B. (2005). Relacje nastolatków z rodzicami. Nowa Szkoła, 2, 30-32.
Bryłka, R. (2000). Wpływ rodziny na powstawanie agresji u dzieci. Problemy Opiekuńczo- Wychowawcze, 50, 47-50.
Brzezińska, A., Apelit, K., Ziółkowska, B. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Ciupińska, B.(2011). Konflikty dorastających z rówieśnikami. In: A. Rejzner (ed.), Systemowe rozwiązywanie problemów przemocy i agresji w szkole (pp.100-118). Warszawa: Wydawnictwo Comandor.
Czerwińska-Jasiewicz, M. (2015). Psychologia rozwoju młodzieży w kontekście biegu ludzkiego życia. Wydawnictwo Difin.
De Wied, M., Branje, S., Meeus, W. (2007). Empathy and conflict resolution in friendship relations among adolescents. Aggressive Behavior, 33,1,48-55. http://dx.doi.org/10.1002/ab.20166
Deutsch, M., P.Coleman, P. (red.) (2005). Rozwiązywanie konfliktów. Teoria i praktyka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Donaldson, D., Prinstein, M., Danovsky, M., Spirito, A. (2000). Patterns of children’s coping with life stress: Implications with clinicians. American Journal of Orthopsychiatry,70, 351-359. http://dx.doi.org/10.1037/h0087689
Filip, A. (2010). Sposoby rozwiązywania konfliktów rodzinnych w percepcji młodzieży różniącej się korzystaniem z mediów. In: D. Borecka-Biernat (ed.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież?. (pp. 207-223). Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Frączak-Konecka, E. (2005/2006). Sposoby rozwiązywania sytuacji konfliktowych. Negocjacje. Studia Kupieckie, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Kupieckiej, 1-2, 91-102.
Frydenberg, E., Lewis, R. (1999). Relationships among well-being, avoidant coping, and active coping in a large sample of Australian adolescents. Psychological Reports, 104, 745–758.
Garstka, T. (2011). Konflikt pokoleń w domu i szkole. Głos Nauczycielski , 8, 12.
Gawryś, M. (2002). Rozwiązywanie konfliktów w klasie. Edukacja i Dialog, 8, 35-39
Gurba, E. (2013). Nieporozumienia z dorastającymi dziećmi w rodzinie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Gurba, E. (2020). Konflikt rodziców z nastolatkami jako źródło doświadczanego stresu. In: A.Senejko, A.Czapiga (eds.), Oswojenie traumy. Przegląd zagadnień. Seria: Psychologia Traumy (pp.125-144). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Harwas-Napierała, B. (1995). Nieśmiałość dorosłych. Geneza-diagnostyka-terapia. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Heszen-Niejodek, I. (2000). Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. In: J.Strelau (ed.), Psychologia. Podręcznik akademicki t. 3, (pp.465-493). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Honess, T., Charman,E., Zani,B., Cicognani,E., Xerri, M., Jackson,A., Bosam A. (1997). Conflict between parents and adolescents: Variation by family constiution. British Journal of Developmental Psychology, 15, 367-385.http://dx.doi.org/10.1111/j.2044-835X.1997.tb00527.x
Kłusek-Wojciszke, B (2009). Kwestionariusz stylów rozwiązywania konfliktów. Czasopismo Psychologiczne, 15(1), 119-140.
Kobus, K., Reyes, O. (2000). A descriptive study of urban mexican american adolescents’perceived stress and coping. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 22,163-178.
Krok, D. (2007). Strategie rozwiązywania konfliktów w systemie rodzinnym. Roczniki Teologiczne, t. LIV, z.10, 119-138.
Lachowska, B. (2010). Style rozwiązywania konfliktów i ich efekty w relacji miedzy rodzicami i adolescentami- prezentacja narzędzi pomiaru. In: D. Borecka-Biernat (ed.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczy. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież ? (pp.180-206). Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Lewandowska, S. (2000). Agresywny rodzic-agresywne dziecko. Edukacja i Dialog, 4, 20-24.
