Księdza Walentego Gadowskiego (1861–1956) autoprezentacja Elementarnego katechizmu katolickiego

Abstrakt

Wśród wielu warunków dobrej, skutecznej edukacji jest między innymi dobry podręcznik do nauki konkretnego przedmiotu. Istotne z punktu widzenia wychowawczego jest stosowanie odpo-wiednich podręczników do nauczania religii. Problematykę związaną z tym zagadnieniem podej-mowało wielu pedagogów, katechetyków i teologów, wskazując, że część autorów opracowują-cych treść takich podręczników niedostatecznie uwzględnia postulaty teoretyków i praktyków zaj-mujących się metodyką nauczania szkolnego.
Postulaty dotyczące konieczności przygotowania pomocy dydaktycznych mających podręczni-kowy charakter, spełniających wymogi dydaktyki, a zarazem dobrze służących uczniom w przyswa-janiu najważniejszych informacji o Bogu i religii katolickiej wysuwało wielu metodyków nauczania religii, teoretyków i praktyków katechizacji i pedagogiki (Polak, 2024, s. 248–249).
Wiele z tych osób wywarło znaczący wpływ na rozwój oświaty i życia społecznego. Na uwagę za-sługują szczególnie dokonania ks. Walentego Gadowskiego (1861–1956), który był znanym i powa-żanym profesorem katechetyki i pedagogiki chrześcijańskiej. Jego działalność i niezwykle bogaty do-robek naukowy sprawiły, że należał do grona najwybitniejszych pedagogów i katechetyków w Polsce.
Archiwum Diecezjalne w Tarnowie posiada w swoich zasobach bogatą spuściznę naukową ks. Walentego Gadowskiego, a wśród nich również teksty praktycznie nieznane, gdyż nie były ni-gdzie publikowane lub publikowane tylko częściowo. W poczet tych pism należy zaliczyć: Wycho-wanie religijne, Dydaktykę i metodykę, Pedagogikę chrześcijańską oraz tzw. Czytanki majowe pi-sane z myślą o nabożeństwach majowych w diecezji, ale i poza jej terenem. Oprócz wymienionych do tego zbioru zaliczyć należy także mniej obszerne teksty, jak: Przygotowanie do pierwszej spo-wiedzi i pierwszej Komunii św. dla dzieci w wieku przedszkolnym, Katechizowanie elementarne, czy też niezwykle ważny tekst Nowy katechizm „elementarny”, w którym ks. Walenty Gadowski pre-zentuje walory wydanego przez siebie Katechizmu elementarnego. Niniejszy artykuł jest nie tylko prezentacją poglądu ks. Walentego Gadowskiego na potrzebę wprowadzenia nowego, ulepszonego katechizmu, ale również zawiera oryginalny tekst ks. Gadowskiego będący notatką uzasad-niającą powstanie Katechizmu elementarnego. Wszystkie wspomniane teksty autorstwa ks. Walentego Gadowskiego pozostają w zbiorach tarnowskiego Archiwum Diecezjalnego. Należy zauważyć, że – z jednej strony – patrząc z perspektywy XXI w., metody proponowane przez ks. Gadow-skiego wydają się archaiczne, z drugiej – na przełomie XIX i XX w. były to bez wątpienia metody nowatorskie, wnoszące znaczącą wartość dodaną do edukacji i wychowania religijnego