Дата публікації: 2017-05-161

Kwartety smyczkowe Władysława Żeleńskiego

Maryla Renat
Edukacja Muzyczna
Розділ: Статті
https://doi.org/10.16926/em.2017.12.01

Анотація

Głównym celem artykułu jest przedstawienie twórczości polskiego kompozytora Władysława
Żeleńskiego (1837–1921) na obsadę kwartetu smyczkowego, w kontekście jego biografii. Omówiona
w pracy część twórczości kompozytora obejmuje następujące dzieła:
1. Wariacje na oryginalny temat g-moll op. 21 (1869);
2. Kwartet smyczkowy F-dur op. 28 (1875);
3. Kwartet smyczkowy A-dur op. 42 (po 1880).
W rozwiązaniu niniejszej problematyki można wyróżnić dwa etapy. Pierwszy dotyczy omówienia
stanu, istniejącej wyłącznie w języku polskim, literatury przedmiotu na ten temat, która jest
uboga i przeważnie ogranicza się do ogólnych uwag stylo-krytycznych, nie zawsze słusznych.
Brakuje prac, które by w sposób całościowy szczegółowo omawiały wszystkie utwory należące do
twórczości kameralnej Żeleńskiego. Niniejsza praca jest zatem pierwszą próbą w tym zakresie.
Drugi etap dotyczy analizy muzycznej, w wyniku której omówione zostały: forma, technika kompozytorska,
strona wyrazowa oraz recepcja.
W utworach na kwartet smyczkowy Żeleńskiego dominuje liryczna kategoria wyrazowa. Wiodącą
rolę odgrywa faktura, w której współdziałanie instrumentów ciągle zmienia się we wzajemnych
relacjach. Kolejną właściwością zasługującą na uwagę są nawiązania do polskiej muzyki
ludowej. Przejawia się to w stosowaniu charakterystycznych kwart lidyjskich i kwint burdonowych.
Nadto kompozytor wprowadza stylizacje tańców niepolskich siciliany i tarantelli, co ma
miejsce w Wariacjach na oryginalny temat op. 21. Mniejszą rolę w kształtowaniu narracji odgrywa
harmonika. Nie zawiera ona nowatorskich rozwiązań, zwłaszcza w dwóch pierwszych dziełach.
Między kwartetami F-dur op. 28 a A-dur op. 42 miała miejsce ewolucja techniki kompozytorskiej,
co zaowocowało w drugim z utworów – pogłębionym rozwojem harmoniki dur-moll,
silnym zróżnicowaniem faktury i wprowadzeniem partii wirtuozowskich.
Styl Żeleńskiego w kwartetach smyczkowych reprezentuje nurt klasycyzujący. Stanowi syntezę
klasycznych form z neoromantycznym kształtowaniem narracji muzycznej. Dzieła na kwartet
smyczkowy Żeleńskiego reprezentują wysoką wartość artystyczną, tworząc zarazem podwaliny
polskiej kameralistyki w II połowie XIX wieku.

Статті цього автора (авторів), які найбільше читають

1 2 > >> 

Завантажити файли

Правила цитування

Renat, M. (2017). Kwartety smyczkowe Władysława Żeleńskiego. Edukacja Muzyczna, 12, 9–51. https://doi.org/10.16926/em.2017.12.01

Cited by / Share

Ліцензія

Creative Commons License

Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution 4.0 International License.


This website uses cookies for proper operation, in order to use the portal fully you must accept cookies.