Tożsamość we współczesnej literaturze politologicznej. Wybrane problemy

Abstrakt

Pojęcie tożsamości jest przedmiotem sporów w kwestii doprecyzowania definicji. Wielu badaczy reprezentuje rozmaite podejścia do tego problemu, zwracając uwagę na poszczególne aspekty tożsamości, takie jak tożsamość kulturowa, narodowa, indywidualna, zbiorowa. Celem artykułu jest scharakteryzowanie wybranych problemów i poglądów obecnych w literaturze polskojęzycznej, dotyczącej tożsamości. Wybrane zostały te nurty badań, które w największym stopniu wiążą się z naukami społecznymi, a zwłaszcza z politologią, gdyż niemożliwe byłoby przedstawienie tak szerokich problemów w jednym artykule. Kolejne części niniejszej rozprawy prezentują zróżnicowane aspekty tożsamości, począwszy do tożsamości kulturowej. Istotną kwestią jest rozróżnienie tożsamości na indywidualną, związaną z jednostką, i zbiorową, związaną z grupą społeczną. Współcześnie dużego znaczenia nabierają związki tożsamości z procesami globalizacyjnymi oraz migracyjnymi, rzutującymi
na przemiany tożsamości u obywateli współczesnych państw, a tym samym stwarzają nowe warunki dla funkcjonowania państw narodowych, w których pojawiają się grupy mniejszościowe, zróżnicowane pod względem etnicznym, językowym czy religijnym. Tego rodzaju zróżnicowanie występuje przede wszystkim na obszarach pogranicza, które z jednej strony dotyczą konkretnego rejonu geograficznego, a z drugiej – przyjmują charakter symboliczny, gdy przenikanie kultur zachodzi w bliżej nieokreślonej przestrzeni społecznej. Ze względu na zróżnicowanie tożsamości pojawia się zagrożenie bezpieczeństwa wewnętrznego obywateli państwa, stąd też w niektórych krajach przyjęto ustrój federalny lub regionalny, który podkreśla różnice kulturowe, jak również umożliwia zachowanie stabilności i bezpieczeństwa w państwie.