Opery Mykoły Łysenki w kontekście romantycznych szkół słowiańskich XIX wieku

Luba Kyyanovska

doi:10.16926/em.2023.18.09

Published: 2024-03-231

Vol. 18 (2023)

Operas by Mykola Lysenko in the Context of Romantic Slavic Schools of the 19th Century

Luba Kyyanovska

Edukacja Muzyczna (Musical Education)

Section: Research articles

https://doi.org/10.16926/em.2023.18.09

Abstract

For the dissemination of historical memory or the portrayal of national myth, opera was the most appropriate instrument. Romanticism was a period during which many of Europe’s national identities were formed. The primary function of the opera at the time was to return to national mythology and history. The focus of this contribution are the operas by Mykola Lysenko (Миколa Лисенкo, 1842–1912), the founder of the Ukrainian school of composition. These works, which are largely unknown in Poland, represent an interesting interpretation of the principles of the genre of the Romantic opera. They are based on folk mythology and historical themes, typical of many Slavic schools of composition.

The article discusses Mykola Lysenko’s role among the representatives of the Slavic opera. Emphasis is placed on the importance of his work seen as a symbol of the ‘national spirit’, reflected in the content of the opera through the incorporation of historic traditions and myths, customs, folk rituals, etc. The article also compares Lysenko’s operatic oeuvre with the national opera genre in the legacy of artists belonging to other Slavic national schools: in Poland (Stanisław Moniuszko), the Czech Republic (Bedřich Smetana, Antonín Dvořák) and Russia (representatives of ‘The Five’, mainly Modest Mussorgsky, Alexander Borodin and Nikolai Rimsky-Korsakov). Attention is drawn to several common features common to most composers of the Slavic schools of opera, such as: — synthesis of the ‘general European technique’ of composition with national tradition;

— remarkable range of themes and genres related to national themes (often with a folkloric flavour expressing these themes in a multitude of ways, using the widest range of varieties and genre models of the opera);

— fusion of folk themes with generally accepted forms and means of expression in professional music of the period, prevalent in the Romantic style and post-Romantic influences.

Keywords:

national opera, Slavic culture, Romanticism, Mykola Lysenko, passionarian personality

Download files

PDF (Język Polski) PDF

Citation rules

Kyyanovska, L. (2024). Operas by Mykola Lysenko in the Context of Romantic Slavic Schools of the 19th Century. Edukacja Muzyczna (Musical Education) , 18, 137–171. https://doi.org/10.16926/em.2023.18.09

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

Шевченко Тарас, Зібрання творів: у 6 томах, t. 2, Поезія 1847–1861, Київ: 2003; [Szewczenko Taras, Zibrannya tvoriv: u 6 tomach, t. 2, Poeziya 1847– 1861, Kyiv, 2003].
Google Scholar

Sikorski Józef, Halka, opera w 4-ech aktach. Słowa Wł. Wolskiego, muzyka St. Moniuszki, „Ruch Muzyczny” 1858, nr 1, s. 3–4.
Google Scholar

Bittner Ireneusz, U podstaw antropologii filozoficznej polskiego romantyzmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1998.
Google Scholar

Гумилев Лев Николаевич, Этносфера. История людей и история природы, Наука, Москва 1993; [Gumilev Lev Nikolajevich, Etnosfera. Istoriya lyudey i istoriya prirody, Nauka, Moskva 1993].
Google Scholar

Гумилев Лев Николаевич, Этногенез и биосфера Земли, Издательство Ленинградского университета, Ленинград 1989; [Gumilev Lev Nikolajevich, Etnogenez i biosfera Zemli, Izdatel'stvo Leningradskogo universiteta, Leningrad 1989].
Google Scholar

Herder Johann Gottfried, Myśli o filozofii dziejów, t. 1–2, tłum. J. Gałecki, wstęp i komentarz E. Adler, PWN, Warszawa 1962.
Google Scholar

Herder Johann Gottfried, O początkach pieśni w ogóle, tłum. B. Płaczkowska, [w:] idem, Wybór pism, wybór i oprac. T. Namowicz, tłum. E. Namowicz, Wrocław 1987, s. 59–175.
Google Scholar

Levy-Bruhl Lucien, La mentalité Primitive, Wentworth Press, London, 2018.
Google Scholar

Лисенко Микола, Характеристика музичних особливостей українських дум і пісень, виконуваних кобзарем Вересаєм, Музична Україна, Київ 1978; [Lysenko Mykola, Kharakterystyka muzychnykh osoblyvostey ukrayins’kykh dum i pisen’, vykonuvanykh kobzarem Veresayem, Muzychna Ukrayina, Kyyiv 1978].
Google Scholar

