Działalność społeczno-kulturalna Ligi Kobiet we Lwowie w latach I wojny światowej
Słowa kluczowe:
Liga Kobiet, działalność społeczno-kulturalna, opieka nad dzieckiem, GalicjaAbstrakt
Artykuł dotyczy aktywności społeczno-kulturalnej Ligi Kobiet. Organizacja ta powstała w czasie I wojny światowej na terenie Galicji dla wspierania ruchu legionowego. Skupiała ona kobiety niosące pomoc żołnierzom legionowym i ich rodzinom. Główną formą aktywności Ligi było uzupełnianie zaopatrzenia żołnierzom na froncie oraz opieka nad rannymi legionistami, a także opieka nad dziećmi w powoływanych w tym celu ochronkach oraz koloniach zdrowotno-wypoczynkowych. W największej tego typu placówce, Ochronce im. Józefa Piłsudskiego we Lwowie, stosowano najnowsze osiągnięcia pedagogiki Nowego Wychowania. Duże zasługi w organizowaniu działalności Ligi Kobiet odegrały Fryderyka Lazarus oraz Janina Kelles-Krauz.
Bibliografia
Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, Dział Rękopisów:
Archiwum Ligi Kobiet Naczelnego Komitetu Narodowego (Komitetu Obywatelskiego Polek, Ligi Kobiet Polskich) we Lwowie z lat 1915–1938, rkps 14029, rkps 14031, rkps 14032, rkps 14033, rkps 14035, rkps 14038, rkps 18745; rkps 18748, rkps 18748, rkps 18749, rkps 18754, rkps 18770, Papiery osobiste Janiny Kelles-Krauz; Dziennik Zofii Romanowiczówny, t. V, rkps 6935.
Balukiewicz M., Protektoraty lwowskie, Katowice 2000.
Chwalba A., Legiony Polskie 1914–1918, Kraków 2018.
Dolata E., Wybrane problemy opieki nad dzieckiem w Galicji doby autonomicznej w świetle czasopisma „Szkoła”, [w:] Opieka nad dzieckiem w Galicji, pod red. A. Meissnera, Galicja i Jej Dziedzictwo, t. XVI, pod red. A. Meissnera, Rzeszów 2002.
Dufrat J., Kobiety w kręgu lewicy niepodległościowej. Od Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego do Ochotniczej Legii Kobiet (1908–1918/1919), Toruń 2002.
Florczak I., Socjalistka na prowincji. Społeczna i polityczna działalność Zofii Moraczewskiej w Galicji (do 1914 r.), [w:] Kobieta w Galicji. Nowoczesność i tradycja, pod red. J. Kamińskiej-Kwak i in., Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 24, Rzeszów 2016.
Florczak I. , Zofia Moraczewska (1873-1958). Kobieta, polityk II Rzeczypospolitej, [w:] Studia i szkice z historii XVIII-XX wieku, red. Z. Anusik, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica”, z. 77, 2003.
Haratyk A., Udział społeczeństwa galicyjskiego w opiece nad dziećmi ubogimi i osieroconymi (1867–1914), Kraków 2007.
Hupka J., Z czasów wielkiej wojny. Pamiętnik nie-kombatanta, Niwiska 1936.
Jeżewski K., W sprawie organizowania krajowej opieki nad dziećmi, Lwów 1908.
Kelles-Krauz J., Mościcka ze Strzyżewskich Michalina (1871–1932), PSB, t. XXII, Wrocław etc. 1977.
Koestler N., Kobiety w społecznościach żydowskich w monarchii habsburskiej: etapy emancypacji, [w:] Kobieta i świat polityki. Polska na tle porównawczym, pod red. A. Żarnowskiej i A. Szwarca, Warszawa 1994.
Konarski S., Lazarusówna Fryderyka, Polski Słownik Biograficzny, t. XVI, Warszawa-Kraków 1971.
Lazarusówna F., Moja gromadka, Warszawa 1910.
Lazarusówna F., Złoty pokoik, Warszawa–Kraków 1922.
Łapot M., Szkolnictwo żydowskie we Lwowie (1772–1939), Częstochowa 2016.
Łapot M., Formowanie kompetencji kulturowych dziecka żydowskiego w Polsce międzywojennej na przykładzie czasopisma „Nasza Jutrzenka”(1921–1939), „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika” 2016, nr 2; http://dx.doi.org/10.16926/p.2016.25.86.
Łotocki L., Dziecko sierota w świetle badań Karola Gustawa Petersa, Lwów 1938.
Meissner A., Teoretyczne podstawy opieki nad dzieckiem sierocym w Galicji, [w:] Opieka nad dzieckiem w Galicji, pod red. A. Meissnera, Galicja i Jej Dziedzictwo, t. XVI, , pod red. A. Meissnera, Rzeszów 2002.
Moraczewska Z., Liga Kobiet Galicji i Śląska, [w:] Służba ojczyźnie. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1915–1918, Warszawa 2020/2021.
Najdus W., O prawa obywatelskie kobiet w zaborze austriackim, [w:] Kobieta i świat polityki. Polska na tle porównawczym, pod red. A. Żarnowskiej i A. Szwarca, Warszawa 1994.
Oettingen U., Dobroczynność czy patriotyczny obowiązek? Pomoc społeczeństwa polskiego na rzecz Legionów Polskich 1914–1918, [w:] Dobroczynność i pomoc społeczna na ziemiach polskich w XIX, XX i na początku XXI wieku, t. 2, pod red. M. i M. Przeniosło, Kielce 2010.
Pająk J., Sprawa równouprawnienia kobiet w Galicji podczas I wojny światowej, [w:] O wojnę powszechna za wolność ludów. I wojna światowa na ziemiach polskich – aspekty społeczne, polityczne, militarne. Studia i materiały, red. R. Kotowski, L. Michalska-Bracha, M. Przeniosło, Kielce 2014.
Srokowski K., NKN. Zarys historii Naczelnego Komitetu Narodowego, Kraków 1923.
Suleja W., Orientacja austro-polska w latach I wojny światowej, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Historia” 1992, nr 103.
Waniczkówna H., Lwowskie koło Ligi Kobiet, [w:] Służba ojczyźnie. Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1915–1918, IPN, Warszawa 2021.
