Abstrakt
Współczesny człowiek uwikłany jest w gąszcz napływających zewsząd informacji. Przeobrażenia, jakim ulega otaczająca nas rzeczywistość, wymuszają na jednostce mentalną kompatybilność z powszechnymi trendami cywilizacyjnymi. Jedyną szansą na konstruktywne wyłamanie się z mainstreamu jest zachowanie autonomii intelektualnej. W obliczu współczesnych przemian socjokulturowych istnieje potrzeba wykazania szczególnej troski o kształtowanie dojrzałej osobowości jednostki, stworzenie jej warunków stymulujących ogólny rozwój oraz budowania społeczeństwa opartego na wiedzy. Miejscem, w którym ta idea powinna zostać zrealizowana, jest – obok rodziny – szkoła. Jej zadaniem jest dostrzeżenie i zaspokojenie współczesnych potrzeb edukacyjnych dojrzewającego człowieka. W niniejszym artykule przedstawiono koncepcję transgresyjną człowieka i teorię dezintegracji pozytywnej K. Dąbrowskiego, w których autorka dostrzega cenne inspiracje dla pedagogiki i dydaktyki. W tekście ukazano walory obu wspomnianych koncepcji i możliwości wykorzystania ich w celu podniesienia efektywności kształcenia. Jako przykład realizacji transgresji i pozytywnej dezintegracji autorka podaje diagnozę i terapię Syndromu Nieadekwatnych Osiągnięć Szkolnych.
Bibliografia
Bogdanowicz, M. (1996). Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci – nowa definicja i miejsce w klasyfikacjach międzynarodowych. Psychologia Wychowawcza, 1.
CBOS. (2011). Młodzież 2010. Raport z badań. Opinie i Diagnozy, 19, www. cbos.pl/PL/publikacje/diagnozy.php (21.12.2013).
Cieślikowska, J., Limont, W. (2010). Obraz ucznia zdolnego w potocznych koncepcjach nauczycieli. W: W. Limont, J. Cieślikowska, J. Dreszer (red.). Osobowościowe i środowiskowe uwarunkowania rozwoju ucznia zdolnego. T. 2. Toruń.
Dąbrowski, K. (1979). Dezintegracja pozytywna. Warszawa.
Deklaracja z Salamanki (1994). www.cie.gov.pl/HLP/files.nsf/ a50f2d318bc65d9dc1256e7a003922ed/e379060f76e05f2fc1256e99004acf 0b?OpenDocument (21.12.2013).
Dyrda, B. (2000). Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć jako niepowodzenie szkolne uczniów zdolnych. Diagnoza i terapia. Kraków.
Dyrda, B. (2007). Zjawisko niepowodzeń szkolnych uczniów zdolnych: rozpoznawanie i przeciwdziałanie. Kraków.
Dyrda, B. (2012). Edukacyjne wspieranie rozwoju uczniów zdolnych. Studium społeczno-pedagogiczne. Warszawa.
Ekiert-Grabowska, D. (1994). Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć Szkolnych – stare czy nowe zjawisko pedagogiczne? Życie Szkoły, 3.
Jastrząb, J. (1995). Zaspokajanie potrzeb edukacyjnych. Wychowanie na co Dzień, 12.
Kirenko, J., Zubrzycka-Maciąg, T. (2012). Współczesny nauczyciel. Studium wypalenia zawodowego. Lublin.
Koczoń-Zurek, S. (2008). Profilaktyka syndromu wypalenia zawodowego przyszłych nauczycieli. W: K. Sujak-Lesz (red.). Kształcenie nauczycieli w szkole wyższej. Wybrane zagadnienia. Wrocław.
Kozielecki, J. (1987). Koncepcja transgresyjna człowieka: analiza psychologiczna. Warszawa.
Kozielecki, J. (2002). Transgresja i kultura. Warszawa.
Kwieciński, Z. (1998). Zmienić kształcenie nauczycieli. W: A. Siemak-Tylikowska, H. Kwiatkowska, S.M. Kwiatkowski (red.). Edukacja nauczycielska w perspektywie wymagań zmieniającego się świata. Warszawa.
Limont, W. (2012). Uczeń zdolny – jak go rozpoznać i jak z nim pracować. Sopot.
Limont, W. (2013). Zdolności jako asynchronia rozwojowa. W: M. Jabłonowska (red.). Uczeń zdolny i jego edukacja. Koncepcje. Badania. Praktyka. Warszawa.
Piaget, J. (1977). Dokąd zmierza edukacja. M. Domańska (tłum.). Warszawa.
Rimm, S. (1994). Bariery szkolnej kariery. Dlaczego dzieci zdolne mają słabe stopnie? D. Ekiert-Grabowska (tłum.). Warszawa.
Rimm, S. (2000). Dlaczego zdolne dzieci nie radzą sobie w szkole? M. Horzowska (tłum.). Poznań.
Rogers, C. (2002). Sposób bycia. M. Karpiński (tłum.). Poznań.
Rozporządzenie MEN z 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. (2010). http://bip.men.gov.pl/ images/stories/TOMEK/1487.pdf (21.12.2013).
Sikorski, D. (2003). Wartości i aspiracje współczesnej młodzieży, http:// lcez.lublin.pl/pliki/Wartosci_i_aspiracje_mlodziezy.doc (21.12.2013).
Szempruch, J., Blachnik-Gęsiarz, M. (2010). Profesjonalne funkcjonowanie nauczyciela. Częstochowa.
Tokarz, A., Słabosz, A. (2001a). Cechy uczniów preferowane przez nauczycieli jako wymiar aktywności twórczej w szkole. Cz. I. Style twórczego zachowania badanych nauczycieli. Edukacja. Studia. Badania. Innowacje, 2(74).
Tokarz, A., Słabosz, A. (2001b). Cechy uczniów preferowane przez nauczycieli jako wymiar aktywności twórczej w szkole. Cz. II. Uczeń idealny i twórczy w preferencjach badanych nauczycieli. Edukacja. Studia. Badania. Innowacje, 3(75).
Warnock Report. Special Educational Needs. (1978). www.educationengland.org.uk/documents/warnock/warnock1978.html (21.12.2013).
Wasyluk-Kuś, H. (1971). O nauce szkolnej uczniów zdolnych. Warszawa.