Structure and Content of Values in the Context of Humanization of the Educational Environment of the Institution of Higher Education
DOI:
https://doi.org/10.16926/Słowa kluczowe:
humanizm, zarządzanie, proces edukacyjny, uczelnia wyższa, wartość.Abstrakt
Artykuł analizuje strukturę i treść wartości w kontekście humanizacji środowiska edukacyjnego uczelni wyższej. Ujawnia znaczenie wartości humanistycznych w kształtowaniu przestrzeni akademickiej. Pokazuje, że wartości są podstawą światopoglądu, determinują postawy behawioralne i są głównym czynnikiem interakcji między wszystkimi uczestnikami procesu edukacyjnego. Autorzy przedstawili hierarchiczną piramidę wartości. Szczególną uwagę poświęcono typologii wartości edukacyjnych, która obejmuje wartości normatywno-prawne, wewnątrz instytucjonalne, pedagogiczne, menedżerskie, dydaktyczne, wychowawcze, społeczne, odzwierciedlające potrzeby współczesnego społeczeństwa i rynku pracy. Przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych, które pokazują wartości współczesnego szkolnictwa wyższego. Podkreślono, że wartości mają charakter dynamiczny, zmieniają się pod wpływem indywidualnych doświadczeń, środowiska społecznego i wydarzeń globalnych. Stwierdzono, że humanizacja procesu edukacyjnego jest możliwa tylko w warunkach świadomego zarządzania, opartego na systemie wartości ukierunkowanym na rozwój kultury organizacyjnej skoncentrowanej na człowieku. Dalsze badania naukowe wymagają uzasadnienia nowoczesnych metod kształtowania wartości humanistycznych w procesie edukacyjnym.
Bibliografia
Aristotle. (1999). Nicomachean ethics (2nd ed., T. Irwin, trans.). Hackett Publishing.
Aung, Y.M. (2020). Humanism and education. International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology, 7(5), 13555–13561.
Blihar, V.S. (2010). The hierarchy of values as a vitally important principle in personality formation. Military Scientific Bulletin, 13, 198–207.
Chałubiński, M. (2006). Marii Ossowskiej nauka o moralności a jej wizje społeczne. Principia, 45–46, 43–56.
Czarnecki, P. (2006). Marii Ossowskiej nauka o moralności. Warszawa: Kompas II. https://philpapers.org/rec/CZAMON
Encyclopedia.com. (n.d.). Values. In: Encyclopedia of Sociology. Retrieved May 21, 2025, from https://www.encyclopedia.com/social-sciences-and-law/sociology-and-social-reform/sociology-general-terms-and-concepts/values.
Gill, S., Niens, U. (Eds.). (2016). Education as humanisation: Dialogic pedagogy and transformative learning. Routledge. Retrieved from https://www.routledge.com/Education-as-Humanisation/Gill-Niens/p/book/9781138824844
Hałas, E. (2010). Towards the World Culture Society: Florian Znaniecki’s Culturalism. https://books.google.com.ua/books?id=MSBHuJRF80oC&redir_esc=y
Heidegger, M. (1962). Being and time (J. Macquarrie & E. Robinson, trans.).Blackwell. http://pdf-objects.com/files/Heidegger-Martin-Being-and-Time-trans.-Macquarrie-Robinson-Blackwell-1962.pdf
Schwartz, S.H., Bilsky, W. (1990). Toward a theory of the universal structure and
content of values: Extensions and cross-cultural replications. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 878–889.
Sartre, J.-P. (1994). Being and Nothingness: An Essay on Phenomenological Ontology (translated by V. Lyakh, P. Tarashchuk). Kyiv: Osnovy.
Steinert, S. (2023). Interdisciplinary Value Theory. Springer Nature. https://doi.org/10.1007/978-3-031-10733-7.
Weber, M. (1949). The methodology of the social sciences. https://www.academia.edu/8012463/THE_METHODOLOGY_OF_THE_Social_Sciences
Wiśniewski, R. (2009). Problemy i drogi hierarchizowania wartości. In: D. Ślęczek-Czakon, M. Wojewoda (eds.), Wartości – tradycja i współczesność (pp. 98–105). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Wróblewska, H. (2024). Integracja potencjału środowisk na rzecz promowania pozytywnego modelu edukacji otwartej na różnorodność. Kontekst tutoringu akademickiego. Podstawy Edukacji, 17, 33–43. https://doi.org/10.16926/pe.2024.17.03
