Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest prezentacja kulturowej koncepcji kształcenia pojmowanej jako wychowanie językowe w ramach języka polskiego jako szkolnego przedmiotu nauczania. Koncepcja obejmuje klasy IV–VI szkoły podstawowej, I–III gimnazjum i I–III liceum. Na każdym poziomie stanowi wyraz tej samej filozofi i kształcenia. Jej wykładnią praktyczną są prace kompleksowo zaprojektowane i wykonane w ramach tego samego zespołu. Obejmują one programy i podręczniki szkolne – na każdą klasę dwie książki dla ucznia ściśle z sobą skorelowane: do kształcenia kulturowo-językowego oraz do kształcenia kulturowo-literackiego, a także książki nauczyciela, czasopismo, serię książek z zakresu metodyki lektury i podręczniki projektujące naukę tworzenia wypowiedzi pisemnych. Koncepcja projektuje spiralny układ problemów proponowanych do rozważenia jako podstawowe wyznaczniki kondycji ludzkiej, łączy ujęcie klasyczne z rozpoznaniami dotyczącymi stanu kultury współczesnej. Akcentuje wagę tego, co trwa, oraz tego, co dotyczy tu i teraz.
Bibliografia
Bachtin, M. (1983). Gatunki mowy a formy języka. D. Ulicka (tłum.). W: E. Czaplejewicz, E. Kasperski (red.). Bachtin. Warszawa.
Bauman, Z. (2000). Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa.
Bielik-Robson, A. (1998). Inna nowoczesność. Pytania o współczesną formułę duchowości. Kraków.
Braudel, F. (1999). Historia i trwanie. B. Geremek (tłum.). Warszawa.
Bruner, J.S. (1974). W poszukiwaniu teorii nauczania. E. Krasińska (tłum.). Warszawa.
Campbell, J. (1994). Potęga mitu. Rozmowy Billa Moyersa z Josephem Campbellem. I. Kania (tłum.). Kraków.
Dyduch, B. (1994). Prezentacja koncepcji: Jak traktować podręcznikowe teksty niewerbalne? W: B. Dyduch, M. Jędrychowska, Z. A. Kłakówna. Podręcznik do języka polskiego „To lubię!”. Klasa 4. Książka nauczyciela. Kraków.
Duszak, A. (1998). Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa. Warszawa.
Eco, U. (1999). Czytanie świata. W. Woźniak (tłum.). Kraków.
Eliot, T.S. (2007). W moim początku jest mój kres. A. Pomorski (tłum.). Warszawa.
Gadamer, H.-G. (2000). Człowiek i język. W: H.-G. Gadamer. Rozum, słowo, dzieje. K. Michalski (tłum.). Warszawa.
Janion, M. (1996). „Czy będziesz wiedział, co przeżyłeś”. Warszawa.
Jędrychowska, M. (1994). Prezentacja koncepcji: Jak uczyć odbioru tekstów literackich? W: B. Dyduch, M. Jędrychowska, Z.A. Kłakówna. Podręcznik do języka polskiego „To lubię!”. Klasa 4. Książka nauczyciela. Kraków.
Kłakówna, Z.A. (1994). Prezentacja koncepcji: O nowe widzenie przedmiotu. W: B. Dyduch, M. Jędrychowska, Z.A. Kłakówna. Podręcznik do języka polskiego „To lubię!”. Klasa 4. Książka nauczyciela. Kraków.
Kłakówna, Z.A. (2002). Język polski w szkołach ponadgimnazjalnych – kształcenie kompetencji kulturowej. W: Z.A. Kłakówna, P. Kołodziej, W. Martyniuk, I. Steczko, J. Waligóra. Podręcznik do języka polskiego „To lubię!”. Klasa I. Liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum. Książka nauczyciela. Część 1. Kraków.
Kłakówna, Z.A. (2003). Przymus i wolność. Projektowanie procesu kształcenia kulturowej kompetencji. Kraków.
Kłakówna, Z.A. (2005). Kulturowa koncepcja kształcenia polonistycznego. W: M. Czermińska i in. Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd Polonistów, Kraków 22–25 września 2004. T. 1–2. Kraków.
