Abstrakt
Funkcjonujący w Polsce klasyczny model krajoznawstwa, bazujący na tradycji, dorobku naukowym i społecznym, a także oparty na wiedzy o kraju lub jego regionie, powinien uwzględniać zmiany i procesy zachodzące w świecie zglobalizowanej turystyki masowej, uwikłanej w system i ideologię prowzrostową. Celem artykułu jest uzasadnienie tezy, iż krajoznawstwo – jako rodzaj ekoznawstwa stosowanego – wnosi nową, krytyczną perspektywę poznawczą i aksjologiczną do konceptualizacji turystyki krajoznawczej. Część pierwsza artykułu – „Krajoznawstwo w niezrównoważonym świecie turystyki”, skupia się na terminologicznym rozróżnieniu pojęć „krajoznawstwo” i „turystyka” oraz społecznych funkcjach krajoznawstwa i odnosi się do niekontrolowanego, a jednocześnie wywołującego falę krytyki, wzrostu turystyki. Część druga artykułu – „W kierunku zrównoważonej turystyki krajoznawczej”, stanowić będzie dyskusję o reorientacji krajoznawstwa na zrównoważenie, która ma otwierać nowe perspektywy dla turystyki krajoznawczej w walce o osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju. Krajoznawstwo w swych działaniach ma bowiem ważną rolę do odegrania w toczącej się debacie wokół zmian klimatycznych, a szerzej – kryzysu ekologicznego, który wiąże się z niszczeniem dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego w dobie antropocenu.