Abstract
The skill of being able to deal with the written text is the key to participating in a culture, ensures access to the literary heritage of a particular society and facilitates the passage to abstract language and symbolic conceptualization of reality. Mastery of this skill has cognitive, social and cultural consequences. The article raises the question to what extent youth has mastered the skill of constructing texts, what is, in fact, the text-creating competence of teenagers? The answer is based on research on written utterances of pupils completing the obligatory common stage of school education. The analyzed texts reveal a variety of difficulties pupils experience in constructing a written text. Young people have trouble with the composition, cohesion and coherence, logic and style of their utterances and with linguistic correctness. The level of competence which the pupils display in dealing with written texts may significantly hinder the creative participation in the culture of literacy.
References
Dąbrowska, A. (2018). (Nie)piśmienność młodzieży jako bariera na drodze ku życiu wartościowemu. W: M. Czerepaniak-Walczak, J. Madalińska-Michalak, B. Śliwerski (red.), Ku życiu wartościowemu. Idee – koncepcje – praktyki. T. 1: Idee – koncepcje (s. 365–380). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Duszak, A. (1998). Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Eco, U. (1994). Drugie zapiski na pudełku od zapałek (1991–1993). Poznań: Historia i Sztuka.
Godlewski, G. (2008). Słowo – pismo – sztuka słowa. Perspektywy antropologiczne. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Grabias, S. (1997). Język w zachowaniach społecznych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Hymes, D. (1980). Socjologia i etnografia mówienia. W: M. Głowiński (red.), Język i społeczeństwo (s. 41–82). Warszawa: Czytelnik.
Jaroszek, Z. (2003). Składnia i styl wypracowań licealistów. Słupsk: Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Pedagogicznej w Słupsku.
Lyons, J. (1989). Semantyka. T. 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Nocoń, J. (2012). Rozwijanie i doskonalenie kompetencji tekstotwórczej w perspektywie lingwodydaktycznej. Kształcenie Językowe, 10 (20), 22–36.
Olson, D.R. (2010). Papierowy świat. Pojęciowe i poznawcze implikacje czytania i pisania. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Olson, D.R. (2015). Piśmienność, polityka piśmienności, szkoła. W: T. Buliński, M. Rakoczy (red.), Almanach Antropologiczny. T. 5: Szkoła/Pismo (s. 29– 43). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Ong, W.J. (2011). Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Rypel, A. (2007). Nauczanie komunikacyjne w kształceniu uczniowskich wypowiedzi pisemnych. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Skudrzyk, A., Warchala, J. (2010). Kultura piśmienności młodego pokolenia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego: Oficyna Wydawnicza Wacław Walasek.
Tabisz, A. (2006). Kompetencja tekstotwórcza uczniów na przykładzie rozprawki. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.