Kłakówna, Z.A. (2007a). Kształcenie językowe jako rozwijanie kulturowej kompetencji. W: Z. Uryga, R. Jedliński, M. Sienko (red.). Wiązanie kształcenia językowego z literacko-kulturowym w gimnazjach i liceach. Kraków.
Kłakówna, Z.A. (2007b). Nowe To lubię! Prezentacja koncepcji. W: Z.A. Kłakówna, K. Wiatr, I. Steczko. Nowe To lubię! Podręcznik do języka polskiego. Książka dla nauczycieli i rodziców. Klasa 4. Kraków.
Kłakówna, Z.A. (2007c). Learning through Language to Develop Cultural Competence. W: W. Martyniuk (red.). Towards a Common European Framework of Reference for Languages of School Education. Proceedings of a conference. Kraków.
Kołakowski, L. (1996). Jeśli Boga nie ma... Horror metaphysicus. T. Baszniak, M. Panufnik (tłum.). Poznań.
Kołodziej, P. (2009). Dzieło malarskie jako tekst i kontekst w ponadgimnazjalnym kształceniu kulturowo-literackim. Praca doktorska. Uniwersytet Pedagogiczny. Kraków.
Kołodziej, P. (2010). Tak zwana „edukacja polonistyczna” według tak zwanej „podstawy programowej”. Polonistyka, 2.
Marchewa, J. (1990). Nauczanie literatury w szkole średniej w latach 1918–1939. Koncepcje i podręczniki. Warszawa.
Martyniuk, W. (1999). Poststrukturalistyczny model uczenia się i nauczania języka obcego/drugiego. Nowa Polszczyzna, 1.
Martyniuk, W. (2002). Rozwijanie kompetencji językowej jako nadrzędny cel kształcenia. Podstawy teoretyczne. W: Z.A. Kłakówna, P. Kołodziej, W. Martyniuk, I. Steczko, J. Waligóra. Podręcznik do języka polskiego „To lubię!”. Klasa I. Liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum. Książka nauczyciela. Część 1. Kraków.
Mateja, A. (2007). Trzynastka. Tygodnik Powszechny, 51–52.
Mazur, T. (2010). Koniec szkoły? W: J. Szomburg, P. Zbieranek (red.). Edukacja dla rozwoju. Gdańsk.
Mieletynski, E. (1981). Potęga mitu. J. Dancygier (tłum.). Warszawa.
Mrazek, H., Steczko, I. (1994). Prezentacja koncepcji: Jak rozwijać język ucznia? W: B. Dyduch, M. Jędrychowska, Z.A. Kłakówna. Podręcznik do języka polskiego „To lubię!”. Klasa 4. Książka nauczyciela. Kraków.
Pasierb, S.J. (1982). Światło i sól. Paryż.
Ricoeur, P. (1992). Filozofia osoby. M. Frankiewicz (tłum.). Kraków.
Rittel, T. (1993). Podstawy lingwistyki edukacyjnej. Nabywanie i kształcenie języka. Kraków.
Searle, J.S. (1999). Umysł, język, społeczeństwo. Filozofia i rzeczywistość. D. Cieśla (tłum.). Warszawa.
Spitzer, M. (2008). Jak uczy się mózg. M. Guzowska-Dąbrowska (tłum.). Warszawa.
Tabakowska, E. (2005). Komunikowanie i poznawanie w językoznawstwie. W: M. Czermińska i in. Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd Polonistów, Kraków 22–25 września 2004. T. 1–2. Kraków.
Terzani, T. (2010). Koniec jest moim początkiem. I. Banach (tłum.). Poznań.
Tischner, J. (1990). Filozofia dramatu. Paryż.
Waligóra, J. (2002). Lektura wiersza Tadeusza Różewicza „Z domu mojego”. W: Z.A. Kłakówna, P. Kołodziej, W. Martyniuk, I. Steczko, J. Waligóra. Podręcznik do języka polskiego „To lubię!”. Klasa I. Liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum. Książka nauczyciela. Część 1. Kraków.
Wellek, R., Warren, A. (1975). Teoria literatury. M. Żurowski (tłum.). Warszawa.
Wierzbicka, A. (1999). Język – umysł – kultura. Warszawa.