Jan Edmund Jurkowski jako kompozytor na tle innych komponujących gitarzystów w Polsce po 1944 roku

Wojciech GURGUL

doi:10.16926/em.2022.17.04

Opublikowane: 2023-04-011

Tom 17 (2022)

Jan Edmund Jurkowski jako kompozytor na tle innych komponujących gitarzystów w Polsce po 1944 roku

Wojciech GURGUL

Edukacja Muzyczna

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.16926/em.2022.17.04

Abstrakt

Związany z ośrodkiem śląskim Jan Edmund Jurkowski odegrał znaczącą rolę w historii powojennej polskiej gitarystyki. Jego działalność jako pedagoga, organizatora życia muzycznego i lutnika-konstruktora (jako twórcy 8-strunowej gitary polskiej) jest powszechnie znana, wielokrotnie bowiem była omawiana na kartach różnego rodzaju publikacji. Mniej powszechna jest świadomość działalności kompozytorskiej Jurkowskiego, która, choć niezbyt obfita (14 zachowanych kompozycji oraz 3 opracowania), zajmuje istotne miejsce w rozwoju polskiej literatury gitarowej. Niniejszy tekst przybliży jego spuściznę twórczą, zarówno tę przeznaczoną na gitarę, jak i pomyślaną na inne składy wykonawcze, przedstawiając ją na tle innych gitarowych kompozytorów, działających
w Polsce po drugiej wojnie światowej. Ukazane zostanie znaczenie jego dorobku jako kompozytora w historii polskiej gitarystyki – był bowiem pierwszym wykształconym w zakresie kompozycji gitarzystą w Polsce.

Słowa kluczowe:

Jan Edmund Jurkowski, śląska muzyka współczesna, polska muzyka gitarowa, gitarzyści-kompozytorzy, Śląska Jesień Gitarowa

Inne teksty tego samego autora

Pobierz pliki

PDF PDF (English)

Zasady cytowania

GURGUL, W. (2023). Jan Edmund Jurkowski jako kompozytor na tle innych komponujących gitarzystów w Polsce po 1944 roku. Edukacja Muzyczna, 17, 65–119. https://doi.org/10.16926/em.2022.17.04

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Biblioteczka gitarzysty 6, red. J. Powroźniak, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1975.
Google Scholar

Chopin Fryderyk, Polonez A-dur op. 40 nr 1, oprac. J.E. Jurkowski, red. A. Gruszka, „Świat Gitary” 1999, nr 2, s. 40–43.
Google Scholar

Jurkowski Jan Edmund, Ballada romantica, red. W. Gurgul, „Sześć Strun Świata” 2016, nr 4 (8), s. 47–55.
Google Scholar

Jurkowski Jan Edmund, Esztergomia for solo guitar, red. M. Ophee, Editions Orphée, Columbus 1991.
Google Scholar

Jurkowski Jan Edmund, Mazurek 1, Mazurek 2, Thema con variazione, red. A. Gruszka, Professional Music Press, Gdynia 1998.
Google Scholar

Jurkowski Jan Edmund, Mazurek, „Gitara – Historia, Aktualności” 1997, nr 1, s. I–VII.
Google Scholar

Jurkowski Jan Edmund, Mazurek, „Poradnik Muzyczny” 1978, nr 1, dodatek: „Zeszyt Repertuarowy”, s. I–II.
Google Scholar

Jurkowski Jan Edmund, Mazurek, „Poradnik Muzyczny” 1988, nr 2, dodatek repertuarowo-metodyczny, s. II–VIII.
Google Scholar

Jurkowski Jan Edmund, Mazurek, „Świat Gitary” 1997, nr 2, s. 27–29.
Google Scholar

Jurkowski Jan Edmund, Sonata akademicka for solo guitar, red. M. Ophee, Editions Orphée, Columbus 1989.
Google Scholar

Materiały na II Ogólnopolski Konkurs Gitary Klasycznej stopnia podstawowego. Ognisko muzyczne, Ludowy Instytut Muzyczny, Łódź 1978.
Google Scholar

Materiały nutowe na II Ogólnopolski Konkurs Gitary Klasycznej stopnia podstawowego. Szkoła Muzyczna I st., Ludowy Instytut Muzyczny, Łódź 1978.
Google Scholar

Powroźniak Józef, Szkoła gry na gitarze, wyd. T. Gieszczykiewicz, Kraków 1944.
Google Scholar

