Propuesta teórica de la ontogeniagogía

Abstrakt

Celem artykułu jest zaprezentowanie autorskiej koncepcji pedagogicznej zwanej ontogeniagogía, jej podstaw teoretycznych i wagi dla rozwoju podstawowych emocji dziecka, które stanowią fundament tej koncepcji. Inspiracje teoretyczne autora zakorzenione są głównie w pracach: D. Golemana (Inteligencja emocjonalna, Inteligencja emocjonalna w praktyce, Inteligencja społeczna), argentyńskiego psychoterapeuty zafascynowanego psychoterapią Gestalt, N. Levy’ego („Mądrość emocji”), a także amerykańskiego psychoterapeuty francuskiego pochodzenia praktykującego analizę transakcyjną, C. Steinera („Nauczanie emocji”). Na poziomie praktyki edukacyjnej autor wskazuje na konieczne założenie, jakim jest współobecność rodziców zdrowych dzieci w szkołach specjalnych w celu przekazywania emocji, którymi obdarza się naturalnie dziecko. Rodzice ci, dokonując pewnego rodzaju demonstracji dobrych emocji, mieliby być osobami/nauczycielami pomocniczymi wspierającymi proces dydaktyczno-wychowawczy dzieci niepełnosprawnych. Poczynione obserwacje takiej codzienności szkolnej powinny być ujęte w strategie działań i nauczane w szkołach kształcących przyszłych nauczycieli czy na specjalnych kursach dla rodziców. Elementy dobrej praktyki powinny być wprowadzane także do zwyczajnych (normalnych) szkół jako element oswajania z problemem niepełnosprawności całego społeczeństwa. Koncepcja ontogeniagogía opiera się na zasadzie koegzystencji i równowagi ludzkiej. Kształtuje poprawne nawyki współżycia, poszanowania i doceniania różnic międzyludzkich w środowisku, także szkolnym. Maksymalizuje przekaz podstawowych emocji dzięki pomocy rodziców i buduje zdolność identyfikacji z dziećmi niepełnosprawnymi. Budowanie grup wsparcia i elastycznych sieci wzajemnych powiązań w rozwiązywaniu konfl iktu poznawczego, emocjonalnego i społecznego sprzyja integracji przy zachowaniu różnorodności. Wpisany w ideę tej koncepcji pluralizm broni wartości demokratycznych manifestujących się w relacjach z innymi ludźmi. Warunkuje więc demokratyczne wychowanie i optymalny rozwój każdego człowieka. Koncepcja ontogeniagogía ma źródło w doświadczeniu własnym jej autora z rdzennymi plemionami indiańskimi północnego Peru (autor jest profesorem, wykładowcą na Wydziale Edukacji Uniwersytetu Narodowego w Chachapoyas w departamencie Amazonas i jednocześnie kształci pracujących nauczycieli w wiosce w dżungli Amazonii). Obserwacje życia plemiennego, zwłaszcza przejmującego gestu miłości wodza wioski, który akceptuje nowo narodzone dziecko (także niepełnosprawne) jako przykład dla całej społeczności, stały się punktem wyjścia do opracowania tej swoistej koncepcji kształcenia dorosłych. Jest to więc rodzaj koncepcji andragogicznej, gdzie rodzic jest kluczowym ogniwem w rozwoju podstawowych emocji dziecka, wokół których będzie obracać się całe jego dorosłe życie. Ale nade wszystko autor koncepcji jest przekonany (co jest następstwem akcentowanych przezeń doświadczeń patriarchalnego systemu społeczności indiańskich) o wielkiej roli ojca zdrowego dziecka jako wzoru miłości i bliskości do naśladowania, co w kulturze, nazwijmy to zachodniej, nie jest popularne. Nie bez znaczenia dla autora koncepcji jest rola państwa i rządu w zapewnieniu Innym bezpieczeństwa publicznego (dodajmy, że to generalne przeświadczenie wzięło się z wrogiej polityki rządu wobec rdzennych mieszkańców Amazonii). W przeniesieniu na płaszczyznę rozumienia Innego jako niepełnosprawnego to niesprawność systemu, w tym osieroconego systemu edukacji, „bez pedagogicznej Matki i Ojca”, może doprowadzić do wychowania niestabilnie emocjonalnych młodych ludzi, którzy nie potrafią sobie poradzić w życiu dorosłym oraz wykazują się pogardą i awersją wobec społeczeństwa. Być może zaproponowana ontogeniagogía jest jednym z możliwych sposobów na kształcenie zdrowych emocjonalnie dorosłych