Opublikowane: 2019-10-031

O traktorze pędzącym w rytm Kalinki. Folklor w filmach animowanych Europy Środkowo- -Wschodniej powstałych w latach 1949–1984

Katarzyna BABULEWICZ
Edukacja Muzyczna
Dział: Artykuły
https://doi.org/10.16926/em.2016.11.03

Abstrakt

Filmy animowane dla dzieci zasługują na uwagę nie tylko jako utwory ukierunkowane na prze-

kazywanie treści dydaktycznych, czy też mające zapewnić najmłodszym widzom rozrywkę –

nieraz dokumentują rzeczywistość, utrwalają modę i detale architektoniczne. W przypadku zaś,

gdy pojawiają się w nich nawiązania do tradycji ludowych, pozwalają obserwować proces prze-

kształcania werbalnych form kultury w formy audiowizualne; jako jeden z tekstów kultury maso-

wej wpływają również na to, jak kształtowane są wyobrażenia na temat kultury ludowej.

Przedmiotem analizy są wybrane filmy animowane powstałe w ZSRR, Czechosłowacji i w Pol-

sce w latach 1949–1984, a zatem w czasie panowania w Europie Środkowo-Wschodniej socjali-

zmu. Pod uwagę wzięto jedynie produkcje adresowane do odbiorcy dziecięcego. Folklor muzycz-

ny pojawia się w tychże filmach w różnorodnej postaci: opracowywany bywa zgodnie z tradycja-

mi muzyki klasycznej, łączony z muzyką estradową, masową, współczesną muzyką rozrywkową,

albo wręcz przeciwnie – wykorzystywane są nagrania terenowe tradycyjnych pieśni. Zmienia się

rola nawiązań folklorystycznych. W artykule szczególna uwaga poświęcona zostaje wydźwiękowi

ideologicznemu, z jakim wiąże się wykorzystywanie muzyki ludowej w poszczególnych produk-

cjach; w filmach powstałych do „odwilży” założenia realizmu socjalistycznego wdrażane są zwy-

kle dość pieczołowicie, kolejne dekady ukazują natomiast stopniowe wychodzenie poza narzucone

dyrektywy, co zaowocowało dużą różnorodnością widoczną w odniesieniu do wszystkich kompo-

nentów filmu animowanego, w tym również – podejścia do tematyki ludowej. Zaobserwować

można też różnice w podejściu do repertuaru tradycyjnego w poszczególnych krajach – uwarun-

kowane nie tylko presją ideologiczną, ale również odmiennymi tradycjami muzycznymi.

Słowa kluczowe:

twórczość artystyczna krajów socjalistycznych, muzyka filmowa, film animowany, folklor muzyczny, formy audiowizualne

Pobierz pliki

Zasady cytowania

BABULEWICZ, K. (2019). O traktorze pędzącym w rytm Kalinki. Folklor w filmach animowanych Europy Środkowo- -Wschodniej powstałych w latach 1949–1984. Edukacja Muzyczna, 11, 61–80. https://doi.org/10.16926/em.2016.11.03

Cited by / Share

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.


Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.