Sosiński Kazimierz, Materiały od nauki gry na gitarze, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1970.
Google Scholar

Śmieszkoł Augustyn, Miniatury na jedną, dwie i trzy gitary, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1958.
Google Scholar

Współczesna miniatura gitarowa, red. J. Powroźniak, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1978.
Google Scholar

Współczesna muzyka gitarowa, wyd. 1, red. J. Powroźniak, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1956.
Google Scholar

Wybór etiud na gitarę 4, red. J. Powroźniak, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1979.
Google Scholar

Zbiór łatwych utworów na tercety gitarowe, red. J. Powroźniak, Ludowy Instytut Muzyczny, Łódź 1972.
Google Scholar

Jurkowski Jan Edmund, Suita olimpijska, rękopis w Archiwum Śląskiej Kultury Muzycznej w Katowicach, sygn. 2616 RM.
Google Scholar

Jurkowski Jan Edmund, Thema con variazioni na fortepian, rękopis w Archiwum Śląskiej Kultury Muzycznej w Katowicach, sygn. 2618 RM.
Google Scholar

Program Koncertu Jubileuszowego z okazji 40-lecia Biblioteki Uczelnianej, Archiwum Śląskiej Kultury Muzycznej w Katowicach, sygn. 101 Pm.
Google Scholar

Programy XI, XXVII i XXXI koncertu z cyklu „Śląska Trybuna Kompozytorów”, Archiwum Śląskiej Kultury Muzycznej w Katowicach, sygn. 114 Pm.
Google Scholar

Rękopisy Jana Edmunda Jurkowskiego w posiadaniu rodziny kompozytora.
Google Scholar

„Katowicki Informator Kulturalny” 1986, nr 3.
Google Scholar

Gruszka Alina, Nasi pedagodzy, rozmowę przeprowadził Z. Dubiella, „Gitara i Bas” 1994, nr 6, s. 37–38.
Google Scholar

Sprawozdanie za rok akademicki 1973/1974, red. B. Blechert, Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego, Katowice 1974.
Google Scholar

Sprawozdanie za rok akademicki 1975/1976, red. B. Łankowska-Guzy, Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego, Katowice 1977.
Google Scholar

Sprawozdanie za rok akademicki 1976/1977, red. B. Łankowska-Guzy, Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego, Katowice 1978.
Google Scholar

Sprawozdanie za rok akademicki 1977/1978, red. B. Łankowska-Guzy, Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego, Katowice 1979.
Google Scholar

Sprawozdanie za rok akademicki 1978/1979, red. B. Łankowska-Guzy, Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego, Katowice 1980.
Google Scholar

XIII Śląskie Dni Muzyki Współczesnej 21.10–28.10.2006, Związek Kompozytorów Polskich Oddział w Katowicach, Katowice 2006.
Google Scholar

Gruszka Alina, Jan Edmund Jurkowski (1933–1989) in memoriam, Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego, Katowice 2009.
Google Scholar

Gurgul Wojciech, 30 lat Śląskiej Jesieni Gitarowej. Historia Międzynarodowego Festiwalu „Śląska Jesień Gitarowa” oraz Konkursu Gitarowego im. Jana Edmunda Jurkowskiego w Tychach, Miejskie Centrum Kultury w Tychach, Tychy 2016.
Google Scholar

Konikiewicz Leonard, Szlakiem nieposłusznych: dzieje Związku Obrońców Wolności i ich rodzin na Kresach Wschodnich, w archipelagu GUŁag i w Stanach Zjednoczonych 1945–1997. Zarys historyczny, stenogram wywiadów, wiersze, polemiki, listy, noty biograficzne, dokumenty, mapy, Redakcja „Echa Polesia”, Brześć; Fundacja Pomocy Szkołom Polskim na Wschodzie im. Tadeusza Goniewicza, Lublin 2011.
Google Scholar

Leksykon polskich muzyków pedagogów, red. K. Janczewska-Sołomko, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2008.
Google Scholar

Łukaszewski Marcin, Fortepianowe formy wariacyjne kompozytorów polskich 1900–2010. Dzieje gatunku i technika wariacyjna, Musica Sacra Edition, Warszawa 2013.
Google Scholar

Nosal Marek, Twórczość kompozytorów polskich na gitarę solo po 1945 roku. Zagadnienia artystyczno-wykonawcze na wybranych przykładach, Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego, Katowice 2013.
Google Scholar

Powroźniak Józef, Leksykon gitary, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1979.
Google Scholar

