Abstrakt
Celem artykułu jest wskazanie na wybrane, podstawowe konsekwencje zwrotu językowego dla pedagogiki jako dyscypliny naukowej i praktyki. Zjawisko linguistic turn było efektem ewolucji w obrębie filozofii języka, w związku z czym artykuł uwzględnia autorską interpretację historii przemian kategorii języka, akcentując proces jej emancypacji wobec innych kategorii filozoficznych (epistemologicznych). Zwieńczeniem ewolucji filozofii języka był zwrot lingwistyczny, który wraz z całą serią kolejnych „turns” wpisał się w charakterystykę tzw. nowej humanistyki i jej metodologii. Tak zarysowane tło historyczne i filozoficzno-językowe pozwala na wskazanie wybranych konsekwencji problematyki zwrotu językowego dla teorii i praktyki pedagogicznej.
Bibliografia
Beckmann, J.P. (1995). Wilhelm von Ockham. Munchen: Verlag C.H. Beck.
Bieszczad, B. (2013). Pedagogika i język. Perspektywa ponowoczesna, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bohuszewicz, P. (2010). Po czy w ramach poststrukturalizmu? Zwroty badawcze wobec przełomów paradygmatycznych w najnowszym literaturoznawstwie polskim. W: J. Kowalewski, W. Piasek (red.), Zwroty badawcze w humanistyce (s. 15–45). Olsztyn: Wydawnictwo Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Chmielewski, A. (2003). Filozofia Poppera. Analiza krytyczna. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Dąmbska, I. (1993). Zarys historii filozofii greckiej. Lublin: Wydawnictwo Daimonion.
Gawroński, G. (1984). Dlaczego Platon wykluczył poetów z Państwa. U źródeł współczesnych badań nad językiem, Warszawa: Wydawnictwo Znak.
Grzegorczyk, A. (1992). Niekartezjańskie współrzędne w dzisiejszej humanistyce. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Harris, R. (1988). Language, Saussure and Wittgenstein. How to Play Games with Words. London – New York: Routledge and Kegan Paul.
Hejnicka-Bezwińska, T. (2008). Pedagogika ogólna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. Herder, J.G. (1987). Rozprawa o pochodzeniu języka. Wrocław – Warszawa: Wydawnictwo Ossolineum.
Jadacki, J. (2009). Dobra robota w filozofii. W: R. Kleszcz (red.), Widnokrąg analityczny. Księga dedykowana Profesorowi Adamowi Nowaczykowi dla uczczenia jego dorobku naukowego (s. 29–43). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Jakel, O. (2003). Metafory w abstrakcyjnych domenach dyskursu. Kognitywno-lingwistyczna analiza metaforycznych modeli aktywności umysłowej, gospodarki i nauki. Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Kmita, J. (2007). Konieczne serio ironisty. O przekształcaniu się problemów filozoficznych w kulturoznawcze. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kowalewski, J., Piasek, W. (red.). (2010). Zwroty badawcze w humanistyce, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Kuhn, T.S. (2001). Struktura rewolucji naukowych. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Kurcz, I. (2000). Psychologia języka i komunikacji. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Łopatkiewicz, A. (2017). Współczesna pedagogika polska w perspektywie problematyki paradygmatu. Studium teoretyczne. Niepublikowana praca doktorska. Kraków.
Maciejczak, M. (2010). Zwrot językowy w filozofii. Od Fregego do Searle’a. Warszawa: Wydawnictwo Oficyny Wydawniczej Politechniki Warszawskiej.
Martens, E., Schnadelbach, H. (red.) (1995). Filozofia. Podstawowe pytania, Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
Milerski, B., Śliwerski, B. (red.) (2000). Pedagogika. Leksykon. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mill, J.S. (1962). System logiki dedukcyjnej i indukcyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Nycz, R. (2017). Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Platon (1990). Kratylos (tłum. W. Amsterdamski). Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.
Rasiński, L. (2009). Reguły i gry świata społecznego – Wittgenstein, de Saussure i zwrot lingwistyczny w filozofii społecznej. W: L. Rasiński (red.). Język, dyskurs, społeczeństwo (s. 7–30). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Rorty, R. (1992). Introduction. Metaphilosophical Difficulties of Linguistic Philosophy. W: R. Rorty (red.), The Linguistic Turn: Essays in Philosophical Method. Chicago: University of Chicago Press.
Rorty, R. (1994). Filozofia a zwierciadło natury. Warszawa: Wydawnictwo Spacja.
Rorty, R. (1996). Przygodność, ironia, solidarność. Warszawa: Wydawnictwo Spacja.
Rorty, R. (2009). Filozofia jako polityka kulturalna. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.
Szubka, T. (2009). Neopragmatyzm, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Życiński, J. (1982). Język i metoda, Kraków: Wydawnictwo Znak.