Nowicka Elżbieta, Zapisane w operze. Studia z historii i estetyki opery, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2012.
Google Scholar

Poniatowska Irena, Narodowość w muzyce polskiej przed Moniuszką, [w:] Muzyka: sztuką przezwyciężania czasu: Witoldowi Rudzińskiemu w dziewięć- dziesiąte urodziny, red. M. Demska-Trębacz, Wydawnictwo Akademii Muzycznej w Warszawie, Warszawa 2003, s. 67–80.
Google Scholar

Ruediger Ritter, Musik für die Nation. Der Komponist Stanisław Moniuszko (1819–1872) in der polnischen Nationalbewegung des 19. Jahrhunderts, Peter Lang Verlag, Frankfurt am Mein 2005.
Google Scholar

Smith Antony D., National identity, University of Nevada Press, Reno 1991.
Google Scholar

Стасов Владимир Васильевич, Статьи о музыке. В пяти выпусках. t. 2 (1861–1879), Музыка, Москва 1976; [Stasov Vladimir Vasiljevich, Stat'i o muzyke. V pyati vypuskakh, t. 2 (1861–1879) Muzyka, Moskva, 1976].
Google Scholar

Людкевич Станіслав, Микола Віталійович Лисенко як творець української національної музики, [w:] idem, Дослідження, статті, рецензії, виступи. Упорядник, редактор, переклади, вступна стаття і примітки Зиновії Штундер, t. 1, Дивосвіт, Львів, 1999, s. 287–293; [Lyudkevych Stanislav, Mykola Vitaliyovych Lysenko yak tvorets’ ukrayins’koyi natsional’noyi muzyky, [w:] idem, Doslidzhennya, statti, retsenziyi, vystupy. Uporiadnyk, redaktor, pereklady, vstupna stattya i prymitky Zynowiji Shtunder, t. 1. Dyvosvit, L’viv 1999, s. 287– 293].
Google Scholar

Савицький Роман, Микола Лисенко в наукових і науково-дослідних публікаціях Заходу, [w:] Записки наукового товариства ім. Т.Г. Шевченка, t. 226, Видавництво наукового товариства ім. Т.Г. Шевченка, Львів 1993, s. 322–333; [Savyts’kyy Roman, Mykola Lysenko v naukovykh i naukovodoslidnykh publikatsiyakh Zakhodu, [w:] Zapysky naukovoho tovarystva im. T.H. Shevchenka, t. 226, Vydavnyctvo naukovoho tovarystva im. T.H. Shevchenka, L’viv 1993, s. 322–333].
Google Scholar

Topolska Agnieszka, Stanisław Moniuszko jako wieszcz narodowy, „Res Facta Nova” 2012, nr 13 (22), s. 205–217.
Google Scholar

Tumiłowicz Bronisław, Śpiewajmy Moniuszkę, „Argumenty” 1983, nr 28, s. 14.
Google Scholar

Biba Otto, Die Probleme und künftige Aufgaben musik-historischer Forschungen: musikalische Beziehungen in der topographischen Sicht, rękopis referatu wygłoszonego na konferencji w Lwowskiej Narodowej Akademii Muzycznej im.
Google Scholar

M. Łysenki z okazji 180 rocznicy urodzin M. Łysenki, Lwów 7 maja 2022 r.
Google Scholar

Граб Уляна, Опера Сапфо М. Лисенка ‒ Л. Старицької-Черняхівської в контексті інтермедіальної взаємозалежності, rękopis referatu wygłoszonego na konferencji w Lwowskiej Narodowej Akademii Muzycznej im. M. Łysenki z okazji 180 rocznicy urodzin M. Łysenki, Lwów 7 maja 2022 r.; [Hrab Uliana. Opera Sapfo M. Lysenka ‒ L. Staryts’koyi-Chernyakhivs’koyi v konteksti intermedial’noyi vzayemozalezhnosti, rękopis referatu wygłoszonego na konferencji w Lwowskiej Narodowej Akademii Muzycznej im. M. Łysenki z okazji 180 rocznicy urodzin M. Łysenki, Lwów 7 maja 2022 r.].
Google Scholar

Topolska Agnieszka, Mit Stanisława Moniuszki jako wieszcza narodowego. Studium na podstawie polskiego piśmiennictwa w latach 1858–1989, praca doktorska, Uniwersytet Poznański, Poznań 2012, promotor prof. dr hab.
Google Scholar

S. Żerańska-Kominek, Źródło: https://www.academia.edu/2487948/Mit_Stanis%C5%82awa_Moniuszki_jako_wieszcza_narodowego_Studium_na_podstawie_polskiego_pi%C5%9Bmiennictwa_w_latach_1858_1989 [stan z 29.03.2023].
Google Scholar