Stachura-Bogusławska Anna, Michalik Teresa, 40 lat Śląskich Trybun Kompozytorów na estradzie Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Mieczysława Karłowicza w Katowicach (1973–2013), Związek Kompozytorów Polskich. Oddział w Katowicach, Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. Mieczysława Karłowicza w Katowicach, Katowice 2013.
Google Scholar

Bula Karol, Jan Edmund Jurkowski, „Poradnik Muzyczny” 1989, nr 7–8, s. 8.
Google Scholar

Chłestowski Edward, Addenda do „Jawnej działalności wydawniczej w okresie okupacji hitlerowskiej w Krakowie (1939—1945)”, „Rocznik Naukowo- -Dydaktyczny. Prace Bibliotekoznawcze”, red. J. Jarowiecki, Kraków 1987, z. 4, s. 227–247 [dostępny pod adresem http://hdl.handle.net/11716/5636].
Google Scholar

Gruszka Alina, Rola Jana Edmunda Jurkowskiego w rozwoju gitarystyki na Górnym Śląsku, [w:] XXX-lecie Katedry Akordeonu, red. I. Bias, Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego, Katowice 2015, s. 19–22.
Google Scholar

Gurgul Wojciech, „Ballada romantica” Jana Edmunda Jurkowskiego – zetknięcie tradycji i nowoczesności, „Sześć Strun Świata” 2016, nr 4, s. 36–39.
Google Scholar

Jaroszewicz Alina, Szlakiem nieposłusznych, „Echo Polesia” 2017, nr 3, s. 48–49.
Google Scholar

Ophee Matanya, Edmund Jurkowski (1935–1989), „Soundboard Magazine” 1989, nr 2, s. 9.
Google Scholar

Powroźniak Józef, Die Polnische Gitarre, „Nova Giulianiad” 1985, nr 7, s. 201–202.
Google Scholar

Powroźniak Józef, Gitara polska, „Poradnik Muzyczny” 1985, nr 2, s. 6–7.
Google Scholar

Staszewski Maciej, Klasa gitary w Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, „Sześć Strun Świata” 2016, nr 7, s. 43.
Google Scholar

Tubis Marek, Ośrodek Gitarowy Ludowego Instytutu Muzycznego w Łodzi. Historia powstania i kierunki działalności, [w:] Aktualny stan gitarystyki polskiej i perspektywy jej rozwoju, red. J. Zamuszko, Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, Łódź 1996, s. 177–187.
Google Scholar

Wieczorek Franciszek, Nieborak Krzysztof, …O Jurkowskim słów kilka…, „Gitara – Historia, Aktualności” 1997, nr 1, s. 14–15.
Google Scholar

Celiński Krzysztof, Polska współczesna muzyka na gitarę klasyczną – katalog i analiza wybranych przykładów, (maszynopis pracy dyplomowej pisanej pod kierunkiem M. Zalewskiego), Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina, Warszawa 1985.
Google Scholar

Gurgul Wojciech, Tradycja i nowoczesność w twórczości Jana Edmunda Jurkowskiego na przykładzie „Ballady romantycznej” na gitarę solo (maszynopis pracy licencjackiego pisanej pod kierunkiem A. Gruszki), Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego, Katowice 2014.
Google Scholar

Spaliński Tomasz, Edmund Jurkowski – przyczynek do biografii. Analiza formalna i problemy wykonawcze sonaty „Akademickiej” na gitarę solo (maszynopis pracy dyplomowej pisanej pod kierunkiem A. Gruszki), Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego, Katowice 1989.
Google Scholar

Gromolak Waldemar, Waldemar Gromolak – gitara, Steffen Hulsenbeck – mandolina, komentarz wydawniczy, DUX, Warszawa 1995.
Google Scholar

Bronk Zbigniew, Rozkład występowania nazwisk w powiatach, źródło: http://nlp.actaforte.pl:8080/Nomina/Ndistr?nazwisko=%C5%9Amieszko%C5%82 [stan z 19.10.2022].
Google Scholar

Źródło: http://www.jacekrabinski.de/vita%20-%20polski.htm [stan z 26.09.2022].
Google Scholar

Źródło: https://muzicka-omladina.org/international-jeunesses-musicales-competition/ijmc-archive?showall=1 [stan z 19.10.2022].
Google Scholar

Korespondencja i rozmowa autora z Jerzym Koenigiem, z 19.10.2022 r.
Google Scholar