Liberska, H. (2002). Rola identyfikacji z rodzicami dla rozwoju dziecka w okresie dojrzewania. Małżeństwo i Rodzina, 1, 48-53.
Lohman, B., Jarvis, P. (2000). Adolescent stressors, coping strategies, and psychological health studied in the family context. Journal of Youth and Adolescence, 29,15-43. http://dx.doi.org/10.1023/A:1005117020812
Miłkowska, G. (2010). Style rozwiązywania konfliktów przez młodzież gimnazjalną. Rocznik Lubuski, t.36, cz. 1, 199-214.
Obuchowska, I. (1990). Rodzinne konflikty młodzieży niepełnosprawnej związane z realizacją potrzeby autonomii. In: M.Tyszkowa (ed.), Rodzina a rozwój jednostki (pp. 55-73). Poznań: CPBP.
Obuchowska, I. (2000). Adolescencja. In: B. Harwas- Napierała, J. Trempała (eds.), Psychologia rozwoju człowieka, t. 2 (pp.163-201). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ostrowska, K. (2008). Zachowania agresywne uczniów w świetle badań porównawczych. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze 3, 13-22.
Owens, L., Daly, A., Slee, P.(2005). Sex and age differences in victimization and conflict resolution among adolescents in a south Australian school. Aggressive Behavior, 31,1,1-12.
Pisula, E., Sikora, R. (2008). Wiek i płeć a radzenie sobie ze stresem przez młodzież w wieku 12–17 lat. Przegląd Psychologiczny, 4, 405–422.
Polak, K. (2010). Uczeń w sytuacji konfliktów szkolnych. In: D. Borecka-Biernat (ed.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież (pp. 23-39). Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Poraj, G. (2002). Agresja w szkole. Przyczyny, profilaktyka, interwencje. Łódź: Oficyna Wydawnicza „Edukator”.
Rostowska, T. (1996). Transmisja międzypokoleniowa w rodzinie w zakresie zachowań agresywnych. Przegląd Psychologiczny, 39, 1-2, 177-186.
Rostowska, T. (1997). Zgodność strategii radzenia sobie ze stresem u rodziców i ich dorosłych dzieci. In: J. Rostowski, T. Rostowska, I. Janicka (eds.), Psychospołeczne aspekty rozwoju człowieka (pp. 389-399). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Rostowska, T. (2001). Konflikt międzypokoleniowy w rodzinie. Analiza psychologiczna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Różańska-Kowal, J. (2004). Szkoła jako główne źródło stresu młodzieży w wieku dorastania. Kwartalnik Pedagogiczny, 3, 203-214.
Schaffer, H. (2006). Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Smetana, J.(1991). Adolescents’ and mothers’ evaluations of justifications for conflicts. In: R.Paikoff (ed.), Shared views in the family during adolescence: New directions for child development (pp. 252-273). San Fracisco: Jossey-Bass.
Stańkowski, B.(2009). Konflikt nauczyciel-uczeń Uzdrawianie relacji w świetle reguły 5R . Kraków: Wydawnictwo WAM.
Tezer, E., Demir, A. (2001). Confilict behaviors toward same-sex peers among male and female late adolescents. Adolescence, 36, 525-533.
Tyszkowa, M. (1986). Zachowanie się dzieci w sytuacjach trudnych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Williams, K. , McGillicuddy-De Lisi, A. (2000). Coping strategies in Adolescent. Journal of Applied Developmental Psychology, 20, 537-549. http://dx.doi.org/10.1016/S0193-3973(99)00025-8
Wojciszke, B. (2007). Relacje interpersonalne. In: J. Strelau (ed.), Psychologia. Podręcznik akademicki t.3 (pp.147-186). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Zimbardo P., Gerrig R. (2012). Psychologia i Życie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Zimbardo, P. (2011). Nieśmiałość. Co to jest ? Jak sobie z nią radzić ? Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.