Дата публікації: 2017-05-161

Twórczość skrzypcowa Grzegorza Fitelberga

Maryla Renat
Edukacja Muzyczna
Розділ: Статті
https://doi.org/10.16926/em.2017.12.02

Анотація

Artykuł przedstawia nieznany i niebadany wcześniej dział twórczości wybitnego polskiego dyrygenta
Grzegorza Fitelberga (1879–1953), który w latach młodzieńczych intensywnie zajmował
się kompozycją, zdobywając uznanie nie tylko na konkursach kompozytorskich. Omówienie dotyczy
siedmiu utworów skrzypcowych z okresu młodzieńczego, do których należą:
— Romance sans paroles D-dur;
— Romance sans paroles A-dur op. 11;
— I Sonata a-moll na skrzypce i fortepian op. 2;
— Berceuse cis-moll na skrzypce i fortepian (bez numeru opusowego);
— Mazurka na skrzypce i fortepian (G-dur, bez numeru opusowego);
— II Sonata F-dur na skrzypce i fortepian op. 12;
— niedokończony Koncert skrzypcowy d-moll op. 13.
Piśmiennictwo muzykologiczne w języku polskim dotyczące Grzegorza Fitelberga koncentruje się
przede wszystkim na prezentacji dorobku dyrygenckiego, który przyćmił twórczość kompozytorską,
zakończoną w 1918 roku. Zapewne intensywna działalność Fitelberga-dyrygenta odsunęła go od komponowania,
a zasługujące niewątpliwie na uwagę młodzieńcze utwory uległy zapomnieniu.
Przeprowadzona analiza dzieł skrzypcowych Fitelberga wykazała, że utwory te ze względu na
swoje walory artystyczne są godne przypomnienia. Obserwujemy w nich ewolucję języka muzycznego.
Rozwój melodyki w kolejnych utworach polegał na stopniowym poszerzaniu ruchliwości
interwałowej. W partii fortepianowej w harmonice obserwujemy rozbudowę struktur akordowych,
ich poszerzanie, wzbogacanie o głosy kontrapunktujące, dźwięki obce i alteracje. Równolegle
z ewolucją w harmonice podąża tendencja do poszerzania rejestrów skrzypcowych. Profil
stylistyczny tych utworów ewoluował od wzorców romantycznych do bardziej rozbudowanego
języka neoromantycznego i pierwszych symptomów estetyki impresjonistycznej. W sonatach
zaakcentowany został przede wszystkim rozwój faktury, natomiast w miniaturach lirycznych
nastąpiła ewolucja melodyki i harmoniki. W Koncercie skrzypcowym d-moll język dźwiękowy jest
bardziej złożony, służy dramaturgii; przeciwstawia diatonikę – chromatyce, masyw brzmieniowy
zespołu – solistycznej akcji.
Utwory skrzypcowe Fitelberga jawią się jako artystycznie wartościowe i jednocześnie te,
w których Fitelberg wypracował podstawy swego warsztatu twórczego. Wraz z utworami skrzypcowymi innych kompozytorów epoki przełomu XIX/XX wieku (Stojowski, Melcer, Maliszewski,
Andrzejowski, Zarzycki) współtworzą one ważny dział dorobku kameralnego muzyki polskiej
tego okresu. Twórczość ta, pomimo fonograficznego utrwalenia w roku 2010, wciąż czeka na
większe zainteresowanie wykonawców i melomanów.

Статті цього автора (авторів), які найбільше читають

1 2 > >> 

Завантажити файли

Правила цитування

Renat, M. (2017). Twórczość skrzypcowa Grzegorza Fitelberga. Edukacja Muzyczna, 12, 53–82. https://doi.org/10.16926/em.2017.12.02

Cited by / Share

Ліцензія

Creative Commons License

Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution 4.0 International License.


This website uses cookies for proper operation, in order to use the portal fully you must accept cookies.